برداشتن موی ابرو و صورت از دیدگاه اسلام و پزشکی

دلیل دوّم- سنّت

پیامبر صمی‌فرمایند: «لَعَنَ اللَّهُ الْوَاشِمَاتِ وَالْمُسْتَوْشِمَاتِ وَالنَّامِصَاتِ وَالْمُتَنَمِّصَاتِ وَالْمُتَفَلِّجَاتِ لِلْحُسْنِ الْمُغَيِّرَاتِ خَلْقَ اللَّهِ» [۱۴]. «خدا لعنت کند آن کسی که خال کوبی می‌کند و کسی که می‌خواهد برای او خال کوبی کنند، خداوند لعنت کند کسی که ابروها را باریک می‌کند و کسی که خواستار باریک کردن آنهاست، خداوند لعنت کند کسی که دندانها را به منظور زیبایی باریک و تیز می‌کند، اینها کسانی هستند که آفرینش خدا را دگرگون می‌کنند».

ابن منظور درباره کلمه لعن چنین می‌گوید: أَبَیْتَ اللعنَ: جمله‌ای است که عرب‌ها در عصر جاهلیت برای تعریف و تمجید از پادشاهان به کار می‌بردند، به این معنی است که: ای پادشاه تو با آنچه که موجب نفرین و ظلم و ستم می‌شود مخالف هستی و مانع آن می‌شوی، و لعن یعنی: دوری از خیر، حتی بعضی نظرشان این است که لعن یعنی دوری از خدا، و خداوند هر کس را لعنت کند در واقع از رحمت و مهربانی او دور شده است و مستحق عذاب خواهد شد لذا هلاک می‌شود [۱۵].

أبوداود در توضیح این حدیث شریف می‌گوید: اَلنّامِصه: زنی است که ابروها را زیبا و باریک می‌کند [۱۶]که این کار دگرگونی خلقت و آفرینش خداست [۱۷].

اَلْـمُتَنَمّصة: زنی است که خواستار باریک کردن ابروان خود است.

قاضی عیاض می‌گوید:

النامصة: زنی است که موها را از صورت خود و دیگران می‌کَند.

الـمتنمصة: کسی است که خواستار کَندن مو از صورت و ابروی خود است.

بعضی گفته‌اند در واقع النِّماص: فقط مخصوص برداشتن مو از دو تا ابرو است که آنها را باریک یا راست و درست می‌کند [۱۸].

مروذی از امام احمد روایت می‌کند که برداشتن مو از صورت به وسیلۀ موچین قطعاً مکروه است و پیامبر صکسی را که خواستار موچین کردن موهای خود است لعنت کرده است، و منظور از کراهت نزد امام احمد کراهت تحریمی است، دلیلش برای این مطلب همان حدیث پیامبر صاست که هر کس آنرا انجام دهد مورد لعنت قرار می‌گیرد، و روشن است که لعنت مخصوص گناهان کبیره است. تراشیدن و کوتاه کردن این موها نیز شامل کندن می‌شوند [۱۹].

ابن علان می‌گوید: نهی فقط شامل موهای ابرو و موهای اطراف صورت می‌باشد [۲۰].

ابن أثیر گفته است: اَلنَّمصُ: یعنی نازک کردن و باریک نمودن ابروها به خاطر زیبا کردن آنها همانطور که در بررسی لغوی آن گذشت [۲۱].

نووی گفته است: النّامصه: زنی است که موی ابروی دیگران را به منظور زیبایی باریک می‌کند و برمی‌دارد. و متنمصه زنی است که خواستار این عمل باشد [۲۲].

دانشمند بزرگ علامه مُناوی چنین می‌گوید: النّامصه: به زنی می‌گویند که خواهان برداشتن موی صورت و ابروها با موچین است [۲۳].

امام ذهبی در كتاب (الکبائر) قسمت درست بودن لعنت برای کسانی که گناهان نامشخص و غیر مشهور انجام می‌دهند، می‌گوید:

پیامبر صفرموده است: «لعنَ اللهُ النّامصةَ ...» امام ذهبی گفته است: نامصه زنی است که موی ابروی دیگران را برمی‌دارد و متنمصه زنی است که این کار بر روی او انجام می‌گیرد [۲۴].

ابن حجر هیتمی در کتاب الزواجر عن ارتکاب الکبائر می‌گوید:

النّامصه: زنی است که ابروها را زیبا می‌کند تا اینکه باریک شود. أبوداود نیز نظر ابن حجر هیتمی را تأیید می‌کند. ولی آنچه خطابی و غیر او در رابطه با النّامصه گفته‌اند مشهورتر و بهتر است، مبنی بر اینکه النّامصه از مادۀ النمص به معنی برداشتن موی صورت است [۲۵]. با توجه به بررسی گفته‌های اغلب علماء و دانشمندان به این نتیجه می‌رسیم که أَلنَّمص به معنی برداشتن موی ابروها است. از أئمۀ بزرگوار مثل جلال الدین سیوطی و امام السندی [۲۶]و خطابی [۲۷]و شوکانی [۲۸]و بقیه‌ی امامان و بزرگواران که قبلاً نام بردیم، روایت شده است که النمص عام است، یعنی برداشتن موی صورت که ابروها نیز شامل آن می‌شود.

[۱۴] أخرجه البخاری: ۱۰/۳۸۰، رقم ۵۹۴۸ و مسلم: ۱۴/۱۰۵. [۱۵] لسان العرب ابن منظور: ۱۳/۳۸۸. [۱۶] سنن ابوداود: ۴/۳۹۹. [۱۷] زیاده عند النووی فی شرح مسلم: ۱۳/۱۰۶. [۱۸] الفتح الربانی، احمد البنا: ۱۷/۲۹۸. [۱۹] فتاوى الشیخ محمد بن إبراهیم: ۲/۵۵. [۲۰] دلیل الفالحین لطرق ریاض الصالحین: ۴/۴۹۴. [۲۱] در بحث لغوی آن گذشت. [۲۲] ریاض الصالحین: ص ۶۲۹. [۲۳] فیض القدیر: ۵/۲۷۳. [۲۴] الکبائر: ص ۱۴۴. [۲۵] الزواجر عن اقتراف الکبائر: ۱/۱۴۲. [۲۶] شرح سنن نسائی للسیوطی و السندی: ۸/۱۴۷. [۲۷] سنن ابی داود بشرح الخطابی: ۴/۷۷، حدیث شماره ۴۱۶۹. [۲۸] نیل الأوطار: ۵/۳۴۲.