مقدمه
الحمد لله رب العالمين وصلى الله على نبينا وقدوتنا وحبيبنا محمد بن عبدالله وعلى آله وصحبه ومن سار على نهجه إلى يوم الدين
أما بعد:
سپاس پروردگار و درود بى پایان بر روان پاک خاتم الأنبیاء محمد و آل و یارانش را از بارى تعالى خواستارم.
برادران و حجاج محترم از اینکه زیارت خانه خدا و حج بیت الله الحرام یکى از ارکان و بنیان اساس اسلام بشمار مىرود پس باید مطابق سنت و گفتار رسول اکرم جباشد چنانکه فرمودند: «لتأخذوا مناسككم فإنّي لا أدري لعلي لا أحج بعد حجي هذه». [مسلم]. از من بیاموزید مناسک و راهنماى حج خود را (یعنى از امورى که من آن را انجام مىدهم در حج خود از اقوال وافعال و کردار و چگونگى آن پس آنرا از من بگیرید و آنرا حفظ کنید و به آن عمل کنید و آنرا به مردم بیاموزید) ممکن است که بعد از این سال حج دیگرى انجام ندهم (قصد رسول الله جآن بود که ممکن است دنیا را وداع گفته و بعد از این سال حج دیگرى انجام ندهم).
و این حـدیث اصل عظیم و بزرگى در مناسک و راهنماى حج است چنانکه امام نووى در شرح صحیح مسلم آنرا ذکر کرده است.
پس این مختصر مناسک و راهنماى حج را به برادران فارسى زبان جهان تقدیم مىداریم و از خداوند عز وجل خواستاریم آنرا خالصاً براى رضا و خشنودى خود قرار داده ما را اجر و پاداش نیک در دنیا و آخرت عطا فرماید.
ناگفته نماند که هیچ اوراد و اذکارى در طواف دور کعبه و سعى بین صفا و مروه از رسول اکرم جوارد نشده تا ما آنرا در اینجا ذکر کنیم، فقط وردى که از آن حضرت در طواف دور کعبه از زاویه رکن الیمانی تا زاویه حجر الأسود ثابت است که چنان فرمودند: ﴿رَبَّنَآ ءَاتِنَا فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗ وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِ حَسَنَةٗ وَقِنَا عَذَابَ ٱلنَّارِ ٢٠١﴾[البقرة: ۲۰۱].
[بار الهى! ما را در دنیا و آخرت اعمال و کردار نیک و حسنه عطا فرما و ما را از آتش و عذاب جهنّم به خود پناه برده دور فرما].
و به اینخاطر ما در این کتاب هیچ اوراد و اذکارى نیاورده ایم تا اینکه حاجى هر دعائى که خواسته از خیر دنیا و آخرت را از خداوند بخواهد.
سبب دیگر اینکه ممکن است ما اورادى و اذکارى آورده ولى حاج معناى آنرا نداد پس بهتر اینکه حاج با زبان مادرى خود هر چه خواست دعا کرده تا خداوند به او عطا فرماید.
و قبل از اینکه مقدمه را به پایان برسانیم باید به چند امور مهم تذکر دهیم:
حاج بعد از طواف دور کعبه دو رکعت نماز سنت طواف را اگر میسّر شود یشت مقام إبراهیم÷مىخواند در رکعت أول: ﴿قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡكَٰفِرُونَ ١﴾و در رکعت دوم: ﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ ١﴾.
ولى اگر ازدحام و شلوغ زیاد بود در هر جا از حرم جائز است که آنرا بخواند.
و نباید مسلمانان به همدیگر اذیت و آزار برسانند و نباید بخاطر انجام سنت مرتکب حرام شوند، زیرا اذیت و آزار مسلمان حرام، و اداى دو رکعت پشت مقام إبراهیم÷سنت است.
بوسیدن حجر الأسود سنت و ازدحام مسلمانان و اذیت آنان حرام است.
مسح کردن رکن الیمانی سنت است، و اگر ممکن نشد رسیدن به آن و مسح کردن لازم نیست بطرف آن اشاره کردن و گفتن الله اکبر زیرا چنین وارد نشده بلکه وارد آن است که اگر به آن رسیدى با دست راست خود یکبار به آن مسح مىکنى، پس برای انجام سنت نباید مرتکب حرام شد.
از نشستن اطراف کعبه در حال طواف مسلمانان شدیداً خوددارى کنید زیرا باعث ازدحام و اذیت مردم خواهد شد.
از نماز خواندن کنار و پشت سر زنان شدیداً خوددارى کنید.
از نشستن و خوابیدن در راه روها و دروازه ها شدیداً خوددارى کنید.
