راهنمایی های ارزشمند درباره لباس و آرایش زنان

اولاً: خودداری از به دست آوردن مال حرام

یکی از مهمترین مسائلی که در زندگی باید تاکید زیادی بر آن داشته باشیم: اجتناب از به دست آوردن مال حرام، و دوری از آن است. چنانکه خداوند می‌فرماید: ﴿وَيُحِلُّ لَهُمُ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيۡهِمُ ٱلۡخَبَٰٓئِثَ﴾[الأعراف: ۱۵٧].

«طیبات و آنچه را طبع سلیم می‌پسندد، براى آن‌ها حلال می‌شمرد، و آنچه خبیث و تنفرآمیز باشد بر آن‌ها تحریم می‌کند».

بلکه عاقبت کسب حرام، قبول نشدن دعا می‌باشد. پیامبرصمی‌فرمایند: «یا أیها الناس إنَّ الله طیّب لا یقبل إلاَّ طیباً. وإنَّ الله أمر المومنین بما أمر به المرسلین» یعنی: «خداوند پاک است و به جز پاکی چیزی را قبول نمی‌کند، و خداوند به مومنین همان دستوری را داده‌اند که به مرسلین داده‌اند» خداوند می‌فرماید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلرُّسُلُ كُلُواْ مِنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَٱعۡمَلُواْ صَٰلِحًاۖ إِنِّي بِمَا تَعۡمَلُونَ عَلِيمٞ٥١﴾[المؤمنون: ۵۱].

«اى پیامبران! از غذاهای پاکیزه بخورید و عمل صالح به جا آورید که من به آنچه شما انجام می‌دهید آگاهم». و پیامبرصاین آیه را می‌خواندند: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُلُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰكُمۡ١٧٢﴾[البقرة: ۱٧۲].

«ای افراد با ایمان از نعمت‌های پاکیزه که به شما روزى داده‌ایم بخورید»، و سپس از مردی یاد کردند که سفر طولانی داشته است، در حالی که ژولیده و غبار آلوده است، دست‌هایش را به طرف آسمان دراز می‌کند [و می‌گوید]: ای پروردگارم، ای پروردگارم. و [این در حالی است که] غذا، نوشیدنی و لباسش حرام است و با حرام تغذیه شده، پس چگونه دعایش مستجاب می‌شود؟» [۳].

امروزه راه‌های مختلفی برای کسب مال حرام وجود دارد که مجالی برای بر شمردن همه آن‌ها در اینجا وجود ندارد، و از بین آن‌ها فقط به ذکر یک مورد پسنده می‌کنم که نسبت به بقیه شیوع بیشتری پیدا کرد و آن، گرفتار شدن به ربا است. ربا گناه بسیار بزرگ و از جمله معصیت‌های نابود کننده می‌باشد، همانطور که در حدیث پیامبرصنقل شده است که فرمودند: «اجتنبوا السبع الموبقات» وذکر منها: «وأکل الربا» [۴][می‌فرمایند]: که «از هفت گناه نابود کننده برحذر باشید». که از جمله آن‌ها «ربا خوردن» را ذکر کرده‌اند.

گناه ساده‌ترین نوع ربا، برابر با نفرت انگیزترین معصیت است. پیامبرصمی‌فرمایند: «الربا اثنتان وسبعون باباً أدناها مثل إتیان الرجل أمه، وإن أربی الربا استطالة الرجل في عرض أخیه»، «ربا هفتاد و دو درجه دارد پایین‌‌ترین آن مثل این است که شخص با مادرش زنا کند، و بالاترین درجه ربا تجاوز شخص به ناموس برادرش می‌باشد».

یکی از انواع ربا که بعضی از زنان به آن دچار می‌‌شوند هنگام خرید و فروش طلا است، که شیخ محمد بن صالح بن عثیمین/دربارۀ این نوع ربا چنین فتوا داده است:

سؤال: امروزه طلا فروشیها طلای مستعمل را مثلاً با قیمت هر مثقال سی‌هزار تومان می‌خرند و طلای جدید را هر مثقال چهل هزار تومان می‌فروشند. حکم این مساله چیست؟.

