سیرت شیخ علامه محمد صالح عثیمین رحمه الله

کارهای علمی و نشاط‌آور ایشان

ایشان تدریس را از سال ۱۳۷۰ ﻫ ق در دانشگاه بزرگ عنیزه در زمان استادش عبدالرحمن السعدی و بعد از خارج شدن از مجمع علمی ریاض او را به عنوان مدرس مجمع علمی عنیزه سال ۱۳۷۴ ﻫ. ق تعیین کرد. در سال ۱۳۷۶ ﻫ ق استادش عبدالرحمن السعدی وفات یافت و بعد از او امامت مسجد دانشگاه بزرگ عنیزه و خطابه‌ی مسجد و تدریس در مدرسه‌ی محلی وابسته به دانشگاه عنیزه که استادش آنرا سال ۱۳۵۹ تأسیس کرد، سرپرستیش را به عهده گرفت.

و هنگامیکه دانشجو زیاد شد و مکتب برای آنان کافی نبود، مسجد جامع خودش محل درس دادن می‌شود و این در حالی است که دانشجویان زیادی از داخل و خارج کشور آنجا جمع می‌شدند که بالغ بر صدها دانشجو بودند و این‌ها (دراسه تحصیل) [۲]را در راستای ادامه تحصیل می‌خواندند و نه فقط به خاطر گوش دادن درس بود و همیشه این مدرسی، امامت و خطابت در مسجدش قرار داشت تا این که به رحمت خدا پیوست.

مدرسی را در مجمع علمی عنیزه تا سال ۱۳۹۸ ﻫ. ق ادامه داده و آخر این وقت به عضویت انجمن بخش‌ها و برنامه‌های مجمع‌های علمی دانشگاه امام محمد بن سعود الاسلامیه در آمده و برخی از برنامه‌های درسی را نیز تدوین کرد. سپس و برای همیشه استاد شاخه‌ی دانشگاه امام محمد بن سعود اسلامی- دانشکده‌ی شریعت و اصول الدین استان قصیم - از زمان دروس عمومی از سال ۱۳۹۸ - ۱۳۹۹ که به رحلت خدا پیوست بر عهده داشت. در موسم‌های حج و ماه مبارک رمضان و تعطیلات تابستانی در مسجد الحرام و مسجد نبوی تدریس می‌کرد.

در تعدادی از انجمن‌های علمی تخصصی متعدد داخل کشور عربستان سعودی مشارکت داشت.

سئوال و جواب‌های علمی داخل و خارج کشور عربستان سعودی را از طریق تلفن انجام می‌داد.

ریاست جمعیت خیریه‌ی حفظ قرآن کریم در شهر عنیزه را از زمان تأسیس آن سال ۱۴۰۵ تا وفاتش بر عهده داشت.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام محمد بن سعود اسلامی به مدت دو سال متوالی از سال ۱۳۹۸ الی ۱۴۰۰ ﻫ. ق بود. عضو هیئت دانشکده شریعت و اصول الدین شاخه‌ی دانشگاهی استان قصیم و رئیس بخش عقیدتی آن بود.

عضو هیئت «کبار العلماء» کشور عربستان سعودی از سال ۱۴۰۷ ﻫ. ق تا وفاتش.

و علاوه بر اعمال ارزشی و مسئولیت‌های ارزشمندی که داشت بر نفع رساندن مردم از طریق تعلیم، فتوی و بر آوردن نیازهایشان شب و روز در سفر و حضور در ایام صحت و سلامتی و کسالت و مریضی تلاش و حرص می‌ورزید - رحمت فراوان خدا بر او باد-. چنانکه خودش را ملزم به سخنرانی‌های علمی و اجتماعی، مفید، منظم و مباحثه‌ای می‌کرد.

سپس سئوال و جواب‌های منظم هفتگی با قاضی‌های منطقه قصیم و اعضای هیئت امر به معروف و نهی از منکر در شهر عنیزه و با خطیبان عنیزه و دانشجویان بزرگ و دانشجویان خوابگاه و اعضای هیئت اداری جمعیت حفظ قرآن کریم و سرپرست بخش عقیدتی شاخه‌ی دانشگاهی امام در استان قصیم برگذار می‌کرد.

