۳۳- مردم از نظر وَلاء (دوست داشتن) و بَراء (بیزاربودن) چند دسته میباشند؟
مردم از این نظر سه دسته هستند: الف: آنان که خالصانه مورد محبت واقع شدهاند. اینان همان مؤمنان مخلص و پاک سیرت چون پیامبران، صدّیقین، شهدا و صالحین و در رأس همه آنان، پیامبر اسلام صو زوجات و دختران و یاران او میباشند. ب: آنانکه برخلاف گروه اول، مورد بغض و نفرت واقع شدهاند. اینان کافران و مُنکِران اسلام و نبوت پیامبرمان چون اهل کتاب(یهود و نصارى)، مشرکان، مادیگرایان و منافقان میباشند. ج: گروه سوم، آنانی هستند که از یک نظر مورد محبت واقع میشوند و از نظر دیگر، مورد خشم و نفرت قرار میگیرند. آنان عبارتند از مؤمنان گناهکار که به خاطر ایمانشان، دوست داشته میشوند و از طرفی دیگر به خاطر گناهانشان مورد خشم و انزجار دیگر مؤمنان واقع میشوند. برائت از کفار عبارت است از اینکه از آنان نفرت داشته باشیم و در سلام کردن به آنان پیش قدم نگردیم، نسبت به آنان اظهار عجز و خضوع ننماییم ، شیفته و فریفته آنان نشویم و از خانه و کاشانه آنان خود را دور نماییم. ولاء و محبت به مؤمنان اینست که در صورت امکان به سرزمین اسلام و مؤمنان هجرت کنیم، و یاری دادن آنان با مال و جان، نسبت به شادیهای آنان اظهار سرور نماییم و خواهان خیر و برکت برای آنان باشیم. رفاقت و موالات با کفار، خود، بر دو نوع است: الف: موالاتی که باعث خروج از اسلام میشود مثل یاری دادن کفار بر ضدّ مسلمانان، یا کافر ندانستن کفار، یا توقف و تأخیر در این کار، و یا شک داشتن در کافر بودنشان. ب: موالاتی که سبب خروج از اسلام نمیشود اما از گناهان کبیره محسوب میگردد، مانند مشارکت در جشنهای آنان، یا آنان را الگو قرار دادن. گهگاه ممکن است میان حسن معاشرت با کفاری که با مؤمنان در جنگ نیستند و برائت از آنان خَلط و اشتباه پیش آید. باید دانست خداوند به مؤمنان دستور داده تا با کفار غیرحربی به صورتی شایسته و بایسته رفتار کنند، در قرآن در این رابطه چنین آمده است: ﴿لَّا يَنۡهَىٰكُمُ ٱللَّهُ عَنِ ٱلَّذِينَ لَمۡ يُقَٰتِلُوكُمۡ فِي ٱلدِّينِ وَلَمۡ يُخۡرِجُوكُم مِّن دِيَٰرِكُمۡ أَن تَبَرُّوهُمۡ وَتُقۡسِطُوٓاْ إِلَيۡهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ٨﴾[الممتحنة: ۸]. «خدا شما را از نیکی کردن و رعایت عدالت نسبت به کسانی که با شما در امر دین پیکار نکردند و شما را از خانه و دیارتان بیرون نراندند نهی نمیکند، چرا که خداوند عدالتپیشگان را دوست دارد».
اما برائت از آنان امریست که خداوند، مسلمانان را به اجرای آن فرمان داده است: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمۡ أَوۡلِيَآءَ تُلۡقُونَ إِلَيۡهِم بِٱلۡمَوَدَّةِ﴾[الممتحنة: ۱]. «ای کسانی که ایمان آوردهاید! دشمن من و دشمن خودتان را دوست نگیرید، شما نسبت به آنها اظهار محبت میکنید در حالی که آنها به آنچه از حق برای شما آمده (اسلام و قرآن) کافر شدهاند».
بنابراین میتوان با حفظ عدالت در رفتار و گفتارمان نسبت به آنان، از آنان برائت جست، همانطور که پیامبر اسلام صبا کفار و مشرکان زمان خویش چنین رفتار مینمودند.