از داخل کردن چمدان و کیف به داخل حرم خوددارى کنید.
در هر قسمتى از حرم جایگاه مخصوصى براى خواهران تهیه شده پس زنان را به مکان مخصوص برده از اختلاط با مردان نامحرم و بیگانه شدیداً اجتناب ورزید.
بدانید که مسلمانان فقط براى اداى فریضه حج و عبادت خداى یکتا به مشاعر مقدسه آمده اند پس نباید حج را به غرض سیاسى و براى اشخاصى محدود و دعوت به آئین و مذهى معین بوده مزاحم حجاج دیگران شد، و باید از رخنه کردن شیطان در بین آنان بوسیله عصبیت و قومیت و نژاد پرستى شدیداً بر حذر بود، زیرا باعث فتنه خواهد بود و در اسلام چیزی بنام تظاهرات وجود ندارد و چنین اعمالى باعث مىشود حکمت اصلى حج تبدیل به صحنه انقلاب ضد حکومت‌ها شود که حجاج فقط براى عبادت به مشاعر مقدسه آمده‌اند نه به صحنه تظاهرات ضد حکومت‌ها.
باید دانست که آنچه من براى خود دوست دارم، براى برادر مسلمان خود نیز دوست بدارم چنانکه رسول الله جفرمودند: «لا يؤمن أحدكم حتى يحب لأخيه ما يحب لنفسه»[متفق علیه].
ایمان هیچیک از شما کامل نخواهد شد تا اینکه دوست بدارد براى برادر مسلمان خود آنچه دوست مىدارد براى خود.
پس نباید عملى انجام دهیم که باعث ناراحتى و خشم دیگران شود.
اگر در مسائل دینى و حج و عمره اشکالى پیدا کردید در سؤال کردن آن از علماى اسـلام و مرشدان دینى و طلبه هاى علم تردید نکنید.
در پایان از بردران عزیز خواستاریم اگر در کتاب سهو و یا خطائى یافتند ما را معذور دانسته نادیده بگیرند.
وصلى الله وسلم على نبينا محمـد وعلى آله وصحبه أجمعين.
إسحاق دبیرى
مکه مکرمه ۲۹/۱۱/۱۴۱۲هـ
الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين أما بعد:
یکى از بزرگترین ارکان اسلام و از بهترین قربات و طاعات نزد خداوند حج و زیارت خانه اوست که اداى آن بر وجه صحیح و بدون معصیت باعث مىشود حاجى به بهشت وارد شود.
خداوند مىفرماید: ﴿وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗاۚ﴾[آل عمران ۹۷]. [خداوند حج خانه خود را بر تمام مردم واجب کرده، براى کسانیکه استطاعت آنرا داشته باشند].
استطاعت شامل استطاعت مالى و بدنى و ایمنى راه رسیدن به مشاعر مقدسه میباشد.
عبدالله بن عمرباز رسول اکرم جروایت مىکند که آن حضرت فرمودند: «بني الاسلام على خمس شهادة أن لا إله إلاَّ الله وأنَّ محمداً عبده ورسوله، وإقام الصلاة، وإيتاء الزكاة، وصوم رمضان، وحج البيت من استطاع سبيلاً»[متفق علیه].
اساس و بنیان اسلام پنج است: گواهى دادن که خدائى بر حق مگر خداى یکتا نیست، گواهى دادن که محمد جبنده و فرستاده خداست، و اقامت نماز کردن، و زکات مال دادن، و روزه ماه مبارک رمضان گرفتن، و حج خانه خدا رفتن براى کسی که استطاعت آنرا داشته باشد.
و همچنان در حدیث دیگر می‌فرماید: «أيها الناس إنَّ الله فرض عليكم الحج فحجوا»[مسلم]. اى مردم خداوند بر شما حج و زیارت خانه خود را فرض نموده پس به حج بروید.
و در حدیث مىفرماید: «من حج هذا البيت فلم يرفث ولم يفسق خرج من ذنوبه كيوم ولدته أمه»[متفق علیه].
کسی که زیارت و حج این خانه یعنى کعبه را کرده، و در آن زیارت با زن خود نزدیکى نکند و مرتکب معصیت نشود پاک مىشود از گناهانش مانند روزیکه از مادرش تولد شده [۱].
حج فقط یکبار در عمر واجب مىباشد چنانکه رسول الله جفرمودند: «الحج مرة واحدة فمن زاد فهو تطوع»[أحمد والدارمی]. حج فقط یکبار واجب است و کسیکه بیشتر از یکبار به حج برود حج او سنت مىباشد.
[۱] مقصود از عدم جماع و نزدیکى با زن خود در وقت اداى مناسک در روزهاى عرفه و مزدلفه و منى مىباشد.