خلاصۀ کلام

آیا اکنون دوست دارید که خلاصۀ «آرمان جوانان مسلمان» را برایتان بیان کنم؟

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿وَٱلۡعَصۡرِ ١ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَفِي خُسۡرٍ ٢ إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ...﴾[العصر: ۱ -۳].

«سوگند به زمان. که انسان‌ها همه در زیان هستند، مگر آنانکه ایمان بیاورند».

[آری، آرمان جوانان مسلمان عبارتست از:] ایمان به الله و اینکه بدانند او تعالی اولین و آخرین است، و اراده‌کنندۀ قادر و تواناست، و یقین نمایند که هر چیزی به خواست و ارادۀ اوست، هیچکس در ملکش با او شریک نیست، و هیچ موجودی نمی‌تواند بدون اذن او شفاعت نماید و کسی سوای او از غیب خبر ندارد. و اینکه هیچگاه از یاد الهی غفلت نورزند و معبودی جز وی را عبادت نکنند و سوای او را تقدیس ننمایند و از کسی جز او انتظار نفع و ضرر نداشته باشند و بدانند که او لشکریان و فرشتگان و جنّیانی دارد که ما آنان را نمی‌بینیم و جهان‌هایی دارد که ما نمی‌توانیم آن‌ها را مشاهده کنیم، و او صاحب آخرت و بهشت و جهنم و آسمان‌ها و عرش است... و ایمان داشته باشند به اینکه او پیامبرانی را مبعوث کرده و کتاب‌های آسمانی را [بر پیامبران خود] نازل فرموده است.

﴿وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ﴾. «و اعمال شایسته و بایسته کنند».

یعنی پس از ایمان به الله، همۀ حقوق خداوند را که بر سرشان فرض است از جمله به جای آوردن نماز و پرداخت زکات و روزه گرفتن و حج نمودن را ادا نمایند و با بجای آوردن نوافل و اعمال حسنه به سوی الله تعالی تقرب بجویند و نیز همۀ حقوق مردم را ادا کنند به طوری که به مال و آبرو و جسم احدی تعرض نکنند و حقوق خانواده و پدر و مادر و هر کس که بر آن‌ها فضل و احسان نموده باشد را ادا کنند، و با سعی و تلاش خود در راستای سعادتمندی و موفقیت امّت، تقویت روابط و تضمین مصالح آن و انجام هر نوع فعالیتی که مقام امت را بالا می‌برد و جایگاهش را در میان سایر امت‌ها رفیع می‌گرداند مانند کسب علم و صنعت یا زراعت یا وعظ و ارشاد و یا تعلیم و تهذیب؛ حق خود را نسبت به امت و جامعۀ اسلامی ادا نمایند.

﴿وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلۡحَقِّ﴾. «و همدیگر را به تمسک به حق سفارش کنند».

هم خودشان و هم دیگران را به تمسک به حق سفارش نمایند و در همۀ امور خود به دنبال حق و حقیقت باشند. در نتیجه؛ حق، پیشوا و راهنما و همراه و رهبرشان باشد و هرگز حتی برای یک لحظه از یاوران باطل نباشند و از میان همۀ اصول و علوم و فنون؛ فقط آنچه که حق است و هیچگونه شائبۀ باطل در آن نیست را بپذیرند و قبول نمایند.

﴿وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلصَّبۡرِ ٣﴾.

«و یکدیگر را به شکیبایی [در تحمل سختی‌ها و دشواری‌ها و دردها و رنج‌هایی] توصیه نمایند [که موجب رضای خدا می‌گردد]».

همدیگر را به صبر و شکیبایی بر ادای واجبات و بر تواصی [۳٩]به حق و اجتناب از باطل و پرهیز از کارهای زشت و رذیل ـ با وجود گرایش و روی‌آوری نفس به سوی این کارها ـ توصیه و سفارش کنند [۴۰]. پس در واقع آرمان جوانان مسلمان عبارت است از:

ایمان کامل بدون هیچگونه شائبۀ شرک، تصدیق هر آنچه که از جانب الله نازل شده است، عبادات پیراسته و منزه از هرگونه بدعت و نوآوری در دین، اعمال صالحه‌ای که برای فرد و جامعه سودمند باشد، دعوت به سوی حق و التزام به آن، صبر و شکیبایی بر تحقق یافتن این منهج و طریقه، و ادای همۀ این واجبات.

***

الحمد لله الذي بعزته وجلاله تتم الصالحات وصلى الله تعالى على سیدنا ومولانا محمد وعلى آله وأصحابه أجمعین.

پایان ترجمه شب چهاردهم

۱۱ جمادی الاول سال ۱۴۲۲ هجری قمری

۱۰/۵/۸۰

[۳٩] تواصی: همدیگر را وصیّت و سفارش نمودن ـ مترجم. [۴۰] بنده پس از این سخنرانی تفسیری بر سوره مبارکه «العصر» نوشته‌ام که خداوند متعال در آن، مطالبی را که قبلاً بیان نکرده بودم، برایم فتح و گشایش فرمود ـ مؤلف.