تعبیر خواب براساس اسامی و واژه شناسی

مثلاً، اگر در خواب فردی را ببینید که اسمش «راشد» است، می‌توان آن را به «هدایت و راهنمایی به راه راست» تعبیر نمود؛ زیرا راشد؛ یعنی، کسی که راه راست را در پیش گرفته است و بر همین اساس اگر اسم شخص «سالم» باشد به «سلامتی» و اگر «سعید» باشد به «خوشبختی» تعبیر شود. نام های: «عقبه» را به «عاقبت کار»، «نافع» را به «سود و منفعت»، «رافع» را به «بلندی و رفعت»، «احمد» را به سپاسگزاری و «صالح» را به «نیکوکاری» تعبیر نمایید. امام مسلم از انس، روایت می‌کند که پیامبر خداصفرمودند: «رأیت ذات لیله کأنا في دار عقبه بن رافع، فأتینا برطب من رطب ابن طاب، فأوله الرفعه لنا في الدنیا والعاقبه في دیننا وان دیننا قد طاب»؛یعنی، (شبی در خواب دیدم که در خانه‌ی عقبۀ بن رافع هستم و مقداری خرمای پاک و رسیده را برای ما آوردند. من این خواب را این‌گونه، تعبیر می‌نمایم که ما در دنیا به بلندی و رفعت دست می‌یابیم و در دین‌ نیز، عاقبت به خیر خواهیم شد؛ زیرا دین ‌ما، دین پاک و کاملی است).

خوانندۀ گرامی، اگر شما خوابی را دیدید، سعی نمایید براساس مطالبی که توضیح داده شدند، آن‌ها را تعبیر نمایید و اگر نتوانستید، خوابتان را با هیچ‌یک از موارد فوق، تعبیر نمایید؛ از کتاب‌های تعبیر خواب، که مورد اطمینان هستند، استفاده نمایید.

اکنون، بعد از مشخص نمودن اصولی که خواب باید براساس آن‌ها تعبیر شود ـ قرآن، حدیث، قیاس و تشبیه و واژه‌شناسی ـ نمونه‌هایی را بیان می‌کنیم تا شما خوانندۀ عزیز، با توجه به آن‌ها و بررسی تعبیر آن‌ها، بتوانید تعبیر روشنی برای خواب‌های خود بیابید. این نمونه‌ها همگی تعابیری هستند که استاد تعبیر خواب، «ابن سیرین» آن‌ها ارائه داده است.

نمونه‌ی اول: «حجاح بن یوسف» در خواب دید که دو کنیز از آسمان پایین آمده‌اند و او یکی از آن‌ها را با خود برده و دیگری به آسمان برگشته است. تعبیر این خواب را از «ابن سیرین» پرسیدند و او نیز، خواب را این‌گونه، تعبیر نمود که آن «دو کنیز»، «دو فتنه»‌اند و «حجاج» فقط به یکی از آن‌ها گرفتار می‌شود. حقیقتاً این‌گونه شد؛ آن دو فتنه، فتنه‌ی «ابن اشعث» و فتنه‌ی «ابن مهلب» بود که حجاج به فتنه‌ی «ابن اشعث» گرفتار شد، اما به دیگری نه.

در این خواب، دو نشانه‌ی عمده وجود داشت: اول، دو کنیز و دوم، بردن یکی از آن دو کنیز توسط حجاج و بازگشت دیگری. در تعبیر نشانه‌ی اول، «ابن سیرین» از اصل حدیث پیامبرصاستفاده نمود و «زن» را «فتنه» تعبیر نمود؛ زیرا پیامبرصمی‌فرمایند: «ما ترکت بعدی فتنه اضر علی الرجال من النساء»؛یعنی، (بعد از رفتنم، هیچ فتنه‌ای را زیان بار‌تر از زنان برای مردان نمی‌یابم). بخاری و مسلم

برای تعبیر نشانه‌ی دوم نیز، از قیاس و فهم خود بهره برده و گرفتن کنیز را رسیدن به آن فتنه، تعبیر نموده و در حقیقت، تعبیر خواب نیز، همان‌گونه شد که او پیش ‌بینی کرده بود.