و جلسات عمومی مانند جلسات هفتگی منزلش و جلسات شهری مسجد و جلسات موسمی سالانه اش که خارج از شهرش بود را صورت می‌داد و سپس انجام می‌گرفت به هر حال زندگیش پر از عطاء و نشاط و عمل جوشان شده بود و چنان علم ایشان گسترده و مبارک بود که هر جا توجه می‌کرد مانند باران آسمان آنجا را که سکونت داشت نفع فراوان می‌رساند.

اعلان موفقیت ایشان در گرفتن جایزه بزرگ ملک فیصل به خاطر خدمت به اسلام در سال ۱۴۱۴ﻫ. ق و ذکر آن توسط انجمن «الاختیار» و شرایط موفقیت استاد در این جایزه را به صورت ذیل بیان داشته است:

اولاً: استاد خود را با اخلاق ارزشی علمائی که از بارزترین صفاتشان پرهیزکاری و سعه‌ی صدر و سخن حق و عمل مصلحت آمیز مسلمین و نصیحت عوام و خواص است آراسته بود.

دوماً: با تدریس و فتوی و تألیف نفع زیادی به مردم رساند.

سوماً: سخنرانی‌های عمومی مفیدی در مناطق مختلف کشور ارائه می‌کرد.

چهارم: مشارکت مفید در کنفرانس‌های بزرگ اسلامی داشت.

پنجم: از اسلوب جداگانه‌ای در دعوت به سوی خدا بصورت اقدام حکیمانه و موعظه‌ی حسنه پیروی می‌کرد مثلاً راه و روش سلف صالح را با فکر و اسلوب خاصی زنده کرد.

استاد/با وجود علم زیادی که از شریعت خداوند سبحانه و تعالی داشته، تمام زندگیش را در راه علم و تحصیل آباد کرد و بعد از آن به تعلیم و انتشار آن بین مردم بصورت دلیل و تعلیل سالم و درست تمسک می‌جست همچنان‌که با شدیدترین حرص و ولع به آنچه سلف صالح در اعتقاد علماً و عملاً و سلوکاً و دعوتاً داشته‌اند، همانگونه عمل می‌کرد، کارهای علمی و شیوه‌ی ایشان بر آن شیوه سالم بود.

خداوند سبحان و متعال استعداد بزرگی در آمادگی و حضور ذهن آیات و احادیث را به خاطر تعزیز استدلال و استنباط احکام و فوائد به او بخشیده بود.

و در این شرایط، او عالمی است که غبار فراوانی علمش و دقت استنباطش برای فوائد و احکام و گسترده گی فقهی او و شناخت ایشان نسبت به زبان عربی و بلاغه عربی خسته کننده نمی‌باشد.

اوقاتش در تعلیم و تربیت و فتوی و بحث و تحقیق گذشت و برای او اجتهاد‌ها و برداشت‌های موفقی هست، وقتی را برای استراحت خودش قرار نمی‌داد و پیوسته مردم، حتی زمانیکه از منزل به مسجد می‌رفت و به سوی منزلش بر می‌گشت منتظر ایشان می‌شدند و در حال راه رفتن با او از ایشان سئوال می‌کردند و ایشان نیز جواب می‌دادند و پاسخ و فتوا‌های ایشان را یادداشت می‌کردند.

استاد - که رحمت فراوان خدا بر او باد - شیوه تعلیمی بسیار زیبا و جداگانه‌ای داشت و آن بود که سئوال و مباحثه را به خاطر کاشتن تخم اطمینان و اعتماد در خود دانشجویانش در دستور کار خود داشت. و درس‌ها و سئوال و جواب‌های کلاس را با اراده آهنین و نشاط و همت والا ارائه می‌کرد و ساعت‌ها از پرداختن به درس‌ها و سئوال و جواب‌ها و فتواها می‌گذشت که اصلاً احساس ملالت و ضجر نمی‌کرد بلکه از آن کامیابی و لذت می‌برد و زیاده طلبی می‌کرد و این به خاطر نشر علم و نزدیکی ایشان به مردم بود.

[۲] منظور کتاب‌های درسی و مواد تحصیلی است که دانشجویان در مکتب به خاطر ادامه تحصیل و پیشرفت علمی می‌خواندند. (مترجم)