فرق بین ازدواج مسیار و موقت

حکم ازدواج مسیار

ازدواج مسیار اگر ارکان و شرائط شرعی خود مانند رضایت زوجین حضور ولی و شاهدین و ... را داشته باشد صحیح است و اینکه زن از بعضی حقوق خود تنازل کند در صحت عقد ازدواج خلل ایجاد نمی‌کند چون نصوص شرعی در تأیید آن وجود دارند.

۱- خداوند می‌فرماید: ﴿وَإِنِ ٱمۡرَأَةٌ خَافَتۡ مِنۢ بَعۡلِهَا نُشُوزًا أَوۡ إِعۡرَاضٗا فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِمَآ أَن يُصۡلِحَا بَيۡنَهُمَا صُلۡحٗاۚ وَٱلصُّلۡحُ خَيۡرٞۗ﴾[النساء: ۱۲۸].

«و اگر زنى، از طغیان و سرکشى یا اعراض شوهرش، بیم داشته باشد، مانعى ندارد با هم صلح کنند (و زن یا مرد، از پاره‏اى از حقوق خود، بخاطر صلح، صرف نظر نماید) و صلح، بهتر است».

ام‌المؤمنین عائشه لدربارۀ سبب نزول آن می‌گوید: «زنی که شوهرش از او بهره کامل نمی‌برد و می‌خواهد طلاقش دهد و زنی دیگر را عقد کند ولی زن به مرد می‌گوید: مرا نگه دار(طلاقم مده) و زن دیگری عقد کن و در نفقه و قسم دربارۀ من اختیار کامل داری. این مصداق قول خداوند است که می‌فرماید: ﴿فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِمَآ أَن يُصۡلِحَا بَيۡنَهُمَا صُلۡحٗاۚ وَٱلصُّلۡحُ خَيۡرٞۗ﴾. (رواه البخاری ۵۲۰۶، فتح الباری ۹/۳۰۴، تفسیر قرطبی ۵/۴۰۳).

علی سمی‌گوید: این آیه دربارۀ زنی نازل شد که مفارقت از شوهرش را نمی‌پسندد پس روی این اصل که هر سه یا چهار روز یکبار به او سر بزند با هم مصالحه می‌کنند. (فتح الباری، شرح حدیث ۴۶۰۱).

ابن کثیر در تفسیر این آیه می‌گوید: «اگر زن ترسید که شوهرش از او جدا شود یا اعراض کند می‌تواند از حقوقش مانند: نفقه، لباس، هم‌بستر شدن و امثال اینها در مقابل شوهرش تنازل کند، و شوهر می‌تواند آنرا بپذیرد و هیچکدام از زن و مرد در این مورد گناهکار به حساب نمی‌آیند. (تفسیر ابن کثیر ۲/۵۶۱ – ۵۶۲ چاپ دارالمعرفه).

۲- عروه بن زبیر از عائشه لروایت می‌کند که سوده دختر زمعه روز خودش را به عائشه بخشید و پیامبر صدر سهم سوده و سهم خودش نزد عائشه می‌رفت. (رواه البخاری ۵۲۱۲).

بدین خاطر فقهاء تصریح کرده‌اند که زن می‌تواند از حقوق خود در مقابل شوهرش تنازل کند. (المغنی ۱۰/۲۶۲).

بنابراین دارالافتاء مصر و هیأت فتوی در وزارت اوقاف و شئون اسلامی کویت و عبدالعزیز بن عبدالله بن باز(/) و شیخ عبدالعزیز بن عبدالله آل الشیخ مفتی عام عربستان سعودی و تعداد زیادی از اعضاء هیئت افتاء و دعوت و ارشاد در عربستان سعودی همه فتوای صحت ازدواج مسیار را صادر کرده‌اند.

علاوه بر صحت ازدواج مسیار از نظر شرع مصالحی نیز برای دو طرف زن و مرد دارد مانند اینکه: مرد راغب است از راه حلال ارضاء جنسی گردد اما توان تحمل تکالیف آن و مخارج زن دوم را ندارد، و زن نیز دوست دارد ازدواج کند و از نفقه و مسکن و رعایت عدالت در همبستری با او صرف‌نظر نماید. در واقع زن می‌خواهد شوهری داشته باشد تا دچار حرام نشود و پاک‌دامن بماند.

پس چون ازدواج مسیار ازدواجی صحیح است احکام شرعی ازدواج دائم بر آن مترتب می‌گردند. یعنی باید به زن مهریه پرداخت شود و شوهر از نظر نسبی پدر فرزندان محسوب گردد و در ازدواج مسیار مانند ازدواج دائم بعضی از زنان خویشاوند همسرش (مانند: مادر زن، خواهر زن و ...) بر او حرم می‌گردند و زن هنگام طلاق یا مرگ شوهر باید عده را بگذارند و در صورت مرگ یکی از زوجین دیگری از او ارث می‌برد.