اسلام و جاهلیت

آموزه‌های اصیل اسلامی را در راه‌ شناخت پروردگار بازگو کرده و آنها را با مفاهیم و ارزش‌های جاهلی قدیم و مصادیق جدید آن در عصر حاضر، مقایسه می‌نماید. نویسنده در آغاز بحث، ارتباط بین قضاوت و طرز عمل را بیان کرده و مسایل اساسی اجتماعی – فرهنگی زندگی انسان معاصر را برمی‌شمارد و راه حل‌هایی را که انسان برای حل این مسائل و نگرانی‌های فکری برگزیده، یک به یک معرفی می‌کند. از آنجا که اساسی‌ترین دغدغه بشر، شناخت خالق هستی است، وی در ادامه بحث چندین موضعگیری و راه حلِ بشر را در این باره شرح می‌دهد، که در ادامه فصل‌ها می‌آید. راه نخست، جاهلیت محض و انکار وجود خداست که در نتیجه مادیگری و حس‌گرایی حاصل می‌شود. وی در ادامه این بحث، روش‌های مبتنی بر این رویکرد و ویژگی‌های جوامعِ الحادی و ماده‌گرا را شرح می‌دهد. در فصل بعد، راه حل دوم یعنی شرک یا انتخابِ شریک یا واسطه را برای رسیدن به خدا، برای عبادت یا عرض نیاز، بررسی می‌کند. ویژگی‌های زندگی مشرکانه و مجموعه آداب و رسومِ مملو از اوهام و توصیف زندگی ضلالت بارِ مشرکان از جمله مباحث این بخش است. نویسنده در ادامه، رهبانیت را به عنوان رویکرد عده‌ای دیگر برای پاسخ به نیاز عبودیتِ بشر، بررسی می‌کند. آثار شومِ عزلت گزینی و بی‌توجهی به اتفاقات پیرامون، ایجاد فرصت برای بیدادگری حاکمان و نبرد با فطرتِ انسانی، از مفاسد این رویکرد است و نویسنده به اختصار، درباره هریک توضیح می‌دهد. وی فصل پایانی، راه نجات و طریق سعادت جاودان را در پرتوی تعالیم قرآن و سنت پیامبر اکرم می‌داند و به شرح و بسط این نظریه می‌پردازد.