صحیح بخاری و انگیزه‌ی تألیف:
همچنان که ذکر نمودیم امام بخاری علاوه از کتاب «صحیح» کتاب‌های گرانبهای دیگر نیز به رشته تحریر در آورده است، اما کتاب «صحیح» که نام کاملش: «الجامع المسند الصحیح المختصر من أمور رسول الله وسننه وأیامه» می‌باشد، شهرت و مقام خاصی دارد، که باتفاق مسلمانان، صحیح‌ترین کتاب بعد از قرآن کریم می‌باشد، امام بخاری در مدت ۱۶ سال تلاش و زحمت فراوان از میان ششصد هزار احادیثی که حفظ داشت انتخاب و تألیف نمود.
امام بخاری می‌گوید: هر حدیثی را که می‌خواستم در کتابم بنویسم ابتدا غسل می‌کردم و دو رکعت نماز می‌خواندم سپس استخاره می‌کردم، آنگاه بعد از اینکه به صحت آن یقین می‌کردم، آن را در کتاب «صحیح» ثبت می‌نمودم.
در عصر امام بخاری کتاب‌های مختلفی در متن حدیث تألیف شده بود، اما اکثر آن کتاب‌ها شامل احادیث صحیح و ضعیف بود، روزی امام اسحاق بن راهویه، استاد امام بخاری خطاب به شاگردانش فرمود: چه خوب بود اگر احادیث صحیح رسول خداص را در کتابی مختصر جمع‌آوری می‌کردید.
بنابراین، این سخن توجه امام بخاری را جلب نمود، لذا تصمیم گرفت که کتابی مختصر که فقط حاوی احادیث صحیح باشد، جمع‌آوری نماید.
همچنین امام بخاری شبی در خواب می‌بیند که روبروی رسول خداص ایستاده و با یک بادبزنی حشرات را از ایشان دور می‌کند، آنگاه از معبرین؛ تعبیر خوابش را پرسید، آن‌ها گفتند که شما احادیث ساختگی و دروغ را از رسول خداص دور می‌کنید.
سرانجام این خواب نیز اراده‌اش را مصمم‌تر نمود؛ و کتاب صحیح را تألیف کرد.