نمونه‌ی دوم: مردی نزد ابن سیرین آمد و گفت: با زنی ازدواج نموده‌ام؛ در خواب دیدم که سیاه و کوتاه‌قد شده است. ابن سیرین گفت: «سیاهی‌اش» نشانه‌ی «ثروت و مالداری» او و «کوتاه‌قد» بودنش دالّ بر «عمر کوتاه‌اش» است. در حقیقت، این خواب نیز، این‌گونه تحقق یافت؛ بعد از مدتی، آن زن دار فانی را وداع گفت، و مَرد، صاحب میراث او شد.

در این خواب نیز، دو نشانه‌ی عمده وجود داشت: اول، سیاهی آن زن و دوم، کوتاه‌قد بودنش. در این مورد، ابن سیرین برای تعبیر نشانه‌ی اول از اصل واژه‌شناسی استفاده نمود؛ زیرا در زبان عربی اگر یکی دارای پول و ثروت فراوان باشد، می‌گویند: «لفلان سواد»؛ یعنی، فلانی سیاهی بسیار دارد. برای تعبیر نشانه‌ی دوم نیز، ابن سیرین از تشبیه و قیاس بهره برده و قد کوتاه زن را به عمر کوتاهش تشبیه کرده و در نهایت، با کنارهم گذاشتن این دو تعبیر، تعبیر فوق را مطرح کرده بود.

نمونه‌ی سوم: عبدالله بن مسلم می‌گوید: ‌گاهی در مجلس ابن سیرین حاضر می‌شدم و بعد از برخاستن از مجلس او به مجلس «اباضیه»‌ها می‌رفتم [اباضیه، گروهی گمراه از خوارج بودند که رئیس آنان عبدالله بن اباض نام داشت] و با آنان نشست و برخاست می‌کردم. شبی در خواب دیدم که همراه با عدّه‌ای، جنازه‌ی پیامبرصرا بر دوش خود حمل می‌کردم. نزد ابن سیرین آمده، خواب را برایش تعریف نمودم. ابن سیرین گفت: چرا با قومی نشست و برخاست می‌کنی که می‌خواهند آنچه را پیامبرصآورده است، دفن کنند.

در این خواب نیز، دو نشانه وجود دارد: اول، جنازه‌ی پیامبرصو دوم، حمل آن بر دوش و قصد دفن آن. در تعبیر نشانه‌ی اول، ابن سیرین «جنازه‌ی پیامبرص» را به «آیین حقّی» که آن حضرت آورده است، و نشانه‌ی دوم را به دفن و از بین بردن آن آیین، قیاس نموده است.

نمونه‌ی چهارم: مردی نزد ابن سیرین آمد و گفت در خواب دیدم که تاجی از طلا بر سرم گذاشته‌ام. ابن سیرین گفت: از خدا بترس، پدرت در غربت چشمانش را از دست داده است و از تو‌ می‌خواهد که نزد او بروی. مرد به خانه برگشت و دید که نامه‌ای از پدرش رسیده که در آن، از کوری خود خبر داده و از پسرش خواسته است که نزد او برود.

در این خواب، سه نشانه وجود دارد: اول، سر؛ دوم، تاج و سوم، طلا. برای تعبیر نشانه‌ی اول، ابن سیرین از اصل واژه‌شناسی، استفاده نموده است؛ زیرا «سر» به معنی «ریاست و بزرگی» نیز، به کار می‌رود و رئیس و بزرگ هر شخصی، پدرش می‌باشد. «تاج» از پوشش‌های غیرعربی است و سرزمین غیرعرب نیز، برای اعراب، «سرزمین غربت» به حساب می‌آید و «طلا» نیز، دلیل بر «از دست دادن بینایی» می‌باشد. از تعبیر این سه نشانه، ابن سیرین تعبیری را ارائه داد که راست از آب درآمد.

