تأملی مهم:
خداوند متعال میفرماید: ﴿ٱلنَّبِيُّ أَوۡلَىٰ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ مِنۡ أَنفُسِهِمۡۖ وَأَزۡوَٰجُهُۥٓ أُمَّهَٰتُهُمۡۗ﴾[الأحزاب: ۶] «پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و همسرانش، مادران مؤمنان هستند».
بنابراین، همسران رسول جمادران مؤمنان و رسول الله جپدر [۲]آنان است و مهاجرین و انصار برادران مؤمنان هستند که خداوند متعال در بارهی آنان میفرماید: ﴿رَبَّنَا ٱغۡفِرۡ لَنَا وَلِإِخۡوَٰنِنَا ٱلَّذِينَ سَبَقُونَا بِٱلۡإِيمَٰنِ﴾[الحشر: ۱۰] «ای پروردگارمان! ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشی گرفتند، بیامرز».
این است بیت رسول الله جهرکسی به یکی از همسران رسول الله جتوهین کند او از نسب ایمان محروم است؛ زیرا اگر مؤمن میبود، به امهات المؤمنین توهین نمیکرد، فرزند هیچگاه به مادرش توهین نمیکند.
این مادران همانند مادران حقیقی بر ما حق احترام و تکریم و افتخار را دارند.
کدامین مادران از زنانی که رسول الله جآنان را به همسری برگزیدند، شریفتر و بزرگوارتر هستند، بلکه خداوند آنان را برای رسول الله جبرگزید، خداوند میفرماید: ﴿لَّا يَحِلُّ لَكَ ٱلنِّسَآءُ مِنۢ بَعۡدُ وَلَآ أَن تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنۡ أَزۡوَٰجٖ وَلَوۡ أَعۡجَبَكَ حُسۡنُهُنَّ إِلَّا مَا مَلَكَتۡ يَمِينُكَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ رَّقِيبٗا ٥٢﴾[الأحزاب: ۵۲] «از این پس (جز همسرانت) دیگر زنان برایت حلال نیستند و روا نیست زنان دیگری جایگزین اینها کنی؛ هرچند زیبائی آنها تو را به شگفت آورد، مگر کنیزانی که مالک آنها شوی. و الله بر همه چیز شاهد و نگهبان است».
و در مورد زینب بنت جحش فرمود: ﴿فَلَمَّا قَضَىٰ زَيۡدٞ مِّنۡهَا وَطَرٗا زَوَّجۡنَٰكَهَا لِكَيۡ لَا يَكُونَ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ حَرَجٞ فِيٓ أَزۡوَٰجِ أَدۡعِيَآئِهِمۡ إِذَا قَضَوۡاْ مِنۡهُنَّ وَطَرٗاۚ وَكَانَ أَمۡرُ ٱللَّهِ مَفۡعُولٗا ٣٧﴾[الأحزاب: ۳۷] «و چون زید از او (زینب) جدا شد، این بانو را به ازدواج تو درآوردیم تا بر مؤمنان تنگنایی در زمینهی ازدواج با همسران پسرخواندههایشان پس از آنکه طلاقشان دهند، نباشد. و فرمان الله، انجامشدنی است».
و در جایی دیگر برتری آنان را بر زنان جهان بیان مینماید و میفرماید: ﴿يَٰنِسَآءَ ٱلنَّبِيِّ لَسۡتُنَّ كَأَحَدٖ مِّنَ ٱلنِّسَآءِ إِنِ ٱتَّقَيۡتُنَّۚ﴾[الأحزاب: ۳۲] «ای زنان پیامبر! شما مانند هیچیک از زنان دیگر نیستید. اگر تقوا دارید».
تا آن جا که ازدواج نمودن آنان را برای مؤمنان حرام گردانید، همانگونه که ازدواج پسر با مادر حرام است، در صورتی که ازدواج با زنان دیگر حلال است، خداوند میفرماید: ﴿وَمَا كَانَ لَكُمۡ أَن تُؤۡذُواْ رَسُولَ ٱللَّهِ وَلَآ أَن تَنكِحُوٓاْ أَزۡوَٰجَهُۥ مِنۢ بَعۡدِهِۦٓ أَبَدًاۚ إِنَّ ذَٰلِكُمۡ كَانَ عِندَ ٱللَّهِ عَظِيمًا ٥٣﴾[الأحزاب: ۵۳] «و برای شما روا و سزاوار نیست که رسولالله را بیازارید و هرگز برایتان جایز نیست که پس از او با همسرانش ازدواج کنید. بیگمان این کار، نزد الله گناه بس بزرگی است».
