همسران بهشتی

از مهم‌ترین اسباب آرامش خیال و انس و نشاط زندگی، داشتن همسری مناسب و از هر نظر صاحب کمالات است. وجود چنین همسری در زندگی انسان، خواه نسبت به مرد باشد یا زن، می‌تواند تحمل همه مشکلات را بر او آسان سازد، و به زندگی او نشاط و شادابی و شیرینی و سرور بخشد.

بی‌جهت نیست که قرآن کریم ضمن بیان نعمت‌های مختلف بهشت، در آیات مختلف روی این مسئله تأکید کرده و درباره آن تعبیرات جالب و حساب شده‌ای دارد. در چندین آیه از قرآن مجید از زنان بهشتی به حورالعین تعبیر کرده است.

حور، واژه جمع «حوراء» است، اما در فارسی معمولاً به صورت مفرد به کار رفته است، و از کلمات حوران و یا حوریان برای جمع آن استفاده می‌گردد.

حور به معنای، زن سیاه‌چشم، زیبا و نیکو که دارای جسم لطیفی است، که حدقه چشمش مانند حدقه چشم آهو بزرگ است.

این موجودات که در بهشت همدم و یار و انیس مؤمنان و زاهدان خواهند بود، در قرآن کریم چهاربار، در سوره «الرحمن» در آیه ۷۲ یک بار، و سه مرتبه دیگر تحت عنوان حور عین در «دخان» آیه ۵۴، «طور آیه ۲۰ و «واقعه» آیه ۲۲، نام آورده شده است.

حور یا حوراء در زبان فارسی، چه نظم و چه نثر، به صورت نمادی از زیبایی و ملاحت و قشنگی درآمده است.

فردا که روضه رضوان به ما دهند
غلمان ز روضه، حور زجنت به در کشیم

(حافظ)

آن‌چه در خور اهمیت است، این که از حور بنا به تعریف و توضیحاتی که از آن‌ها در قرآن آمده است و نیز برداشت و نحوه استفاده از کلمه حور در نظم و نثر فارسی، چنین استنباط می‌گردد که آنان موجوداتی مستقل و عینی هستند، که به منظوری خاص توسط خالق یکتا خلق شده‌اند و در محلی به خصوص، حیات دارند و به انجام وظایف محوله که از سوی خداوند به آن‌ها محول می‌گردد، مشغولند.

این مخلوقات الهی هرگز خیالی نیستند و برخلاف نظر عده‌ای که معتقدند این توصیفات را خداوند به استعاره و کنایه آورده تا به دلیل هماهنگی و کشش غریزی در انسان، برای به دست آوردن و تصاحب آن حوران بهشتی انسان‌های زمینی از گناه پرهیز کنند.

در قرآن کریم بعضی از اوصاف حورالعین آمده که دلالت بر زیبایی جمال و اخلاق و نظافت و بلندی منزلت و شرف آن‌ها دارد.

اندر آن باشد زنان خوش کلام
حور مقصورات گفت أو فی الخیام
یعنی اندر پرده‌ها پوشیده‌اند
در حفاظ و ستر خود کوشیده‌اند
زنان سیاه چشم و زیبا خصال
چنان در مکنونی به حسن و جمال

به درستی خداوند آن‌ها را در بهترین حسن و جمال و اعلی‌ترین شأن و شوکت و مکانت قرار داده و به آن‌ها بهترین اخلاق را بخشیده و آن‌ها را از نجاست و خباثت و آلودگی‌های ظاهری و باطنی پاک کرده است.

خداوند مثال آن‌ها را بیان می‌کند و می‌فرماید:

﴿وَحُورٌ عِينٞ ٢٢ كَأَمۡثَٰلِ ٱللُّؤۡلُوِٕ ٱلۡمَكۡنُونِ ٢٣﴾[الواقعة: ۲۲ - ۲۳].

رسول اکرم جدر تفسیر این آیه کریمه می‌فرماید:

«صفاء في صفاء الدر الذي في الصداف لم تمسه الأیدي».

