راه صالحان

از هوی و هوس پیروی نكنیم

از هوی و هوس پیروی نكنیم

مسلمان واقعی باید به خاطر رضای خدای سبحان از آرزوهای نفسانی و نامشروع پیروی نکند زیرا در قرآن کریم به کرّات آن را توصیه فرموده است. بنابراین آیاتی را در این زمینه یادآوری شده است که اطاعت و پیروی نمودن از آن‌ها سعادت دنیا و آخرت را مهیا می‌سازد.

۱- ﴿أَفَرَءَيۡتَ مَنِ ٱتَّخَذَ إِلَٰهَهُۥ هَوَىٰهُ وَأَضَلَّهُ ٱللَّهُ عَلَىٰ عِلۡمٖ وَخَتَمَ عَلَىٰ سَمۡعِهِۦ وَقَلۡبِهِۦ وَجَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِهِۦ غِشَٰوَةٗ فَمَن يَهۡدِيهِ مِنۢ بَعۡدِ ٱللَّهِۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ ٢٣[الجاثیة:۲۳].

«هیچ دیده‌اید کسی را که هوی و هوس خود را به خدایی گرفته است و با وجود آگاهی از حق و باطل آرزوپرستی کرده است و خدا او را گمراه ساخته است و بر گوش و دل او مهر گذاشته است و بر چشمش پرده انداخته است پس چه کسی جز خدا می‌تواند او را راهنمایی کند آیا پند نمی‌گیرید و بیدار نمی‌شوید».

۲- ﴿فَمَثَلُهُۥ كَمَثَلِ ٱلۡكَلۡبِ إِن تَحۡمِلۡ عَلَيۡهِ يَلۡهَثۡ أَوۡ تَتۡرُكۡهُ يَلۡهَثۚ[الأعراف:۱٧۶].

«(کسی که از هوی و هوس خویش پیروی کرد) مثل او به مانند مثل سگ است که اگر بر او بتازی زبان از دهان بیرون می‌آورد و اگر هم آن را به حال خود بگذاری زبان از دهان بیرون می‌آورد».

۳- ﴿وَمَنۡ أَضَلُّ مِمَّنِ ٱتَّبَعَ هَوَىٰهُ بِغَيۡرِ هُدٗى مِّنَ ٱللَّهِۚ[القصص: ۵۰].

«چه کسانی گمراه‌تر و سرگشته‌تر از آن کسی است که از هوی و هوس خود پیروی کند بدون اینکه رهنمودی از جانب خدا داشته باشد».

۴- ﴿بَلِ ٱتَّبَعَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ أَهۡوَآءَهُم بِغَيۡرِ عِلۡمٖ[الروم: ۲٩].

«بلکه ستمکاران از هوی و هوس خود بدون علم و آگاهی پیروی می‌کنند».

امام محمد غزالی مصری/می‌فرماید: بشریت برابر فطرت پاک خود در فضای تابان توحید الهی در پرواز است چون دام‌های شیطانی به وی در آویخت و زنگار شهوت‌ها و آرزوها بر وی نشست و سنگینی کرد و نسبت به آسمان بی‌میل گردید و چشم به زمین دوخت به تدریج هبوط می‌کند و پایین می‌آید و سقوط می‌کند و با فضل الهی فاصله می‌گیرد تا اینکه به پستی می‌رسد.

در اینجا برای عبرت خردمندان و زینت‌بخش رساله حقیر چندسطری از پاکدامنی و بزرگواری حضرت یوسف÷را تحریر می‌کنم.

لطف الهی به حضرت یوسف صدیق÷ که جمال زیبا را به او عطا کرده بود موجب ناراحتی و زحمات زیادی برای او گردید و نمونه‌ای از تقوی و پرهیزکاری او که در سوره‌ی مبارکه یوسف ÷می‌خوانیم این بود، وقتی که همسر عزیز مصر او را به طرف خود می‌خواند و می‌خواهد با او نزدیکی کند، حضرت یوسف÷فرار می‌کند و از هوی و هوس تبعیت نمی‌کند و او را به زندان تهدید می‌کنند. قرآن کریم در آیه‌ی ۳۳ سوره یوسف از زبان حضرت یوسف÷می‌فرماید: ﴿قَالَ رَبِّ ٱلسِّجۡنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا يَدۡعُونَنِيٓ إِلَيۡهِۖ وَإِلَّا تَصۡرِفۡ عَنِّي كَيۡدَهُنَّ أَصۡبُ إِلَيۡهِنَّ وَأَكُن مِّنَ ٱلۡجَٰهِلِينَ ٣٣«پروردگارا زندان برای من خوشایندتر از آن چیزی است که مرا بدان فرا می‌خوانند و اگر شرّ نیرنگ زنان را از من باز نداری به آنان می‌گرایم (و دامن عصمت به معصیت می‌آلایم و خویشتن را بدبخت می‌نمایم) و آن وقت از زمره نادانان می‌گردم».

به درستی انسان هر کاری را که انجام می‌دهد اگر با قرآن کریم و سنت شریف هم‌آهنگ نباشد در واقع هوی و آرزوپرستی نموده است. پروردگارا به لطف بیکران خود ما را توفیق عنایت فرما که از صراط مستقیم که اطاعت از دستورات تو است به کجی و گمراهی متمایل نشویم. آمین

۵- ﴿وَأَمَّا مَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ وَنَهَى ٱلنَّفۡسَ عَنِ ٱلۡهَوَىٰ ٤٠ فَإِنَّ ٱلۡجَنَّةَ هِيَ ٱلۡمَأۡوَىٰ ٤١[النازعات: ۴۰- ۴۱].

«و اما آن کس که از مقام و منزلت پروردگار خود ترسیده باشد و نفس خود را از هوای و هوس باز داشته باشد قطعاً بهشت جایگاه او است».

و امام حسینسمی‌فرماید: از هواهای نفسانی بپرهیزید که حاصل آن گمراهی و سرانجام آن آتش جهنم است.

امام شافعی/دو پسر به نام‌های محمد و ابوعثمان و دو دختر به نام‌های زینب و فاطمه داشته است. امام شافعی/به پسرش ابوعثمان می‌فرماید:‌ای پسرم به خدا قسم اگر می‌دانستم که آشامیدن آب خنک و گوارا اندکی به مروّت و شخصیت من لطمه وارد می‌کرد هرگز به جز آب گرم نمی‌آشامیدم.

و یکی از شاگردان امام شافعی/به نام ربیع فرموده است که: امام شافعی/هیچ‌گاه نماز شب را ترک ننموده است و دائماً هر شب ساعت‌هایی را به نماز تهجد می‌پرداخت.

الحمد ‌لله رب العالمين وصلی الله علی سيدنا محمد وعلی آله وصحبه وسلم