أمهات المؤمنين و دعوت

دعوت بلندترین هدف و آرمان أمهات المؤمنین بود، آنان که حدیث رسول الله جرا که فرمودند: «هرکس از ما چیزی بشنود و آن را به دیگران برساند، خداوند او را شاداب بگرداند [۵۱]» در خاطر داشتند از این رو هر حدیثی را که از رسول الله جشنیده بودند، به دیگران تبلیغ نمودند، آنان در علم و دانش دینی ممتاز بودند، فقهاء از آنان احکامی را فرا گرفتند که برای همه سودمند بود، کتاب‌های سیر مواضعی را از امهات المؤمنین ذکر کرده اند که گویای خیراندیشی و امر به معروف و نهی از منکر توسط ایشان است، اگر بگوییم که پیروزی دعوت در نخستین روزهای اسلام به سبب خدیجهلبوده است، گزاف نگفته‌ایم، وی نخستین کسی بود که به رسول الله جایمان آورد و با مال و جان خود ایشان را حمایت و نصرت نمود، ایشان بهترین همسر رسول الله جبود که با آغاز وحی به رسول اللهجدلگرمی می‌داد، رسول الله جاز خوبی‌های خدیجه چنین می‌گوید: «هنگامی که مردم به من کفر ورزیدند او به من ایمان آورد و مرا تصدیق نمود و هنگامی که مردم مرا تحریم کردند او مرا در مال و ثروتش شریک گردانید» [۵۲]وی در نشر دین اسلام نقش مهمی ایفا نمود، رضی الله عنها وأرضاها.

عایشه‌ی صدیقه دختر صدیق اکبر احادیث بسیاری از رسول الله جحفظ نمود و آن را منتشر ساخت که فقها و علما از آن بهره بردند و مردم احکام و آداب بسیاری را از وی فرا گرفتند، حتی گفته شده است که یک چهارم احکام شرعی از وی نقل شده است، بزرگان صحابه و تابعین علم وی را ستوده‌اند، مسروق می‌گوید: من شیوخ و بزرگان صحابه را دیدم که از وی در باره‌ی میراث پرس‌وجو می‌کردند و هرگاه مسروق از عایشهلحدیث نقل می‌کرد می‌گفت: صدیقه دختر صدیق محبوب حبیب الله که برائتش از فراز هفت آسمان اعلام شد، برایم چنین روایت کرده است، و او دروغ نمی‌گوید [۵۳].

عطاء بن ابی‌رباح می‌گوید: عایشه فقیه‌ترین، عالم‌ترین مردم بود که رأی صائب و استواری داشت.

هشام بن عروه به نقل از پدرش می‌گوید: در فقه و طب و شعر کسی را عالم‌تر از عایشه ندیده‌ام [۵۴].

عبدالله بن عبید بن عمیر می‌گوید: کسی برای او اندوه‌گین می‌گردد که او را مادر خود بداند [۵۵].

روزی حفصه دختر عبدالرحمن بن ابی‌بکر با چادری نازک که پیشانی‌اش از روی آن چادر نمایان بود، وارد شد، عایشه‌ی صدیقه لچادر او را پاره کرد و گفت: مگر نمی‌دانی خداوند متعال در سوره‌ی نور چه فرموده است، سپس چادری دیگر طلبید و به او پوشانید.

او همواره زنان را موعظه می‌کرد و می‌گفت: ای زنان! از الله پروردگار خویش بترسید و به درستی وضو بگیرید و نماز را برپا دارید و زکات خویش را با طیب خاطر بپردازید و از همسران‌تان در آنچه می‌پسندید و یا نمی‌پسندید، اطاعت کنید.

و می‌گفت: خلیفه‌ی الهی برای زن، شوهر اوست، اگر شوهر راضی باشد خداوند راضی می‌گردد و اگر شوهر ناراض باشد، خداوند و فرشتگان ناراضی می‌گردند؛ زیرا او شوهرش را به آنچه می‌پسندد وادار می‌کند.

و می‌گفت که حق شوهر بر زن این است که در فراش او بماند و از ناخشنودی او بپرهیزد و در پی رضایت او باشد، و کسب او را حفظ کند و از او نافرمانی نکند و خود را حفظ نماید [۵۶].

اما زینب بنت جحش لاز زنان دانشمند و موعظه‌گر و خیرخواه بود که هم در حیات رسول الله جو هم پس از ایشان همه مردم؛ زن و مرد را به تمسک به سنت رسول الله جفرا می‌خواند، او چشم و گوش خود را از آنچه باعث غضب و خشم الهی می‌گردد حفاظت نمود، هنگامی که رسول الله جدر قضیه‌ی افک در باره‌ی عایشه لاز وی نظر خواستند، گفت: «من چشم و گوشم را حفاظت می‌کنم، من جز خیر از او چیزی ندیده‌ام».

واما أم المؤمنین میمونه بنت الحارث احادیث پیرامون احکام فقهی از رسول الله جنقل کرده است، مانند آنچه در روز عرفه رخ داد که مردم مشکوک بودند که آیا رسول الله جروزه هستند یا خیر، هنگامی که رسول الله جدر عرفات ایستاده بودند میمونه‌ کاسه‌ای پر از شیر فرستاد، رسول الله جدر انظار عمومی از آن نوشیدند [۵۷].

و همچنین بیان کیفیت غسل جنابت رسول الله ج [۵۸]را روایت نموده است. وی از زنان موعظه‌گر و خیرخواه امت بود، خداوند متعال از وی و دیگر أمهات المؤمنین راضی باد.

[۵۱] صحیح الجامع الصغیر (۶۷۶۴). [۵۲] نگا: الاستیعاب، ابن عبدالبر ۵۸۹ / ۱. [۵۳] سیر أعلام النبلاء ۱۸۱ / ۲. [۵۴] نساء حول الرسول، عاطف صابر شاهین، ص ۶۶، ط. دارالغد، المنصورة. [۵۵] سیر أعلام النبلاء ۱۸۵ / ۲. [۵۶] سابق. [۵۷] صحیح مسلم، الصوم، باب صوم یوم عرفه شماره: (۱۹۸۹). [۵۸] صحیح مسلم، الحیض، باب صفة غسل الجنابة، شماره: (۳۱۷).