آنچه که جای تأمل دارد این است که این خواب‌ها براساس تعبیری که ابن سیرین برای آن‌ها ارائه داده بود، به وقوع پیوستند؛ زیرا خواب‌ها براساس تعبیر آن‌ها اتفاق می‌افتند. حاکم از انس بن مالک، روایت نموده است که پیامبرصفرمودند: «ان الرؤیا تقع علی ما تعبر ومثل ذلك مثل رجل رفع رجله فهو یتنظره متی یضعها فاذا رأی احدکم رؤیا فلا یحدث بها الا ناصحاً او عالماً»؛یعنی، (خواب آن‌گونه که تعبیر می‌شود، اتفاق می‌افتد و وقوع آن، مانند کسی است که پای خود را برداشته است و منتظر است تا ببیند که چه وقت آن را روی زمین بگذارد. پس هرگاه یکی از شما خوابی را دید، آن را جز نزد عالم یا ناصحی، بازگو ننماید). ابوداود، ترمذی، و ابن ماجه نیز، از ابورزین عقیلی روایت نموده‌اند که پیامبرصفرموده است: «الرؤیا علی رجل طائر مالم تعبره فأذا عبرت وقعت...»؛یعنی، (خواب اگر تعبیر نشود چونان پرنده‌ای پرواز می‌کند و به وقوع نمی‌پیوندد؛ اما اگر تعبیر شود، واقع می‌شود...)

از این‌رو، شایسته است که خواب تا جایی که امکان دارد، بدون زیاده‌روی و عدول از حق، به خیر و شیوه‌ای پسندیده؛ تعبیر شود و اگر این امکان وجود نداشت، تعبیر نکردن آن بهتر است. ابن وردی در این مورد، می‌گوید:

و هي علی جناح طائر اذا اولتها حلت ببشری او اذی

خواب بر بال پرنده و در حال پرواز است؛ اما اگر تعبیر شود، مژده‌آور یا زیان‌بار خواهد شد.

اگر بتوان، برای خواب دو تعبیر متفاوت مطرح کرد، باید دید که کدام یک بهتر و به اصول تعبیر خواب و تناسب واژه‌ها نزدیک‌تر است تا خواب همانگونه تعبیر شود. المناوی در شرح «الفیه‌ی وردیه» از عده‌ای از بزرگان نقل می‌کند که فرموده‌اند: ضروری است که معبّر خواب، آرام و باحوصله باشد تا تعبیرش، تعبیری درست و کامل باشد و باید به کیفیت واژه‌ها و کلمات به دقّت، توجه نماید تا بتواند امور درست و بامعنی را از مسایل بی‌معنی و پریشان، تشخیص دهد و به دلایل و اهداف آن خواب توجه کامل نماید، سپس قوانین تعبیر خواب را بر آن‌ها تطبیق نماید و اگر خواب دارای دو معنا بود، آن معنایی را انتخاب نماید که تناسب بیشتری [با شرایط و احوال] داشته باشد.

ممکن است تعبیر خواب، در مورد بیننده‌ی آن واقع نشود و برای افراد خانواده، برادر، دوست یا افراد نزدیک، تحقق یابد و این زمانی است که امکان وقوع، برای بیننده‌ی خواب وجود نداشته باشد.

پیامبرصدر خواب، ابوجهل را دید که با وی بیعت نمود. در این مورد، ابوجهل به پسرش عکرمه تعبیر شد که در نهایت به پیامبرصایمان آورد و پیامبرصفرمودند: این، تعبیر خوابی است که دیده بودم. پیامبرصدر خواب دیدند که اسید بن عاص، والی مکه شده است و در نهایت، پسر اسید، والی مکه شد.

اگر تعبیر خوابی باعث برملا شدن عیب مسلمانی گردد که خداوند آن عیب را پنهان نموده است، باید از فاش نمودن و بیان آن تعبیر خودداری کنید؛ در صورت بیان آن، باید از نام بردن فرد موردنظر اجتناب نمایید، زیرا در این صورت، دربارۀ برادر مسلمان خود غیبت نموده و دچار گناه شده‌اید. ابن وردی نیز، می‌گوید: اگر خوابت بیانگر عیب مردم بود، آن را پنهان دار و همواره آن وجه از تعبیر را انتخاب نمایید که بهتر و نیکوتر است.

