اختلاف فقها و ائمه در بارهی مقدار شیری که حرمت ثابت میشود
فقها و ائمه در بارهی مقدار شیری که حرمت ثابت میشود؛ اختلاف نظر دارند، پس میتوان آنان را به سه دسته تقسیم نمود:
دسته اول:
شیر خوارگی چه کم باشد و چه بسیار حرمت ثابت میشود.
حنفیها و مالکیها بر این قول هستند. آنان از مطلق آیه: ﴿وَأُمَّهَٰتُكُمُ ٱلَّٰتِيٓ أَرۡضَعۡنَكُمۡ﴾[النساء: ۲۳] استدلال کردهاند وگفتهاند این مطلق است، عدد و کیفیت شیر دادن را ذکر ننموده است، بلکه در هرجا رضاعت (شیرخوارگی) وجود داشته باشد حکم آن نیز وجود دارد.
این قول از برخی صحابه همانند امیرالمؤمنین علی و عبدالله بن عمر و عبدالله بن مسعود و ابن عباسشنیز نقل شده است.
دسته دوم:
هرگاه دفعات شیرخوارگی از سه بار بیشتر باشد؛ حرمت ثابت میشود، و اگر کمتر از سه بار باشد حرمت ثابت نمیگردد.
امام احمد بن حنبل (در یک روایت) و اهل ظاهر (مذهب ظاهریه) بر این قول هستند. اینها از مفهوم مخالفهی حدیث «لاَ تُحَرِّمُ الْمَصَّةُ وَالْمَصَّتَانِ»و حدیث: «لاَ تُحَرِّمُ الإِمْلاَجَةُ وَالإِمْلاَجَتَانِ»استدلال کردهاند که اگر با دو بار حرمت ثابت نمیشود؛ پس با سه بار ثابت میگردد.
دسته سوم:
حرمت هنگامی محقق میشود که دفعات شیر دادن پنج بار برسد، اگر کمتر از پنج بار بود؛حرمت ثابت نمی شود، این مذهب امام شافعی میباشد، همچنین روایتی از امام احمد بن حنبل میباشد.
و ایشان به حدیث عایشهلاستدلال کردهاند.
عایشهلمیفرماید: [كَانَ فِيمَا نَزَلَ مِنَ الْقُرْآنِ: «عَشْرُ رَضَعَاتٍ مَعْلُومَاتٍ يُحَرِّمْنَ» ثُمَّ نُسِخْنَ بِخَمْسٍ مَعْلُومَاتٍ...].
[از جمله آیات نازل شده در قرآن، آیۀ «عَشْرُ رَضَعَاتٍ مَعْلُومَاتٍ يُحَرِّمْنَ»بود. «یعنی: ده بار شیر دادن معلوم (نکاح را) حرام میکند». سپس لفظ و حکم این آیه با آیه (بِخَمْسٍ مَعْلُومَاتٍ)نسخ شد. «یعنی که با پنج بار شیردادن معلوم». (تلاوت پنج بار شیردادن نسخ شد و حکم آن باقی ماند)].
و همچنین از حدیث سهله بنت سهیللاستدلال کردهاند که پیامبر خداصفرمود: «پنج بار به (سالم) شیر بده».
زنانی که با شیرخوارگی حرام میشوند
زنانی که با شیر خوارگی برانسان حرام میشوند؛ هفت تا میباشند، دو تا در قرآن آمده و بقیه در سنت پیامبرصبیان شده است.
مادر رضاعی: ﴿وَأُمَّهَٰتُكُمُ ٱلَّٰتِيٓ أَرۡضَعۡنَكُمۡ﴾.
خواهر رضاعی: ﴿وَأَخَوَٰتُكُم مِّنَ ٱلرَّضَٰعَةِ﴾.
وبقیه عبارتند از:
دختر، عمه، خاله، دختر برادر، و دختر خواهر.
پس بر کودک شیرخوار: زن شیردهنده و دخترانش و دختر دخترانش؛ حرام میشود، زیرا که خواهران شیری او دختران خواهرانش هستند.
خواهر آن زن شیر ده بر وی حرام است، زیرا که خاهر او میشود، و همچنین مادر آن زن شیر دهنده بر وی حرام است، زیرا که جده و مادر بزرگ اوست.