۷- تربیت:
تربیتی ایمانی، علمی، آگاهانه وتدریجی عامل اساسی از عوامل استقامت و پایداری به شمار میآید.
تربیتی ایمانی که قلب و وجدان را با خوف ورجاء و محبت الهی زنده میگرداند تربیتی منافی با جمودی که بر اثر دوری از قرآن وحدیث ومحصور بودن بر نظریهها و اقوال افراد بوجود آمده است.
تربیتی علمی و استوار بر دلیل صحیح ومنافی با تقلید کور کورانه.
تربیتی آگاهانه ودور از راه ورسم مجرمان، تربیتی توام با بررسی طرحها وبرنامههای دشمنان اسلام وهمراه با مطالعه دقیق اوضاع کنونی وفهم مناسب وقایع و رخدادهای اجتماعی، تربیتی کامل ومنافی با انحصار و محدود بودن بر محیطهای کوچک وسربسته.
تربیتی تدریجی که مسلمان را اندک اندک و به تدریج، با برنامهریزی دقیق به مراحل کمال ترقی دهد، تربیتی منافی با بیبرنامگی و ستابزدگی و جهشهای بیمورد و تباه کننده.
برای اینکه اهمیت این عنصر از عناصر ثبات و پایداری را بهتر درک کنیم به سیره حضرت پیامبر صلی الله علیه وسلم باز گردیم و از خویشتن بپرسیم.
• چه چیزی باعث شده بود که اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم در مکه، در آن دوران رنج وعذاب، استقامت و ایستادگی کنند؟
• حضرت بلال، خباب، مصعب، آل یاسر ودیگر مستضعفان وبزرگان اصحاب (وبنی هاشم) چگونه در تحریم اقتصادی در شعب ابی طالب ومواقع دشوار دیگر، صبر واستقامت نمودند؟
• آیا امکان داشت که آنان، بدون تربیتی عمیق که شخصیات آنان را صیقل داد، اینگونه صبر واستقامت کنند؟
• به طور مثال بنگریم به حضرت خباب بن الارت رضی الله عنه، آن هنگام که صاحبش سیخهای آهنی را در آتش میگداخت وچون سرخ میگشتند خباب را برهنه و به پشت بر آنها میانداخت، و تنها چیزی که سیخها را سرد میکرد چربی بدن کباب شده خباب بود، آری! چه چیزی او را اینگونه صابر و با استقامت نگاه داشته بود؟
• چه چیز باعث استقامت حضرت بلال رضی الله عنه در زیر صخرههای بزرگ در ریگستان داغ و سوزان مکه بود، و چه چیزی حضرت سمیه رضی الله عنها را برآن داشت تا در طوقهای آهنین وزنجیرهای کفار صبر واستقامت را پیشه کند؟
• و سؤالی دیگر از دوران زندگی مدنی، آنانکه در جنگ حنین هنگام هزیمت، با حضرت پیامبر صلی الله علیه وسلم پا برجا ماندند، چه کسانی بودند؟ آیا آنان افرادی نو مسلمان بودند که هنوز تحت تربیت حضرت پیامبر صلی الله علیه وسلم قرار نگفته بودند و بسیاری از آنان فقط با هدف جمع آوری غنیمت با حضرت پیامبر صلی الله علیه وسلم همراه شده بودند؟ هرگز... بلکه اغلب آنان مؤمنان برگزیده ای بودند که مدتی طولانی توسط حضرت پیامبر صلی الله علیه وسلم تربیت یافته بودند.
اگر آنان افرادی تربیت یافته نمیبودند، آیا اینگونه استقامت میورزیدند؟