بیان این مطلب، ضروری است که خواب باید متناسب با بیننده‌ی آن و مرتبه‌ی اجتماعی او، تعبیر شود. برای هر فرد، آن تعبیر متناسب است که با شرایط و احوالش سازگار باشد. ممکن است خوابی برای شخصی، رحمت و همان خواب برای دیگری، زحمت و عذاب باشد. گویند روزی، مردی از ابن سیرین سؤال نمود: در خواب دیدم که اذان می‌گویم، تعبیر آن چیست؟ ابن سیرین در جواب گفت: به زیارت خانه‌ی خدا می‌روی و فریضه‌ی حج به جا می‌آوری. بعد از مدتی، شخصی دیگر دقیقاً همان سؤال را از ابن سیرن پرسید و او نیز، در جواب آن مرد گفت: تو دزدی خواهی کرد و دستت را به خاطر آن، قطع خواهند کرد. آنان که شاهد آن دو ماجرا بودند از ابن سیرین پرسیدند: چگونه برای یک خواب دو تعبیر متفاوت نمودی؟ او نیز، در جواب گفت: اولی، مرد نیکوکار و خوبی بود و من نیز، براساس این آیه‌ی قرآن:

﴿وَأَذَٰنٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦٓ إِلَى ٱلنَّاسِ يَوۡمَ ٱلۡحَجِّ ٱلۡأَكۡبَرِ﴾[التوبة: ۳].

«این اعلامی است از سوی خدا و پیامبرش به همه‌ی مردم در روز بزرگ‌ترین حج».

اذان را به حج، تعبیر نمودم، اما دومی مرد شرور و بدکرداری بود و براساس این آیه از قرآن:

﴿أَذَّنَ مُؤَذِّنٌ أَيَّتُهَا ٱلۡعِيرُ إِنَّكُمۡ لَسَٰرِقُونَ٧٠﴾[يوسف: ٧۰].

«ندادهنده‌ای فریاد زد‌ای کاروانیان شما دزدید».

اذان گفتنش را به دزدی، تعبیر نمودم.

اگر بچه‌ای کوچک، خواب ببیند، تعبیرش برای والدینش است و هم‌چنین، تعبیر خواب بَرده، برای اربابش و زن، برای شوهرش می‌باشد و همه‌ی این‌ها در صورتی است که تعبیر آن خواب، متناسب با شرایط آن‌ها نباشد. ابن وردی در این مورد، می‌گوید:

والعبد رؤیاه تخص المولی و ما تری المراه نال البعلا

وانقل الی الوالد رؤیا الطفل ان کان هؤلاء غیر اهل

یعنی، (خواب بَرده از آن ارباب است و آنچه را زن در خواب می‌بیند به شوهرش می‌رسد. خواب بچه به والدینش برمی‌گردد و همه‌‌ی این‌ها در صورتی است که خود، شایسته‌ی [تعبیر آن خواب] آن نباشند).

المناوی در مورد کیفیت تعبیر چیزهایی عجیب و غریب و نامشخص، در شرح الفیه‌ی وردیه می‌گوید: اگر اول تا آخر خواب، برای شما معلوم باشد، تعبیر آن ساده است، اما اگر بخشی از خواب مشخص و بخشی دیگر نامشخص و پریشان باشد، ابتدا قسمت معلوم آن را تعبیر نمایید؛ سپس قسمت نامعلوم آن را بیشتر مورد بررسی و دقّت قرار دهید و در صورت امکان، آن بخش را به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم نمایید و درصدد درک جداگانه‌ی آن‌ها باشید و در صورت درک آن‌ها، تعبیر مشخصی برای آن‌ها بیابید و از مجموع آن‌ها تعبیری کلی، برای خواب مطرح کنید. اگر درک و فهم خوابی برایتان امکان نداشت یا خواب از نوعی باشد که تاکنون دیده نشده باشد، بهتر است که تعبیر نشود تا اینکه خود، واقع شود.

سرانجام، اگر می‌خواهید که بر تعبیر خواب‌ها آگاه شوید، سعی کنید تابیشتر بر پایه‌های اساسی تعبیر، آگاهی یابید تا برای هر چیز بتوانید دلایل موجهی از قرآن و سنت، معانی واژگان و اسامی، قیاس و تشبیه بیابید و با کمک گرفتن از مجموع این موارد و با توجه به شرایط و احوال بیننده‌ی خواب، درصدد برآیید که برای خواب تعبیری درست پیدا کنید.

اکنون، با استعانت از خداوند متعال، فرهنگ الفبایی از تعبیر خواب در دسترس خوانندگان عزیز قرار می‌دهیم تا با رجوع به آن، بتوانند خواب‌های خود را تعبیر نمایند. ان‌شاء الله