«درخشندگی و پاکی آن‌ها مثل درخشندگی در و مروارید است که در صدف باشد که دست کسی به او نرسیده است».

خداوند در تعبیری دیگر چنین حور بهشتی را وصف می‌کند:

﴿عُرُبًا أَتۡرَابٗا ٣٧﴾[الواقعة: ۳۷].

«(زنان بهشتی) شیفتگان (همسران خود و جوان) و هم‌سن و سال هستند».

﴿حُورٞ مَّقۡصُورَٰتٞ فِي ٱلۡخِيَامِ ٧٢﴾[الرحمن: ۷۲].

﴿فِيهِنَّ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ﴾[الرحمن: ۵۶].

﴿كَأَنَّهُنَّ ٱلۡيَاقُوتُ وَٱلۡمَرۡجَانُ ٥٨﴾[الرحمن: ۵۸].

«آن حوران بهشتی که در خیمه‌ها به سر می‌برند و منتظر شوهران خود هستند (و به قدری زیبا و خوش‌قیافه هستند) که انگار یاقوت و مرجانند».

گفته شده است که از لحاظ صفا و پاکی هم‌چون یاقوتند، و بسا هست که از آیه معنی دیگری دستگیر ما شود. پس به همان‌گونه که یاقوت هم‌چون هر سنگ دیگر نیست که به آسانی در دسترس هر کس قرار گیرد، برای دست یافتن به آن تلاش و کوشش فراوان لازم است، و نیز، بدان سبب که دست هر کس به مرجان نمی‌رسد و برای یافتن آن باید تحمل مشقت کند و در ژرفای دریا غوطه‌ور شود که در اختیار همه‌کس قرار ندارد و آن بهاء، عمل صالح و توشه تقواست.

رسول اکرم جمی‌فرمایند:

«وَلَوْ أَنَّ امْرَأَةً مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ اطَّلَعَتْ إِلَى أَهْلِ الأَرْضِ لأَضَاءَتْ مَا بَيْنَهُمَا وَلَمَلأَتْهُ رِيحًا، وَلَنَصِيفُهَا عَلَى رَأْسِهَا خَيْرٌ مِنَ الدُّنْيَا وَمَا فِيهَا» [۵].

اگر زنی از زنان بهشت به زمین سر می‌کشید، ما بین آن‌ها (مشرق و مغرب) را از بوی خوشش پر می‌کرد، و میان آن دو را منور و نورانی می‌نمود و ارزش روسریی که بر سرش می‌باشد، از دنیا و آن‌چه در آن است، بیشتر است.

زنانی که در خوبی و جمال
خدا آفرید به حد کمال

بهترین صحبت، صحبت صادق المصدوقجدر مورد خلق حورالعین و اخلاق زیبای آن‌ها است.

قال رسول اللهج: «خلق الله الحور العین من ثلاث أشیاء، أسفلهن من المسک وأوسطهن من العنبر وأعلاهن من الکافور وحواجبهن سواد خط نور» [۶].

خداوند حور عین را از سه چیز خلق کرد که قسمت پایین آن مشک، وسط آن از عنبر و بالای آن کافور و ابروهای آن‌ها بسیار سیاه است.

حضرت عبدالله بن مسعود از پیامبرجروایت می‌کند که آن حضرت فرمودند: هرآینه زن اهل بهشت را سفیدی و مغز پایش از زیر هفت لباس ابریشمی دیده می‌شود. به این دلیل است که خداوند می‌فرماید:

﴿كَأَنَّهُنَّ ٱلۡيَاقُوتُ وَٱلۡمَرۡجَانُ ٥٨﴾[الرحمن: ۵۸]. «(و به قدری زیبا و خوش‌قیافه هستند) که انگار یاقوت و مرجانند».

هر آینه یاقوت سنگی است که اگر نخی داخل آن کنی از پشتش آن نخ داخل را می‌بینی [۷].

