عالمی در چنگ ظالمی

مقدمۀ مؤلف

مقدمۀ مؤلف

این نمایشنامه از نظر شكل و صورت جدید است، و اما از نظر موضوع و ماهیت قدیم، این نمایشنامه را هفده سال پیش بشكل دیگری نوشته بودم كه بسیار مورد علاقه و استقبال جوانان مسلمان قرار گرفت، و اما پس از مدتی مفقود گشت یاد دارم در سال ۱۹۴۹ میلادی من از دانشجویانی بودم كه سگ‌های شكاری مصر آن‌ها را ربودند و همه ما را در زندان‌های (هاكستیب) و (جبل الطور) زندانی كردند و از ما عیب و گناهی جز اینكه مردم مسلمان را بسوی اسلام دعوت می‌كردیم ندیدند، در زندان هاكستیب صحراء، من كتاب‌های ادبیات و تاریخ را مطالعه می‌كردم موضوعی كه بسیار مرا تحت تأثیر قرار داد، موضع گیری و عكس العمل، دانشمند فقیه و دلاور سعید بن جبیر در برابر طاغوت ستمگر، حجاج بن یوسف بود و من در آن دوران به نمایشنامه‌های ادبی بسیار عشق و علاقه داشتم حتی هنگامیكه دانش آموز سال اول دبیرستان بودم نمایشنامه‌ای بعنوان (یوسف صدیق) تألیف نمودم، بنابر عشق و علاقه‌ای كه به نمایشنامه داشتم دریافتم كه داستان سعید و حجاج، را بصورت نمایشنامه در آوردن بسیار جالب و مفید خواهد بود خصوصاً در حالیكه ما‌هم باطاغوتی (جمال عبدالناصر خون آشام) مثل حجاج در حال جنگ و مبارزه بودیم و به موضع گیری مثل موضع گیری سعید بسیار نیاز داشتیم، من این نمایشنامه را در زندان جبل الطور به رشته تحریر در آوردم ولی اخیراً گم شد، امروز هم تاریخ بر حسب سابق با مشكلات شكنجه‌ها و ستمهای جدید خویش برای مبلغین اسلام تكرار می‌شود ولی بصورتی كه بدرجه‌های شدیدتر، سوزنده تر وحشی تر و نیز موضع‌گیری‌هائی از سوی نهضت‌های اسلامی همچون موضع گیری سعید، در مقابل ستمگری‌های مسئولین كشورهای اسلامی كه كفر و ستمگری آن‌ها از كفر و ستم حجاج به مراتب آشكارتر است ظاهر می‌شود، بهر حال انگیزه‌ای كه دیروز مرا برای تألیف این نمایشنامه وادار كرد، امروز هم بصورتی جدی‌تر موجود است، بنابراین مجدداً ‌برای نوشتن آن آغاز نمودم و از زمانی شروع كردم كه تاریخ آن زمان پر از قهرمانی‌ها و موضع‌گیری‌های نمونه، در جوار ظلم و ستمگری‌ها بوده است و از سیرت و شخصیت سعید بن جبیر، آغاز نمودم شخصیتی كه كتاب‌های ادبیات، تاریخ، و اسماء الرجال، علم و دانش، ایمان و شجاعت او را برای ما حفظ كرده‌است.

سعيد بن جبير كيست؟

سعید بن جبیر یكی از ائمه تابعین است، هر گاه اهالی كوفه از بزرگترین دانشمند امت اسلامی صحابی بزرگوار حضرت عبدالله بن عباس بدر مورد مسئله‌ای سئوال می‌كردند حضرت ابن عباس در پاسخ می‌فرمود: «أَتَسأَلُونَنی وَعِندَكُم سعید بن جُبیر» «آیا از من سئوال می‌كنید در صورتی كه سعید بن جبیر در میان شماست».

امام احمد بن حنبل /در مورد او می‌فرماید: سعید بن جبیر كشته شد در حالیكه تمام مردم روی زمین به علم و دانش او محتاج بودند.

سعید بن جبیر مثل فقهای دیگر روش نادرست حجاج را در میان مردم مسلمان از قبیل كبر و غرور توهین و ریختن خون مردم بی‌گناه و سلب آزادی‌ها و... پنهان نمی‌كرد.

بنابراین قائد بزرگ و شجاع عبدالرحمن بن اشعث قیسی، علیه حجاج و بنی امیه قیام می‌كند و با ارتش خویش بر عراق یورش می‌برد و بسیاری از علمای اسلام به او می‌پیوندند، كه سعید بن جبیر، عامر شعبی و مطرف بن عبدالله بن شخیر از پیشتازان این نهضت اصیل اسلامی بودند.

جنگ در میان ارتش ابن اَشعث و حجاج بن یوسف ادامه یافت در ابتدای امر ابن اشعث پیروز گشت ولی حجاج باقدرت و مهارت صبر و شكیبائی خویش توانست در نهایت امر، ابن اشعث را در معركه تاریخی (دیر جماجم) آشکارا شكست دهد، ابن اشعث فرار كرد و بسیاری از طرفدارانش كشته و اسیر شدند و بسیاری هم فرار كردند.

سعید بن جبیر جزو كسانی بود كه خودشان مخفی کردند و در منطق اسلام ضروری بود (جناح پیروزمند) فراریان و شكست خوردگان را رها سازد، فراریان را تعقیب نكند، اسیران و مجروحان را بقتل نرساند ولی حجاج این فرمان صریح اسلام را نادیده گرفت بسیاری از اسیران را شهید و فراریان را تعقیب كرد و سر آن‌ها را از تن جدا نمود و سعید را نیز تعقیب كرد و بعد از گذشت بیش از ده سال او را دستگیر نمود با وجود گذشت این همه مدت طولانی او را نبخشید وآنچه دلش خواست انجام داد. بهر حال سعید بن جبیر در تاریخ اسلام برای علمای مجاهد و مبلغین اسلام چنان الگوئی قرار گرفت كه خداوند درباره‌ی آنان می‌فرماید: ﴿ٱلَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَٰلَٰتِ ٱللَّهِ وَيَخۡشَوۡنَهُۥ وَلَا يَخۡشَوۡنَ أَحَدًا إِلَّا ٱللَّهَۗ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ حَسِيبٗا ٣٩[الأحزاب: ۳۹].

«آنان كه پیام خداوند را برای مردم تبلیغ می‌كنند و از او می‌‌ترسند و از هیچ كسی غیر از خداوند نمی‌ترسند، خداوند برای مراقبت (اعمال مردم) كفایت می‌‌كند».

یوسف قرضاوی

دوحه قطر

ذی الحجه ۱۳۸۷ هجری