(سؤال ۴۳) کفر یعنی چه و چند نوع دارد؟
(جواب) کفر دو نوع دارد:
۱- کفری که فرد از ملت اسلام بیرون می‌آید که خود این پنج نوع دارد.
اول: کفر تکذیب.
خداوند می‌فرماید:
﴿وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِٱلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَهُۥٓۚ أَلَيۡسَ فِي جَهَنَّمَ مَثۡوٗى لِّلۡكَٰفِرِينَ ٦٨﴾[العنکبوت: ۶۸].
«و چه کسی ستمکارتر از آن کسی است که بر خدا افترا بسته یا حق را بعد از آنکه به سوی او آمده تکذیب کند؟! آیا جایگاه کافران در جهنم نیست؟!».
دوم: کفر تکبر و غرور و خودداری.
خدای تعالی می‌فرماید:
﴿وَإِذۡ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ أَبَىٰ وَٱسۡتَكۡبَرَ وَكَانَ مِنَ ٱلۡكَٰفِرِينَ ٣٤﴾[البقره: ۳۴].
«و هنگامی که به فرشتگان گفتیم: برای آدم سجده کنید، همگی سجده کردند، جز ابلیس که خودداری کرد و تکبر نمود و از کافران شد».
سوم: کفر شک یا کفر ظن می‌باشد.
خداوند می‌فرماید:
﴿وَدَخَلَ جَنَّتَهُۥ وَهُوَ ظَالِمٞ لِّنَفۡسِهِۦ قَالَ مَآ أَظُنُّ أَن تَبِيدَ هَٰذِهِۦٓ أَبَدٗا ٣٥ وَمَآ أَظُنُّ ٱلسَّاعَةَ قَآئِمَةٗ وَلَئِن رُّدِدتُّ إِلَىٰ رَبِّي لَأَجِدَنَّ خَيۡرٗا مِّنۡهَا مُنقَلَبٗا٣٦﴾
[الکهف: ۳۵ – ۳۶].
«در حالی که بر خود ستمکار بود به باغش وارد شد و گفت: من گمان نمی‌کنم هرگز این باغ نابود گردد، و گمان نمی‌کنم قیامت برپا شود، و اگر به سوی پروردگارم باز گردم جایگاهی بهتر از این بیابم».
چهارم: کفر اعراض و روی‌گردانی و دلیل آن:
﴿وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ عَمَّآ أُنذِرُواْ مُعۡرِضُونَ ٣﴾[الأحقاف: ۳].
«کافران از آنچه به وسیله آن اندازه داده می‌شود روی‌گردان هستند».
پنجم: کفر نفاق یا دورویی.
خداوند می‌فرماید:
﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ ءَامَنُواْ ثُمَّ كَفَرُواْ فَطُبِعَ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَهُمۡ لَا يَفۡقَهُونَ٣﴾
[المنافقون: ۳].
«این بدان سبب است که اول ایمان آوردند، سپس کافر شدند، پس بر دل‌هایشان مهرزده شده و حقیقت را درک نمی‌کنند».
۲- کفر اصغر که همان کفر نعمت می‌باشد که انسان از ملت اسلام خارج نمی‌شود.
﴿وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا قَرۡيَةٗ كَانَتۡ ءَامِنَةٗ مُّطۡمَئِنَّةٗ يَأۡتِيهَا رِزۡقُهَا رَغَدٗا مِّن كُلِّ مَكَانٖ فَكَفَرَتۡ بِأَنۡعُمِ ٱللَّهِ فَأَذَٰقَهَا ٱللَّهُ لِبَاسَ ٱلۡجُوعِ وَٱلۡخَوۡفِ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ١١٢﴾[النحل: ۱۱۲].
«خداوند مثال آبادی زده است که آرام و مطمئن بود و روزیش از هرجا می‌آمد، اما به نعمت‌های خدا کافر شد و خداوند به خاطر اعمال‌شان لباس گرسنگی و ترس را بر آنان پوشانید».
و همچنین در آیۀ مبارکۀ دیگر آمده است:
﴿إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَظَلُومٞ كَفَّارٞ﴾[ابراهیم: ۳۴].
«بی‌گمان انسان ستمگر و ناسپاس است».