لذات معنوی

با توجه به این‌که روح به مراتب، اعلاء و اشرف از جسم است نباید تردید داشت که نعمت‌های روحانی و معنوی بهشت به مراتب از نعمت‌های مادی و جسمانی، برتر و والاتر و باشکوه‌تر است. ولی از آن‌جایی که این مواهب و نعمت‌ها معمولاً در وصف نمی‌گنجد و دیدنی است (دیدن با چشم دل) نه گفتنی و شنیدنی، لذا در آیات قرآن غالباً، اشارات سربسته‌ای به این بخش از نعمت‌های بهشتی می‌بینیم.

جز در مواردی که قابل شرح و بیان بوده، که در آن‌جا قرآن به شرح و بیان آن پرداخته است.

به تعبیر دیگر: لذت درک معرفت الله و جذبه‌های جلال و جمال او و انوار الطاف خفیه پروردگار و مستی از جام عشق ذات مقدس او، آن‌چنان است که یک لحظه از آن، از تمام نعمت‌های مادی جهان برتر است.

چون در بهشت عوامل غفلت و بی‌خبری از خداوند، و گرفتاری‌هایی که حضور قلب را برهم می‌زد، وجود ندارد و حجاب‌ها و موانع معرفت از مقابل دیدگان دل کنار رفته، درک و دید انسان به مراتب قوی‌تر می‌گردد، و از وسوسه‌های شیطانی که همیشه مزاحم رهروان این راه است، مطلقاً خبری نیست.

آن گاه می‌توان تصور کرد که در آن‌جا چه خبر است؟ چه غوغایی از نعمت‌های معنوی برپاست؟ و چه جذبه‌های نیرومندی روح را به جوار قرب حق می‌کشد، او را در انوار ذاتش مستغرق می‌سازد و از خویشتن خویش غافل می‌کند و کارش به جایی می‌رسد که جز او نمی‌بیند، و از او نمی‌خواهد و هرچه دلش می‌خواهد همان می‌بیند، و هرچه ببیند دلش همان را می‌خواهد. با توجه به این اشارات کوتاه به قرآن باز می‌گردیم و شرح این مواهب را از لسان قرآن می‌شنویم.