مشخصات کتاب

تفسير آية الكرسی

(تفسير آية الكرسي باللغة الفارسية)

تأليف

علامه مولانا نعمت الله توحیدی رحمه الله
شیخ التفسیر فقید دارالعلوم زاهدان

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَيُّ ٱلۡقَيُّومُۚ لَا تَأۡخُذُهُۥ سِنَةٞ وَلَا نَوۡمٞۚ لَّهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ مَن ذَا ٱلَّذِي يَشۡفَعُ عِندَهُۥٓ إِلَّا بِإِذۡنِهِۦۚ يَعۡلَمُ مَا بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡۖ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيۡءٖ مِّنۡ عِلۡمِهِۦٓ إِلَّا بِمَا شَآءَۚ وَسِعَ كُرۡسِيُّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۖ وَلَا يَ‍ُٔودُهُۥ حِفۡظُهُمَاۚ وَهُوَ ٱلۡعَلِيُّ ٱلۡعَظِيمُ ٢٥٥﴾ [البقرة: ۲۵۵]

«هیچ معبودى نیست جز خداوند یگانه. زنده [و] تدبیر کننده [هستى‏] است. هیچگاه خواب سبک و سنگینى او را فرانمى‏گیرد (و لحظه‏اى از تدبیر جهان هستى، غافل نمى‏ماند). آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، از آن اوست. چه کسى است که بدون حکم او در پیشگاهش شفاعت کند؟ گذشته و [حال و] آینده آنان را مى‏داند و به چیزى از علم او جز به آنچه خود خواسته است، احاطه نمى‏یابند. کرسىّ [فرمانروایى‏] او آسمانها و زمین را فرا گرفته است و حفظ آن دو بر او گران نمى‏آید و او بلند مرتبه بزرگ [قدر] است».

آیة فوق آیه ۲۵۵ سوره بقره معروف به آية الکرسی است، و چنانکه در روایات نقل شده است افضل‌ترین آیه قرآن مجید است. در این آیه شریفه، الله سبحانه و تعالی ذات عظیم خود را و صفات و کمالات بدون مانندش را به بندگانش معرفی نموده است، و لفظ «الله» که علم ذات او تعالی است و بر غیرش اطلاق کرده نمی‌شود بیانگر این مطلب است.

قوله تعالی: ﴿لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ﴾صفت اول و بیانگر حق الله بر بندگان

است، و معنی ﴿لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ﴾اینست که معبودی وجود ندارد جز او تعالی. در لفظ «لا إله» اله نفی جنس شده است چون که لا نفی جنس است. و در لفظ «إلا الله» اثبات الوهیت فقط برای خداوند متعال شده است. یعنی معبودیت به خداوند متعال اختصاص دارد و غیر از او کسی دیگر معبود نیست. تا اینجا همه ادیان و بالاخص ادیان آسمانی هم عقیده‌اند که عبادت حق اختصاصی الله سبحانه تعالی است و معبود بر حق، فقط او تعالی است. و انس و جن را به این هدف آفریده است که تنها او را پرستش کنند.

﴿وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ ٥٦﴾ [الذاريات: ۵۶]

«ما جن‌ها و انسان‌ها را نیافریده‌ایم مگر اینکه تنها مرا پرستش کنند».

و همین است معنی «لا إله الا هو» که معبود فقط خالق لایزال است و مخلوقات از انس و جن و ملائک و غیره همه عابداند. لیکن اگر از صاحبان ادیان پرسیده شود: تعریف عبادت – که حق اختصاصی الله سبحانه و تعالی است و شما نیز به او عقیده دارید – چیست؟ اکثر اهل ادیان از دادن جواب صحیح عاجز می‌مانند.