صفات فرشتگان
فرشتگان خلقی از مخلوقات خدا از عالم غیب هستند و هیچ کس غیر از خدا تعداد و چگونگی آنانرا نمى‌داند.
بعضی از صفات فرشتگان عبارتند از:
أولاً: آنها بزرگترین و عظیم‌ترین سربازان خدایند.
﴿وَلِلَّهِ جُنُودُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ﴾[الفتح: ۴]
«سپاههای آسمانها و زمین از آن خداوند است».
و هنگامیکه خداوند صحبت از نگهبانان جهنم مى‌کند مى‌فرماید:
﴿عَلَيۡهَا تِسۡعَةَ عَشَرَ ٣٠﴾[المدثر: ۳۰]
«بر آن نوزده (نگهبان) گمارده شده‌اند».
و مى‌فرماید:
﴿وَمَا جَعَلۡنَآ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ إِلَّا مَلَٰٓئِكَةٗۖ وَمَا جَعَلۡنَا عِدَّتَهُمۡ إِلَّا فِتۡنَةٗ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ﴾[المدثر: ۳۱].
«و جز فرشتگان را موکلانِ آتش(دوزخ) نساخته ایم. و شمارِ آنان را برای کافران جز آزمون قرار نداده‌ایم».
و اصحاب جهنم: نگهبانان آتش هستند، یعنی در جهنم نوزده فرشته بر آتش پاسبانی مى‌دهند، و آنرا روشن کرده امور آن را بدست دارند.
یکی از کفار وقتی تعداد نگهبانان آتش را شنید ـ بخیال او که تعدادشان کم است ـ گفت: من بر آنها چنین و چنان مى‌کنم، یعنی وقتی داخل جهنم شدم با آنها جنگ کرده بر آنان غلبه مى‌کنم و از آتش بیرون مى‌آیم، آنهم از باب مسخره و استهزاء این سخنان را گفت. بارى تعالی در جواب وی فرمود: ﴿وَمَا جَعَلۡنَآ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ إِلَّا مَلَٰٓئِكَةٗ﴾ [المدثر: ۳۱]. «وجز فرشتگان را موکلانِ آتش(دوزخ) نساخته‌ایم».
یعنی آنها از بشر نیستند بلکه فرشته‌اند.
اگر این شخص با خود مى‌گوید که من قدرتمند و شجاع هستم و جلوی چندین نفر از بشر مقاومت مى‌کنم، نمى‌تواند مقابل یکی از فرشتگان بایستد.
بارى تعالی مى‌فرماید: ﴿وَمَا جَعَلۡنَآ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ إِلَّا مَلَٰٓئِكَةٗ﴾ [المدثر: ۳۱]. «ما پاسبانان جهنم را قرار ندادیم مگر فرشتگان».
یعنی آنان را از جن و إنس قرار نداده است.
و مى‌فرماید:
﴿وَمَا جَعَلۡنَآ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ إِلَّا مَلَٰٓئِكَةٗۖ وَمَا جَعَلۡنَا عِدَّتَهُمۡ إِلَّا فِتۡنَةٗ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ لِيَسۡتَيۡقِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَيَزۡدَادَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِيمَٰنٗا وَلَا يَرۡتَابَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ﴾[المدثر: ۳۱].
«و جز فرشتگان را موکلانِ آتشِ(دوزخ) نساخته‌ایم. و شمارِ آنان را برای کافران جز آزمون قرار نداده‌ایم. تا اهل کتاب یقین حاصل کنند. و تا مؤمنان مؤمن‌تر شوند، و تا اهل کتاب و مؤمنان شک نکنند».
و مى‌فرماید: ﴿وَلِيَقُولَ ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ﴾یعنی کفار ﴿مَاذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِهَٰذَا مَثَلٗا﴾[المدثر: ۳۱]. «و بى‌مار دلان و کافران نگویند: خداوند به ایم مثل چه خواسته است؟».
پس آنان تهمت زده و تعداد فرشتگان را کم مى‌دانند و مى‌گویند: چگونه این آتش بزرگ که در آن تمامی مخلوقات خداست فقط نوزده فرشته بر آن پاسبانی مى‌دهد؟
بارى تعالی در جواب مى‌فرماید: ﴿وَمَا جَعَلۡنَا عِدَّتَهُمۡ إِلَّا فِتۡنَةٗ لِّلَّذِينَ كَفَرُو﴾[المدثر: ۳۱]. «و شمارِ آنان را برای کافران جز آزمون قرار نداده‌ایم».
پس هیچ کس بزرگی فرشتـگان و آنچه در زمین و آسمان از نگهبانان و پاسبانان است، غیر از خدا کسی دیگر نمى‌داند نه کفار و نه غیر از کفار.
دوم: خلقت فرشتگان خلقتی عظیم و بزرگ است چنانکه خداوند مى‌فرماید: ﴿ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ فَاطِرِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ جَاعِلِ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ رُسُلًا أُوْلِيٓ أَجۡنِحَةٖ مَّثۡنَىٰ وَثُلَٰثَ وَرُبَٰعَ﴾[فاطر: ۱]. «ستایش خدای راست، پدید آورنده آسمانها و زمین، (کسى که) فرشتگان را پیام آورانِ دارای بال‌های دوگانه و سهگانه و چهارگانه گرداند».
یعنی بعضی از فرشتگان دو بال دارد، و بعضی دیـگر سه و یا چهار بال دارد، و بعضی از آنها بال‌های بیشتری دارند.
چنانکه رسـول الله ججبریل را دید که ششصد بال داشت و هر بال آن افق را پوشانیده بود.
