منزلت سنت در اسلام

طهارت

از احکامی‌که در قرآن کریم بطور مجمل ذکر شده، وسنت رسول الله÷آنها را بیان نموده، وتوضیح داده وضو وتیمم می‌باشد.

خداوند تبارک وتعالی وضو وتیمم را با مقداری تفصیل بیان نموده، ولی هنوز نیاز به سنت برای واضح شدن آن همچنان باقی است. خداوند فرموده است:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا قُمۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ فَٱغۡسِلُواْ وُجُوهَكُمۡ وَأَيۡدِيَكُمۡ إِلَى ٱلۡمَرَافِقِ وَٱمۡسَحُواْ بِرُءُوسِكُمۡ وَأَرۡجُلَكُمۡ إِلَى ٱلۡكَعۡبَيۡنِۚ وَإِن كُنتُمۡ جُنُبٗا فَٱطَّهَّرُواْۚ وَإِن كُنتُم مَّرۡضَىٰٓ أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوۡ جَآءَ أَحَدٞ مِّنكُم مِّنَ ٱلۡغَآئِطِ أَوۡ لَٰمَسۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَلَمۡ تَجِدُواْ مَآءٗ فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدٗا طَيِّبٗا فَٱمۡسَحُواْ بِوُجُوهِكُمۡ وَأَيۡدِيكُم مِّنۡهُۚ مَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيَجۡعَلَ عَلَيۡكُم مِّنۡ حَرَجٖ وَلَٰكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمۡ وَلِيُتِمَّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ٦﴾[المائدة: ۶].

ای کسانیکه ایمان آورده‌اید، هرگاه به قصد نماز برخاستید، پس صورت‌هایتان و دست‌هایتان را تا آرنج بشوئید، وسرهایتان را مسح کنید، و پاهایتان را تا دو کعب (قوزک) بشوئید. واگر جنب بودید پس خود را پاک کنید (غسل کنید) و اگر بیمار یا در حال سفر بودید، یا یکی ازشما از محل قضای حاجت آمد، ویا با زنان آمیزش کردید و آب را نیافتید، پس با خاک پاک تیمم نمائید. پس صورت‌هایتان و دست‌هایتان را با آن مسح کنید. خداوند نمی‌خواهد که برشما سخت بگیرد، ولیکن می‌خواهد شما را پاکیزه سازد، ونعمتش را بر شما تمام کند، تا اینکه شما سپاسگزار باشید.

آنچه سنت بیان کرده:

۱- هنگامی‌که شخص شروع به وضو گرفتن نمود سه بار دستهایش را تا مچ می‌شوید، سپس آب در بینی می‌کند وبینی را پاک می‌کند (استنشاق) وهم چنین سه بار آب در دهان می‌کند (مضمضه).

۲- سنت هم چنین بیان نموده که جایز است برای شخص که وضو می‌گیرد هر عضوی یک بار، یا دو بار ویا سه بار بشوید، وسه بار شستن کامل‌تر وبهتر است، وبیش از سه بار جایز نیست بلکه ناپسند می‌باشد، هم چنین جایز است که بعضی از اعضا را یکبار وبعضی را دو بار وبعضی دیگر را سه بار بشوید.

۳- از عمل وفعل حضرت÷(سنت عملی) ثابت شده است که سر را باید یکبار مسح نمود، وکیفیت آن درحدیث چنین آمده است: که با دوستانش از جلو سرش شروع نموده سپس به عقب سرش می‌برد و آنگاه به جای اولش، یعنی همانجا که شروع کرده است، بر می‌گرداند. ومسح سر بیش از یکبار تکرار نمی‌شود. هم چنین دو گوش را فقط یکبار مسح می‌کند، وگرفتن آب جدید برای مسح گوش‌ها لازم نیست، بلکه همراه سر وبا آن آبی که برای مسح سر گرفته گوش‌ها را مسح می‌کند.

این کیفیت وچگونگی وضو در پرتو قرآن وسنت پیامبر اکرم÷است [۱۰].

[۱۰] مراجعه شود به صحیح بخاری کتاب وضو.