مقدمه
الحمد لله رب العالـمین والصلاة والسلام علی أشرف الأنبیاء والـمرسلین سیدنا محمد وعلی آله وأصحابه أجـمعین.
ماه مبارک رمضان، ماه نزول قرآن کریم، و بعثت پیامبر اسلام جاست.
ماه مغفرت و آمرزش، ماه جود و کرم و بخشش، ماه عبادت و آبادی مساجد و منابر، ماه صبر و استقامت، ماه ایثار و از خود گذشتگی، ماه جهاد و تلاش، ماه رحمت و آزادی مسلمانان از آتش جهنم، و ماه سازندگی و تهذیب نفس که مسلمان می‌تواند در پرتو قرآن، کلام الله مجید، و در سایۀ عبادات صیام و قیام به معنویات و الطاف ربانی دست یابد و خود را مهذب و مصفی سازد و چنانکه سزاوار بندگان شایسته و نیکوکار خداست، تقصیر و نقص گذشتۀ خود را جبران نماید. چنین ماهی فرصتی است بسیار ارزشمند که نباید لحظه‌ای از آن را در غفلت گذراند. از این روی رسول‌الله جمی‌فرمایند: «آن کس که رمضان سبب آمرزش گناهانش نگردد، و از دنیا بدون استفاده از ماه مبارک رمضان برود، خداوند او را از رحمتش دور می‌گرداند».
چه قدر غافلند کسانی که از این ماه پر خیر و برکت و از فرصت مناسب آن استفاده نمی‌نمایند.
خداوند توفیق عبادت و استقامت بر شریعت نصیب همۀ ما فرماید، و در راه خدمت به اسلام و مسلمین همگی را موفق و مؤید بفرماید.
به مناسبت ماه مبارک رمضان، مصلحت ایجاب می‌کرد تا در پایان کتاب، مسایلی در احکام زکات فطر طبق مذهب امام شافعی /بیان نمایم، تا تکلیف مردم بر اساس مذهب روشن گردد. با توجه به آرا و نظریات مختلف علمای اسلام در مسایل فقهی عموماً و در مورد زکات فطر خصوصاً که محل احترام و ارزش هستند، از جهاتی قابل نقد، بررسی، تجزیه، تحلیل و ترجیح نیز می‌باشند، چون همۀ مردم قدرت استنباط احکام را ندارند و همچنین توانایی نقد و بررسی آرا و نظریات را ندارند، با مشاهده شدن بلاتکلیفی بسیاری از مردم در چگونگی پرداخت فطریۀ خود و تماس مکرر و اصرار عده‌ای بر اظهار نظر در این فریضۀ الهی، شرعاً نوشتن این مطالب را هر چند در وقت کم و مشغولیت زیاد، بر خود لازم دانستم. امیدوارم آنچه به رشتۀ تحریر درمی‌آورم دَین و وظیفه‌ای باشد که تأخیر آن جایز نمی‌باشد. «تأخیر بیان از وقت حاجت» یک مسألۀ اصولی است که فقها بر اساس آن نباشد اظهار نظرشان را از وقت نیاز به تأخیر اندازند. در ضمن توفیق خود را در نوشتن این بیانیه خالصانه از خداوند پاک و منزه در این ایام پر برکت خواستارم و توفیق خدمتگزاری به دین مبین اسلام برای خود و دیگران نیز خواهانم.
در پایان از مدیریت محترم انتشارات ایلاف جناب آقای مجید احمدی گله‌داری که در ویرایش، چاپ و نشر این کتاب همکاری لازم را مبذول داشته‌اند، تشکر و قدردانی می‌کنم و توفیق روزافزون ایشان را در نشر علوم سودمند از خداوند بلندمرتبه مسألت می‌نمایم.
آیات روزه، بقره: ۱۸۳-۱۸٧
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ١٨٣ أَيَّامٗا مَّعۡدُودَٰتٖۚ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٖ فَعِدَّةٞ مِّنۡ أَيَّامٍ أُخَرَۚ وَعَلَى ٱلَّذِينَ يُطِيقُونَهُۥ فِدۡيَةٞ طَعَامُ مِسۡكِينٖۖ فَمَن تَطَوَّعَ خَيۡرٗا فَهُوَ خَيۡرٞ لَّهُۥۚ وَأَن تَصُومُواْ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ١٨٤ شَهۡرُ رَمَضَانَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ فِيهِ ٱلۡقُرۡءَانُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡهُدَىٰ وَٱلۡفُرۡقَانِۚ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ ٱلشَّهۡرَ فَلۡيَصُمۡهُۖ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٖ فَعِدَّةٞ مِّنۡ أَيَّامٍ أُخَرَۗ يُرِيدُ ٱللَّهُ بِكُمُ ٱلۡيُسۡرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ ٱلۡعُسۡرَ وَلِتُكۡمِلُواْ ٱلۡعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُواْ ٱللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَىٰكُمۡ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ١٨٥ وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌۖ أُجِيبُ دَعۡوَةَ ٱلدَّاعِ إِذَا دَعَانِۖ فَلۡيَسۡتَجِيبُواْ لِي وَلۡيُؤۡمِنُواْ بِي لَعَلَّهُمۡ يَرۡشُدُونَ١٨٦ أُحِلَّ لَكُمۡ لَيۡلَةَ ٱلصِّيَامِ ٱلرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَآئِكُمۡۚ هُنَّ لِبَاسٞ لَّكُمۡ وَأَنتُمۡ لِبَاسٞ لَّهُنَّۗ عَلِمَ ٱللَّهُ أَنَّكُمۡ كُنتُمۡ تَخۡتَانُونَ أَنفُسَكُمۡ فَتَابَ عَلَيۡكُمۡ وَعَفَا عَنكُمۡۖ فَٱلۡـَٰٔنَ بَٰشِرُوهُنَّ وَٱبۡتَغُواْ مَا كَتَبَ ٱللَّهُ لَكُمۡۚ وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ ٱلۡخَيۡطُ ٱلۡأَبۡيَضُ مِنَ ٱلۡخَيۡطِ ٱلۡأَسۡوَدِ مِنَ ٱلۡفَجۡرِۖ ثُمَّ أَتِمُّواْ ٱلصِّيَامَ إِلَى ٱلَّيۡلِۚ وَلَا تُبَٰشِرُوهُنَّ وَأَنتُمۡ عَٰكِفُونَ فِي ٱلۡمَسَٰجِدِۗ تِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِ فَلَا تَقۡرَبُوهَاۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ ءَايَٰتِهِۦ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ١٨٧﴾[البقرة: ۱۸۳-۱۸٧]
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید، بر شما روزه واجب شده است، چنانکه بر کسانی که پیش از شما بوده‌اند واجب بوده است، تا باشد که پرهیزگار شوید. (۱۸۴) روزۀ واجب در «أیام معدودات: روزهای اندک شمار ماه رمضان» است، پس کسی که از شما بیمار و یا مسافر باشد و از رخصت بیماری و سفری استفاده نمود، و روزه نگرفت به شمار آن روزها باید قضا نماید، و بر کسانی که توانایی روزه‌داری ندارند، (مانند سالمندان ناتوان و یا بیمارانی که امید به بهبودی ندارند)، لازم است در برابر هر روز فدیه بدهند، (و فدیه خوراک مسکینی است که در فقه روزه به مقدار ۶۵۰ گرم قوت «گندم، یا برنج» تعیین شده است و هر که کار خیر را پذیرا شود، و بر مقدار فدیۀ لازم بیفزاید و یا علاوه بر روزۀ واجب روزه سنت را بگیرد، برای او بهتر است،) و روزه داشتن برای شما بهتر است، اگر به حقایق و حکمت عبادت و روزه آگاه باشید. (۱۸۵) (آن چند روز معین و اندک)، ماه مبارک رمضان است که روزۀ آن بر شما واجب شده است. ماهی که قرآن در آن نازل شده است تا مردم را راهنمایی کند، و نشانه‌های روشنی از ارشاد به حق و حقیقت باشد (و میان حق و باطل در همۀ دوران جدایی افکند). پس هر که از شما این ماه را دریابد (و رمضان ثابت گردد و او از اهل تکلیف باشد)، واجب است روزۀ ماه را بگیرد و اگر بیمار و یا مسافر باشد، می‌تواند روزه نگیرد و در برابر روزهایی که روزه نگرفته است قضا نماید. خداوند آسایش شما را می‌خواهد، و خواهان زحمت شما نیست، (و خداوند ماه رمضان را رخصت آن را برای شما روشن داشته است)، تا تعداد روزهای رمضان را کامل گردانید و آنچه از رمضان کم کردید قضا نمایید. و خدا را بر اینکه شما را به احکام دین که سعادتتان در آن است هدایت فرمود، بزرگ دارید؛ («یعنی تکبیر بگویید و عظمت خدای را در دل و بر زبان جاری گردانید») و بر نعمت‌های او شکرگزار باشید. (۱۸۶) و هنگامی که بندگانم از تو (ای محمد ج) دربارۀ من بپرسند (که من نزدیکم یا دور، بگو:) من به بندگانم نزدیک هستم و دعای دعاکننده را اجابت می‌کنم، (و نیاز او را برآورده می‌سازم)، پس آنان دعوت مرا بپذیرند، و به من ایمان بیاورند، تا آنان راه یابند و هدایت شوند. (۱۸٧) آمیزش و نزدیکی با همسرانتان در شب روزه‌داری حلال گردیده است. آنان لباس شمایند و شما لباس آنان هستید، خداوند می‌دانست که شما از لذایذ نفسانی می‌کاستید و معتقد بودید که شب‌ها بعد از خواب رفتن همخوابی با همسران حرام است و بر خود خیانت می‌کردید، خداوند توبۀ شما را پذیرفت و شما را بخشید. (پس هم اکنون که به نص صریح همخوابی در شب روزه آزاد است)، با آنان آمیزش کنید و چیزی را بخواهید که خدا برایتان نوشته است. (همچون بقای نسل و حفظ دین و عفت و آبرو و پاداش اخروی). و بخورید و بیاشامید تا آنگاه که رشتۀ سپیدۀ بامداد از رشتۀ سیاه شب برایتان از هم جدا و آشکار گردد، سپس روزه را تا شب ادامه دهید. زمانی که در مساجد به عبادت اعتکاف مشغولید، (اگر به خانه سری زدید، با زنان همخوابی نکنید، زیرا جماع اعتکاف را باطل می‌کند) این احکام روزه و اعتکاف حدود و مرزهای الهی است و به آنها نزدیک نشوید، خداوند این چنین آیات خود را برای مردم روشن می‌سازد، باشد که پرهیزگار شوید».