روابط با خویشاوندان

فهرست کتاب

اموريکه پيوند رحم را محکم و پايدار نگه می‌دارد

اموريکه پيوند رحم را محکم و پايدار نگه می‌دارد

بعضی آداب و روش‌های است که باید بخاطر پایدار بودن روابط میان اقارب مراعات گردد. ما بطور مختصر خدمت‌تان این آداب را بیان می‌کنیم:

۱- انسان باید ثمره و عواقب خوب پیوسته داشتن با اقارب را درست درک کرده در پی تحکیم آن باشد.

چنانکه عواقب بد و ناگوار قطع رابطه با آن‌ها را بداند که سر انجامش جز پریشانی و ندامت نخواهد بود.

۲- در مقابل بدی آن‌ها خوبی نماید، برداشت و تحمل آزار و اذیت آن‌ها را داشته باشد. به این ترتیب رشته دوستی پایدار باقی می‌ماند. چنانکه گفته‌اند: گذشت خصلت مردان است.

روایت است که شخصی نزد آنحضرت جآمد و گفت: یا رسول الله! من اقاربی دارم که با آن‌ها پیوستگی نموده و صله رحم را بجای می‌آورم ولی آن‌ها با من قطع مراوده می‌کنند و من با آن‌ها احسان و نیکی می‌کنم ولی آن‌ها با من بدی می‌کنند و من در برابر‌شان از بردباری کار می‌گیرم در حالیکه آن‌ها بر من خشم و تندی می‌ورزند. آنحضرت جفرمود: «اگر چنانکه گفتی باشی مثل آنست که خاکستر داغ را به آن‌ها بخورانی (روی شان را مانند رنگ خاکستر کرده ای و سیه روی‌شان ساخته‌ای). و همیشه همراه تو از طرف خداوند یاری و مددگاری بسر می‌برد تا بر این روش و شیوه ادامه دهی» (روایت مسلم: ۲۵۵۸).

۳- پذیرفتن عذر آن‌ها و عفو کردن لغزش‌های‌شان چنانکه یوسف علیه السلام با برادران خود تعامل کرد آنچه را که در حق وی کرده بودند یاد آور شدند و معذرت خواستند و یوسف÷با اخلاق عالی که داشت آن‌ها را مورد عفو خود قرار داد و هرگز بر آنان خشم نکرد و گذشت کرد بلکه از خداوند خواستار عفو و مغفرت آنان شد.

۴- تواضع و شکسه نفسی محبت و دوستی را ایجاد می‌کند پس باید با همه از این راه پیش رفت و در قدم اول با خویشاوندان.

۵- چشم پوشی و نادیده گرفتن بدی‌ها و عیب‌های مردم از کردار و شیوه‌های بزرگان و راد مردان است. این روش الفت و دوستی را محکم و استوار نگه می‌دارد. چنانکه دلالت بر صفای سینه و فراخی آن می‌کند پس باید با اقارب قبل از دیگران از این راه پیش رفت.

۶- در مقابل خویشان و اقارب از سخاوت ایثار و فداکاری باید کار گرفت تا دوستی و محبت ناگستنی و محکم باقی بماند.

٧- انسان کوشا باشد تا منت خود را بر اقاربش نگذارد و از آن‌ها مطالبۀ بالمثل نکند. خوبی و احسان نماید به دیدن مستمر آنان بپردازد. اگر توان تعاون و همکاری را با آنان داشت سستی و سهل انگاری نکند ولی انتظار نداشته باشد تا آن‌ها نیز مانند خودش با وی رویه و رفتار نمایند شاید قادر به همچو کارها نباشند.

۸- شناخت خو و خواص و طبیعت و مزاج اقارب امر ضروری است تا با هرکه مطابق میل و مزاجش رفتار صورت گیرد. بعضی به یکبار زیارت کردن در طول سال راضی و قناعت می‌کند، (نظر به دوری محل سکونت) و بعضی‌ها با تماس تلیفونی یا نامه خشنود می‌شوند، دیگری دوست دارد تا اقاربش بطور همیشه گی از وی احوال‌گیری کنند، پس باید بخاطر دوام و پایدار بودن روابط میان خویشاوندان با هرکه مطابق خواست و مزاجش برخورد صورت گیرد.

٩- از تکلف بیمورد اجتناب صورت گیرد تا اقارب بتوانند بدون هراس وارد منزل خویشان گردند، زیرا مردم انسان‌های بی‌آلایش را دوست می‌دارند.

۱۰- از خشمگین شدن و سرزنش بیش از حد در مقابل خویشاوندانیکه مرتکب اشتباهی شده‌اند اجتناب شود، تا مانع دید وادید‌شان نگردد.

