استحاضه میتواند با سه حالت زیر تشخیص داده شود
حالت اول: زن قبل از مبتلا شدن به ناراحتی استحاضه، برای خود عادت و دوره مشخص و معلومی را دارد؛ به اینصورت که مثلاً قبل از ناراحتی استحاضه، مدت ۵ یا ۸ روز در اول و یا وسط هر ماه حیض میشد. چون دقیقاً تعداد روزها و وقت عادت ماهانه خود را کاملاً میداند، به اندازه همان عادت و دوره همیشگیاش صبر میکند و نماز و روزهاش را کنار میگذارد، و در این مدت احکام و دستورات حیض را برای خود معتبر میداند. وقتی که این مدت به سر رسید؛ غسل کند و نمازش را بخواند. و بعد از آن بقیه خون جاری را به عنوان ناراحتی استحاضه بشمارد.
حالت دوم: اگر زنی عادت و دوره مشخصی ندارد ولی رنگ خونش مشخص و قابل تشخیص است. آن مدتی که مشخصات و ویژگیهای حیض را ندارد به اینصورت که خونش سرخ است و تیره نیست و بو هم ندارد، دوره استحاضه است. بنابراین اگر دوره حیض را میگذراند، نماز و روزهاش را ترک میکند. بقیه مدت را به عنوان دوره استحاضه به حساب میآورد؛ در پایان دوره حیض غسل میکند و سپس نماز میخواند و روزهاش را میگیرد.
از پیامبر جدر اینباره نقل شده است که: «اگر خون حیض باشد از رنگ سیاه و تیرهاش شناخته میشود، پس نمازت را ترک کن، ولی اگر رنگ دیگری داشته باشد،وضو بگیر و نمازت را بجا آور».
در این حدیث زن مستحاضه به وسیله رنگ خون تشخیص میدهد و دوره حیض از غیر آن بدین و سیله مشخص میگردد.
حالت سوم: اگر زنی نه دوره عادت خود را بشناسد، و نه از رنگ خون بتواند دوره حیض و غیره را تشخیص دهد؛ در چنین صورتی، زن به مدت غالب دوره حیض که ۶ یا ۷ روز در هر ماه است، برای عادت ماهانه خویش مینشیند، زیرا غالب زنان عادتشان اینگونه است.
از پیامبر جدر این باره نقل شده است:
«این فقط یک حرکت و جنبش غیرعادی و استثنایی است، مدت ۶ الی ۷ روز به عنوان دورهی حیض بشمار؛ آنگاه غسل کن؛ پس چون پاک شدی مدت ۲۴ یا ۲۳ روز نماز بخوان و روزه بگیر، همیناندازه تو را کافی است؛ همچنین انجام بده آنچه را که زنان حائض در دورهی عادت ماهانه انجام میدهند».