آری، ای مسلمان! که شیفته شهوات و آرزوهای دنیایی شده‌ای، خداوند به خاطر حفظ از گناه و معصیت، نعمت‌هایی آماده کرده که هرگز نمی‌توانی تصور آن را بکنی. بنگر به یک نعمت از هزاران نعمت خداوند که زنان بهشتی هستند، زنانی که عاشق و دلباخته شوهران خودند، زنانی که به تمام معنا، شوهر خود را دوست دارند. این است عطای خداوندی که شمارش نمی‌شود.

چه بسا انسان‌هایی که در دنیا در جستجوی یک زن حرکت می‌کنند و به آن نمی‌رسند، اما خداوند حورانی را برایت آماده کرده که قابل وصف نیست. دیوانه است کسی که دنبال خواهشات رود و میلیاردها و بیلیاردها و ... سال را در مقابل ۷۰ یا ۸۰ سال زندگی بفروشد.

بله، علاقه بین مرد مؤمن و همسرش از حورالعین، علاقه شهوانی نیست، بلکه علاقه‌ای به تمام معنی و مفهوم کامل، علاقه‌ای که آخرین مرتبه عشق و محبت است که خداوند تنها آن‌ها را برای عشق و محبت نسبت به مؤمن خلق کرده است. خداوند طوری آن‌ها را خلق کرده، که تنها به همسر خود می‌اندیشند، او هرگز چشم از همسر خود بر نمی‌دارد و برای او همسرش از تمام بهشتیان زیباتر است.

قاصرات الطرف یعنی آن زنان
نزدشان کوتاه چشم از دیگران
عشق نمی‌ورزند جز با شوهران
جاویدان باشند اندر بهشت با همسران

و در آن‌ها حسد و کینه نیست، اگر تمام اهل جنت جمع شوند او جز به شوهرش به کس دیگری نگاه نمی‌کند.

در روایتی آمده که حوران با صدای زیبا که خلائق مثل آن نشنیده‌اند، می‌گویند: ما همیشه هستیم، ما همیشه خوشنودیم و خشمگین نمی‌شویم، خوشا به حال کسی که برای ماست و ما برای او هستیم.

حضرت علیساز رسول اللهجروایت می‌کند، که آن حضرت فرمودند: در بهشت مجلسی برای حوران بهشتی برپاست که با صدای دلکش و طنین‌انداز خود آواز می‌خوانند که خلائق تا آن روز به خوبی آن نشنیده‌اند، به آن‌ها می‌گویند: ما برای همیشه زنده می‌مانیم و هرگز ناراحت نمی‌شویم ما همیشه راضی و خوشنودیم و هرگز ناراضی نمی‌شویم، خوش به حال کسی که او برای ما و ما برای او باشیم [۸].

أو ما سمعت سماعهم فیها غناء
الحور بالأصوات والألحان
واهاً لذیاک السمع فکم به
للقلب من طرب ومن أشجان
واهاً لذیاک السماع و طیبه
من مثل أقمار علی الأعضانی [۹]

ترجمه: آیا موسیقی آنان را به صورت و لحن و آواز و ترنم حوران بهشتی نشنیده‌ای؟

افسوس بر آن ترنم و موسیقی که چقدر قلب‌ها را به وجد آورده و جریحه‌دار نموده است!

بله، برادر و خواهر مسلمان!

وحتام لا تصحوا وقد قرب المدی
ودانت کؤس السیر والناس نوم

عزیزم! تا چه وقت از خواب غفلت بیدار نمی‌شوی؟ وقت رفتن و کوبیدن طبل سفر فرا رسید و مردم هنوز در خوابند.

آری! خداوند مؤمنین را وارث بهشت گردانید از قصرها، خیمه‌ها، خانه‌ها و فرش‌ها گرفته تا غلامان حوران برای کسانی است که اعمال صالح انجام می‌دهند و خیر و صدق و عبادت خالصه برای خود پیش بفرستد.

[۵] صحیح بخاری (۳/ ۱۰۲۹، حدیث: ۲۶۴۳). [۶] أخرجه الترمذی. [۷] پیام قرآن. [۸] رواه الترمذی / ۲۵۶۴. [۹] نقل از وصف جنت.