مقدمه
بسم الله الرحمن الرحيم
إن الحمد لله نحمده ونستعينه ونستغفره ونعوذ بالله من شرور أنفسنا وسيئات أعمالنا من يهده الله فهو المهتد، ومن يضلل فلا هادي له وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له وأشهد أن محمدا عبده ورسوله.
اما بعد:
اینجانب مدت زیادی است که با این رساله آشنا شده و از آن متأثر گشته و مخصوصاً تحت تأثیر عقاید توحیدی آن قرار گرفتهام؛ آن را بر یکی از مشایخ صوفی مسلک عرضه داشتم؛ ایشان در حاشیهی این رساله، آنجا که ابن تیمیه سخن خداوند را در اثبات توحید به عنوان شاهد بیان میدارد: ﴿قُلۡ أَفَرَءَيۡتُم مَّا تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ إِنۡ أَرَادَنِيَ ٱللَّهُ بِضُرٍّ هَلۡ هُنَّ كَٰشِفَٰتُ ضُرِّهِ﴾[الزمر: ۳۸]. «بگو: ملاحظه کنید که آنچه به غیر الله میپرستید، اگر الله در حق من بلایی خواسته باشد، آیا آنان بلاگردانش هستند»؟
نوشت که شما چه میگویید آنجا که قوم موسی؛ به پیامبرشان میگویند: ﴿لَئِن كَشَفۡتَ عَنَّا ٱلرِّجۡزَ لَنُؤۡمِنَنَّ لَكَ﴾[الأعراف: ۱۳۴]. «اگر بلا را از ما بگردانی، به تو ایمان میآوریم»آیا مشرک شدند؟!
استدلال آن شیخ به این آیه جای تعجب است؛ که جوابش چنین است:
اولاً: به دلیل خودِ کلام الله تعالی که از زبانشان بازگو میکند: ﴿لَنُؤۡمِنَنَّ لَكَ...﴾آنها مؤمن نبودهاند.
ثانیاً: آن کافرانی که این سخن را به موسی گفتند از او درخواست کردند که از پروردگارش بخواهد تا عذاب را از آنها برطرف کند، که الله تعالی میفرماید: ﴿وَلَمَّا وَقَعَ عَلَيۡهِمُ ٱلرِّجۡزُ قَالُواْ يَٰمُوسَى ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِندَكَ﴾[الأعراف: ۱۳۴]. «و چون بلا بر سرشان میآمد میگفتند: برای ما از پروردگارت بخواه که با پیمانی که با تو دارد [بر ما رحمت آورد]». پس ملاحظه میکنیم که در خواست رفع عذاب را از موسی ننمودند.
ثالثاً: آیهای که به دنبال آن میآید، کلام شیخ را مردود نموده آن را باطل میکند، آنجا که میفرماید: ﴿فَلَمَّا كَشَفۡنَا عَنۡهُمُ ٱلرِّجۡزَ إِلَىٰٓ أَجَلٍ هُم بَٰلِغُوهُ﴾[الأعراف: ۱۳۵]. «آنگاه چون بلا را، تا زمانی که به سر رسانندهاش بودند از آنان برگرداندیم». این آیه روشن میکند که کاشف عذاب فقط الله میباشد نه موسی.
خلاصه: این رساله اگر چه از نظر حجم کوچک است ولی در معنا و توضیح مطلب، بسی بزرگ است و در شناخت انواع واسطهها، توسل، توحید و غیره بسیار سودمند میباشد، بنابراین در صدد تجدید چاپ آن برآمدیم و عناوین مناسبی برایش انتخاب کردم تا خواننده را بر فهم آن کمک نماید و بر روی جلد، گزیدهای از زندگینامهی شیخ الإسلام ابن تیمیه را نگاشتم و از الله تعالی میخواهم که مسلمین را به وسیلهی آن نفع برساند و آن را عملی خالص برای خود قرار دهد.
محمد بن جمیل زینو
استاد دارالحدیث خیریه در مکه مکرمه