۱۱- از بحث و نقاش بیفایده و بی‌نتیجه با اقارب خود داری به عمل آید چون هرکه می‌خواهد تا بر جانب مقابل غالب آید، از این‌جاست که کدورت‌ها و عداوت میان اقارب بروز می‌کند.

۱۲- هیچ اجتماعی نیست که در آن ناراحتی و یا آزرده گی صورت نگیرد پس بر همه لازم است در اصلاح ذات البین بشتابند، خصوصا مردمانی که مورد پسند همه خویشاوندان است در رفع آزرده گی‌ها میان اقارب کوشش نمایند و شیطان را نگذارند تا از تیره گی استفاده نموده اختلاف را شعله ور نماید و دامنه آن را به هر خانه و کاشانه بکشاند.

۱۳- در برنامه‌های خوشی و مهمانی‌ها باید قبلا نام نویسی صورت گیرد تا مبادا کسی از اقارب از قید قلم باقی نماند، و اگر هر خانواده ای نام‌ها و عناوین و شماره‌های تلیفونی اقارب را نزد خویش داشته باشند تا در وقت ضرورت به آن رجوع نمایند کار خوب خواهد بود. احیانا اگر کسی از اقارب را در این چنین برنامه‌های خوش و نشست‌ها فراموش کرد پس بلا درنگ برای معذرت خواهی وی بشتابند و به هر شکلی که امکان دارد رضایت وی را حاصل نمایند.

۱۴- در مورد تقسیم میراث باید عجله نمایند تا هرکه قسمت و نصیب خویشرا صاحب شود و راهی برای مخاصمه و مطالبۀ ناحق باقی نماند و همچنان روابط میان اقارب آشفته و خلل پذیر نشود.

۱۵- اگر خویشاوندان در تجارت و یا هر برنامۀ دیگری مشترکا کار نمودند باید قبل از همه شروط و قرار داد را بطور واضح و صریح بنویسند و از راه ایثار و فداکاری، مشورت و امانت به پیش روند و هرکه مال شریک خود را مال خود بشمارد، و از لغزش‌های یکدیگر چشم پوشی نمایند. باید هر خورد و بزرگ برنامۀ کار خود را بنویسند و از صراحت در مورد کار بگیرند.

۱۶- همه باید بدانند که دشمنی با اقارب بلا و آفت بزرگی است، درین چنین دشمنی‌ها طرف غالب شکست خورده و منهزم بوده و سودمندش زیانکار خواهد بود.

۱٧- خانواده‌ها باید با اقارب‌شان نشست‌های نوبتی داشته باشند. این نشست‌ها ماهانه یا سالانه صورت گیرد تا الفت، وصلت، محبت و دوستی پایدار باقی بماند و بهتر است یکی از بزرگان را مسؤل تدویر این نشست‌ها تعین کنند تا در وقت معینه آن را به اجرا در آورد.

۱۸- صندوق تعاونی اقارب: درین صندوق همه اقارب شرکت نموده هر شخص یا خانواده نظر به توان خود مبلغی بپردازد، وشخصی امانتکار را مسؤل آن صندون تعین کنند، و در وقت نیاز و ضرورت بعد از برسی مشکل، از این صندوق استفاده شود.

۱٩- خویشاوندان باید مجلس مشورتی داشته باشند که متشکل از بزرگان و مردمان با سنجش و با تدبیر و بردباری باشد تا در وقت وقوع مشکل یا مصیبتی معزله را به طور مناسب حل و فصل بتوانند. همچنان از حدوث مشکلات مستقبلی جلوگیری نمایند.

۲۰- در مزاح و شوخی میان خویشاوندان میانه روی بهتر است و کسیکه تحمل مزاح را ندارد نباید با وی شوخی و مزاح صورت گیرد.

۲۱- انسان باید بداند که اقاربش پارچه و پود اوست که بدون آن‌ها نمیتوان زنده گی کرد و از آن‌ها جدا شده نمیتواند، عزت آن‌ها عزت اوست، ذلت و خواری آن‌ها ذلت و خواری اوست. و این را نیز بداند که پیوند داشتن با اقارب عبادت است و از این راه به خداوند متعال قربت حاصل می‌نماید، چنانکه خداوند متعال و پیامبرش مسلمانان را به آن امر و توصیه نموده‌اند. و اگر کسی بخاطر ننگ و غیرت جاهلی، تعصب و نژاد پرستی با خویشانش الفت و محبت می‌کند باید بداند که از راه حق منحرف شده است و در نزد خداوند متعال بهره ای از این پیوستن ندارد.

و آخردعوانا أن الحمد لله رب العالمين