هر گفتار یا کرداری که همسران رسول الله جرا برنجاند، موجب آزار و اذیت رسول الله جخواهد بود تا جایی که خداوند متعال به مؤمن دستور داد که فقط از پشت پرده با آنان سخن بگویند: ﴿وَإِذَا سَأَلۡتُمُوهُنَّ مَتَٰعٗا فَسَۡٔلُوهُنَّ مِن وَرَآءِ حِجَابٖۚ ذَٰلِكُمۡ أَطۡهَرُ لِقُلُوبِكُمۡ وَقُلُوبِهِنَّۚ وَمَا كَانَ لَكُمۡ أَن تُؤۡذُواْ رَسُولَ ٱللَّهِ﴾[الأحزاب: ۵۳] «و چون از همسران پیامبر، چیزی میخواستید، از پشت پرده بخواهید. این، برای دلهای شما و آنان پاکیزهتر است. و برای شما روا و سزاوار نیست که رسولالله را بیازارید».
پس طعنهزدن به آنان و ناسزاگفتن و توهین به آنان، چگونه خواهد بود، خداوند متعال اندکی پس از آن آیه میفرماید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّأَزۡوَٰجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَآءِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ يُدۡنِينَ عَلَيۡهِنَّ مِن جَلَٰبِيبِهِنَّۚ ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَن يُعۡرَفۡنَ فَلَا يُؤۡذَيۡنَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا ٥٩﴾[الأحزاب: ۵۹] «ای پیامبر! به همسران و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو: چادرهای خود را بر خویشتن فرو پوشند. این پوشش به اینکه (به پاکدامنی) شناخته شوند، نزدیکتر است و بدین ترتیب مورد آزار قرار نمیگیرند. و الله، آمرزندهی مهرورز است».
و بلافاصله دربارهی شایعاتی که پیرامون ازدواج رسول الله جبا زینب پخش کردند، میفرماید: ﴿۞لَّئِن لَّمۡ يَنتَهِ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ وَٱلۡمُرۡجِفُونَ فِي ٱلۡمَدِينَةِ لَنُغۡرِيَنَّكَ بِهِمۡ ثُمَّ لَا يُجَاوِرُونَكَ فِيهَآ إِلَّا قَلِيلٗا ٦٠﴾[الأحزاب: ۶۰] «اگر منافقان و بیماردلان و آنان که در مدینه شایعهافکنی میکنند، از کار خویش بازنیایند، بهیقین تو را بر ضد ایشان برمیانگیزیم و سپس در مدینه فقط اندکی در کنار تو خواهند بود».
زینب پیش از آن همسر پسرخواندهی رسول الله جبود که خداوند در آیه: (۷۳) همین سوره از او سخن گفته است، خداوند متعال سخنگفتن در بارهی همسران رسول الله جرا از عادت منافقان برشمرده و مؤمنان را از آن نهی فرموده است که مبادا مانند آنان باشند.
خداوند متعال در همین سوره بیان فرموده که هرکس قرآن و سنت را رها کند و به پیروی از بزرگان خویش به همسران رسول الله جناسزا بگوید، در صورتی که توبه نکند، هیچ عذری از او نپذیرفته نخواهد شد، میفرماید: ﴿يَوۡمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمۡ فِي ٱلنَّارِ يَقُولُونَ يَٰلَيۡتَنَآ أَطَعۡنَا ٱللَّهَ وَأَطَعۡنَا ٱلرَّسُولَا۠ ٦٦ وَقَالُواْ رَبَّنَآ إِنَّآ أَطَعۡنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَآءَنَا فَأَضَلُّونَا ٱلسَّبِيلَا۠ ٦٧﴾[الأحزاب: ۶۶-۶۷] «روزی که چهرههایشان در آتش گردانیده میشود، میگویند: ای کاش از الله و پیامبر اطاعت میکردیم. و میگویند: پروردگارا! ما از سران و بزرگانمان اطاعت کردیم؛ پس ما را گمراه کردند».
آیا ناسزاگویی و طعنه به همراهان رسول الله جگفتاری است راست و یا منکری شدید و ناپسند؟
تصور کن که عایشهی صدیقه و حفصهلرا ناسزا بگویی و ناگاه رسولالله جتو را ببینند و سخنان تو را بشنوند، در آن لحظه چه حالتی به تو دست خواهد داد، رسول الله جدر برابر تو چه موضعی خواهند گرفت؟!
[۲] منظور پدر معنوی است؛ زیرا رسول الله جفرمودند: «من برای شما به منزلهی پدر هستم» ابوداود، الطهارة، باب کراهیة استقبال القبلة عند قضاء الحاجة، شماره: (۸) آلبانی این حدیث را حسن گفته است.