جواب: عوض کردن طلای قدیمی با طلای جدید که مبلغی [نیز برای خرید] باید به آن اضافه کرد، جایز نیست. این کار حرام و نارواست و این قضیه با داستان بلالسکه در صحیحین و کتاب‌های دیگر به تثبیت رسیده مشخص می‌شود [آمده است که]: «بلالسبرای پیامبرصخرمای مرغوبی آورد، پیامبرصبه او گفتند: «این خرما را از کجا آورده‌ای؟» بلالسگفت: [مقداری] خرمای نامرغوب داشتیم پس دو پیمانه از آن‌را در مقابل یک پیمانه [از این خرمای خوب] فروختم تا پیامبرصاز آن بخورند. پس پیامبرصفرمودند: «أوّه لا تفعل عين الربا عين الربا»: «آه. هرگز این کار را نکن، زیرا چیزی که شبیه ربا باشد خود ربا است». پیامبرصمشخص کرده‌اند که مازادی که به علت اختلاف صفات چیزهایی که باید [در هنگام معامله] با هم برابر باشند این مازاد اصل ربا است. و شخص نمی‌تواند این کار را انجام دهد، ولی رسول اللهصطبق عادتشان، [بلالس]را به راه مباح راهنمایی کردند، پس پیامبرصبه او یاد داد که خرمای کهنه را بفروشد و سپس با پول آن خرمای تازه بخرد.

بنابراین می‌گوییم: اگر زنی طلای کهنه داشت یا اینکه مردم دیگر از آن مدل استفاده نمی‌کردند، پس باید آن را در بازار بفروشد، و پولش را بگیرد و با آن طلای خوبی را که انتخاب کرده است بخرد.

این روشی است که پیامبرصبرای ما معین کرده‌اند [۵].

سوال: کسی که طلایی خریده است و معامله تمام شده و پول آن‌را پرداخت کرده است ولی مقداری از آن باقی مانده باشد، آیا جایز است که برود و بعد از مدت کوتاهی باقیمانده پول را مثلاً از داخل ماشین یا از بانک بیاورد و تا زمان آوردن بقیه پول، طلا را تحویل نگیرد، آیا این کار درست است، یا اینکه باید بعد از آوردن باقیمانده پول دوباره صیغه معامله جاری شود؟.

جواب: بستن دوباره قرارداد بعد از آوردن باقیمانده مبلغ بهتر است، و این کار هیچ ضرری بجز تکرار صیغه قرارداد ندارد، و بهتر است تا آوردن مبلغ کامل پول، قراردادی بسته نشود. زیرا قبل از اینکه کامل بودن مبلغ هیج دلیلی برای بستن قرارداد وجود ندارد. والله الموفق [۶].

سوال: حکم معامله با چک در هنگام خریدن طلا چیست، این در صورتی است که پول باید هنگام خرید پرداخت شود، و از آنجا که بعضی از مردم ترس به خطر افتادن جانشان و به سرقت رفتن پولشان را دارند، معاملاتشان را به وسیله چک انجام می‌دهند؟