این یک فرشته از فرشتگان است که خداوند آنرا قوی قدرتمند توصیف نموده، چنانکه مى‌فرماید: ﴿عَلَّمَهُۥ شَدِيدُ ٱلۡقُوَىٰ ٥﴾[النجم: ۵]. «او را (فرشته) بس توانمند آموزش داده‌است».
و مى‌فرماید: ﴿ذُو مِرَّةٖ فَٱسۡتَوَىٰ ٦﴾[النجم: ۶].
«(فرشته‌ای) نیرومند. آنگاه (فرارویش) راست و درست ایستاد»، یعنی قوی و خوش اندام مى‌باشد.
سوم: فرشتگان به إجازه خداوند قدرتمند هستند و دلیل بر توانائی و قدرتمندی آنان این است که اگر خداوند به یکی از آنان فرمان دهد در جهان فریاد مى‌کشد و تمامی خلق هلاک مى‌شوند، چنانکه بر قوم ثمود چنین آمد و بوسیله فریاد فرشته همه هلاک شدند. جبریل فریادی بر آنان زد چنانکه بارى تعالی مى‌فرماید: ﴿إِنَّآ أَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ صَيۡحَةٗ وَٰحِدَةٗ فَكَانُواْ كَهَشِيمِ ٱلۡمُحۡتَظِرِ ٣١﴾القمر: ۳۱]. «بى‌گمان ما بانگ مرگباری بر آنان فرستادیم، در نتیجه مانند خاشاکی شدند که از سایه بانْ ساز بازماند».
پس قلب‌هاى‌شان از درونشان کنده شد و مردند و خاشاکی بیش از آنها باقی نماند.
عادت بادیه نشینان عرب این بود که اگر به جائی کوچ مى‌کردند در آنجا هیزم جمع کرده و از آن آغل (حصاری) برای گوسفندان و حیوانات خود درست مى‌کردند تا از حیوانات دیگر محفوظ بمانند، و این هیزم خشک شده و تبدیل به خس و خاشاک مى‌شد.
پس قوم ثمود با وجود قدرت و توانائی و نیروی زیادی که از آن برخوردار بودند بر أثر شنیدن آواز هولناک یکی از فرشتگان مانند این هیزم‌های خشک به خس و خاشاک تبدیل شدند.
و این جبریل ÷بود که خداوند به او فرمان داد تا قریه‌های قوم لوط که هفت دهکده بـود و در آن بشر و ساختمانها و توشه و حیـوانات خیلی زیادی وجود داشت آنان را بر طرف بال خود حمل نماید و بالا برد تا اینکه فرشتگانی که در آسمان بودند صدای سگها و أذان خروس‌های آنان را شنیدند، سپس آنان را از آنجا وارونه کرده به زمین انداخت، و این نمونه ای از قدرت و قوت فرشتگان علیهم السلام مى‌باشد.
إسرافیل مأمور به دمیدن در صور است و آنهم شاخ و شیپوری است که ارواح بنى آدم از اول تا آخر آنها در آن جمع شده است سپس إسرافیل÷یکبار در آن مى‌دمد و تمامی ارواح بنى آدم از آن شیپور پرواز کرده به اجساد و بدن آنها داخل مى‌شود و این دمیدن بعثت یعنی برخاستن مى‌باشد و قبل از این دمیدن، دمیدن بى هوشی است، و با این دمیدن هر چه در دنیا بین زمین و آسمان است از بین مى‌رود، و مى‌میرد بجز آنچه خدا بخواهد.
خداوند مى‌فرماید: ﴿وَنُفِخَ فِي ٱلصُّورِ فَصَعِقَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُ﴾[الزمر: ۶۸]. «و در (صور) دمیده شود، آنگاه آسمانیان و زمینیان (همگی) بمیرند. مگر کسى که خداوند خواسته است».
سپس بار دیگر در آن شیپور دمیده شد و آن دمیدن زنده شدن است: ﴿فَإِذَا هُمۡ قِيَامٞ يَنظُرُونَ﴾[الزمر: ۶۸]. «آنگاه است که آنان ایستادگانی خواهند بود که مى‌نگرند».
این یکی از فرشتگان خداوند است، و این یکی از کارهای اوست که خداوند به او فرمان مى‌دهد.
پس فرشتگان مخلوق بزرگی از مخلوقات خدایند، و آنان را برای عبادت خود و انجام دستورات خود آفریده است.
خداوند مى‌فرماید: ﴿لَا يَسۡبِقُونَهُۥ بِٱلۡقَوۡلِ وَهُم بِأَمۡرِهِۦ يَعۡمَلُونَ ٢٧ يَعۡلَمُ مَا بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡ وَلَا يَشۡفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ٱرۡتَضَىٰ وَهُم مِّنۡ خَشۡيَتِهِۦ مُشۡفِقُونَ ٢٨ ۞وَمَن يَقُلۡ مِنۡهُمۡ إِنِّيٓ إِلَٰهٞ مِّن دُونِهِۦ فَذَٰلِكَ نَجۡزِيهِ جَهَنَّمَۚ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلظَّٰلِمِينَ ٢٩﴾[الأنبیاء: ۲۶ – ۲۸]. «بلکه (آن فرشتگان) بندگان گرامى‌اند. در هیچ سخنی بر او پیشی نمى‌گیرند، و آنان به فرمان او کار مى‌کنند. آینده و گذشته آنان را مى‌داند و شفاعت نمى‌کنند مگر برای کسى که (خداوند) بپسندد و آنان از بیم او در هراسند».
و این توصیفی برای فرشتگان است.