برحذر داشتن از شرک:
پرهیز از شرک، مترادف توحید و از ملزومات آن است. چنانکه آیات ۳۶ سورهی نحل و ۲۵۶ سورهی بقره و ۶۴ آلعمران به این امر تصریح دارد.
شیخ، وضعیت امت اسلامی را نه فقط در سرزمین نجد بلکه در دیگر بلاد و شهرها همچون بصره، زبیره، احسا، مکه و مدینه که بمنظور تحصیل به آنجا سفر کرده بود، با چشمان خود مشاهده نموده بود. تا جایی که مشهورترین کتابش به نام «کتاب التوحید» را در بصره، پس از مشاهدهی وضعیت عموم مردم و ابتلای آنان در اعمال شرکآمیز، به رشتهی تحریر در آورد و چون آنان را از وضعیت موجود برحذر میداشت به هنگام نیمروز او را از شهر بیرون راندند که نزدیک بود از فرط تشنگی جان دهد. و برخی از جاهلان را در کنار حجرهی رسول خدا ج در مدینه درحالی دید که به قبر رسول الله ج متوسل میشدند و او را به فریاد میخواندند. آنگاه استادش، علامه محمد حیات سندی از او پرسید که در این باره چه میگویی؟ در پاسخ گفت: ﴿إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ مُتَبَّرٞ مَّا هُمۡ فِيهِ وَبَٰطِلٞ مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ١٣٩﴾ [الأعراف: ۱۳۹] «همانا کار اینان، (مایه) هلاکت و نابودی (ایشان) است و آنچه انجام میدهند، پوچ و نادرست است».
بنابراین شیخ به جستجوی مظاهر شرک عملی که غالباً برگرفته از شرک اعتقادی است، توجهی ویژه مبذول داشت. و این امر در ابواب کتاب التوحید کاملاً آشکار است که عبارتند از:
۱- پوشیدن انگشتر و نخ بقصد شفا و جلوگیری از بلا، شرک است.
۲- پیرامون رقیه و تعویذ.
۳- کسی که به درخت و یا سنگ و امثال آنها تبرک جوید.
۴- پیرامون آنچه در مورد ذبح برای غیر خدا آمده است.
۵- شرک بودن نذر برای غیر الله
۶- به فریاد خواندن غیر خدا و ندای غیر الله شرک است.
علاوه بر اینها، ابواب دیگری پیرامون برخی امور شرکآمیز همچون جادو، بدفالی، مرتبط دانستن رویدادها به ستارگان و ابوابی پیرامون شرک اصغر مانند اینکه بگوید: آنچه خدا و تو بخواهید و سوگند به غیر خدا و... همچنین ابوابی در مورد سد ذرایعی که منجر به شرک میشوند، مانند:
۱- علت کفر فرزندان آدم ترک دین و زیادهروی در حق بزرگان بود.
۲- حکم کسی که خدا را نزد قبر یکی از نیکان بپرستد.
۳- زیادهروی در تجلیل از بزرگان به معنای بت ساختن آنها است.
۴- پاسداری پیامبر ج از توحید و بستن راههای رسیدن به شرک.
این احساس لطیف ایمانی شیخ و ریشهیابی شرک و مظاهر و عوامل آن، روح توحید خالص را به کالبد مردهی امت دمید. آن هم در شرایطی که غبار بدعت بر آن نشسته و آلودگیهای شرک و وابستگی به غیر الله صفای آنرا تیره و تار ساخته بود.
طرح و رویکرد شیخ، در حقیقت، تجدید دعوت پیامبران و زدودن غباری بود که طی سالهای متمادی بر چهره توحید نشسته بود.