جواب: در خرید و فروش طلا و نقره جایز نیست که با چک معامله شود، به این دلیل که چک، قبض پرداخت نیست بلکه فقط یک سند حواله است. با این دلیل که شخصی که چک را تحویل گرفته اگر نتواند مبلغ آن‌را دریافت کند یا چک گم شود به شخصی که چک را از او گرفته است مراجعه می‌کند، و اگر قبض پرداخت باشد این کار صورت نمی‌گیرد. توضیح بیشتر این که اگر شخصی قطعه طلایی را بخرد و پول آن‌را پرداخت کند و فروشنده پول را دریافت کند و آن مبلغ را از دست بدهد، دوباره به خریدار مراجعه نمی‌کند. ولی اگر از خریدار چک دریافت کرده است و آن‌را به بانک ببرد تا نقد کند، و چک را گم کرد، یا نتوانست این کار را انجام دهد برای دریافت پول به خریدار مراجعه می‌کند، این عمل نشان می‌دهد که چک یک قبض پرداخت نیست. و اگر قبض پرداخت نباشد خرید و فروش به وسیله آن درست نیست. برای این که پیامبرصدستور داده‌اند که خرید و فروش طلا و نقره دست به دست باشد. مگر اینکه چک از طرف بانک تایید شده باشد یا اینکه فروشنده با بانک تماس بگیرد و بگوید که بانک پول را بعنوان امانت برای او نگهدارد، [و از وجود پول در آن حساب مطمئن شود]. در این صورت اجازه دارد [که چک را قبول کند]. والله اعلم [٧].

سوال: حکم امتناع از تحویل دادن طلا چیست؟ و این کار هنگامی است که خریدار مقداری از مبلغ را پرداخت کرده است و تا زمان پرداخت کامل مبلغ، طلا نزد فروشنده باقی بماند؟.

جواب: این کار جایز نیست، برای این که هر گاه طلا فروخته شد از شرایط خرید و فروش این است که کالا از فروشنده به خریدار منتقل شود، و این کار [عدم انتقال کالا به خریدار] حرام است. بلکه فروشنده باید مبلغ کامل را دریافت کند سپس خریدار اگر خواست طلا را نزد او بگذارد و اگر خواست طلا را بگیرد، ولی اگر خریدار مقداری پول گرو بگذارد تا فروشنده طلا را نفروشد و خریدار برود و باقیمانده پول را بیاورد و عقد قرارداد را تمام کند، بعد از آن این کار جایز است، برای اینکه هیچ قراردادی قبل از حاضر بودن مبلغ بسته نمی‌شود [۸].

سوال: کسی که طلایی می‌خرد و مقداری از مبلغ آن‌را پرداخت نکرده است و گفته باقیمانده آن‌را هر وقت که توانستم می‌آورم، حکم او چیست؟.

جواب: این کار جایز نیست و اگر این کار را انجام بدهد، این عمل در مقابل مبلغی از کل قیمت شیء مورد معامله که از خریدار تحویل می‌گیرد صحیح است، و دربارۀ بقیه مبلغ (که از او نگرفته است) صحیح نیست، زیرا پیامبرصدرباره خرید و فروش طلا و نقره فرموده‌اند که: «بیعوا کیف شئتم إذا کان یداً بید»،«اگر [خرید و فروش طلا نقره] دست به دست بود، هر طور که خواستید آن را خرید و فروش کنید» [٩].

پس خواهر عزیزم مواظب اموالت باش تا به هیچ کدام از انواع مختلف ربا آلوده نشود، و به یاد داشته باش که در روز قیامت از تو درباره راه‌های کسب و خرج اموالت سوال خواهد شد. آن روز، روزی است که مال فرزندان [برای انسان] فایده‌ای ندارند مگر کسی که با قلبی مطمئن در نزد خداوند حاضر شود، چنان‌چه در حدیثی که قبلاً ذکر شد [نقل شده است]: «... وماله من أین اکتبسه وفیم أنفقه»،«... و دربارۀ مالش [از او سوال می‌شود] که از کجا به دست آورده و در چه راهی خرج کرده است».

سپس آیا برای این سوال جوابی آماده کرده‌ای؟!.

[۳] مسلم. [۴] متفق علیه. [۵] کتاب «من الأحکام الفقهية في الفتاوی النسائية» ص ۲۶. [۶] کتاب «الفتاوی الإسلامية»، (۲/۳۵٩). [٧] کتاب «الفتاوی الإسلامية»، (۲/۳۶۰). [۸] منبع سابق (۲/۳۶۰). [٩] منبع سابق، (۲/۳۶۱).