ابوالحسن اشعری:
مذهب اشعری به او منسوب است. در سال ۲۶۰ هجری در بصره متولد شد، و نسب وی به ابو موسی اشعری می‌رسد.
او ابوالحسن علی بن اسماعیل بن اسحاق بن سالم بن اسماعیل بن عبدالله بن موسی بن بلال بن ابی موسیس اشعری است.
پدرش اهل سنت و مُحَدِّث بود. هنگام مرگ به زکریا بن یحیی ساجی که خود یکی از ائمه فقه و حدیث بود، وصیت نمود. ابوالحسن اشعری هم برخی از احادیث را از زکریا بن یحیی روایت کرده‌است.
فقه را بر اساس مذهب شافعی آموخت. در علم کلام، شاگرد یکی از ائمه‌ی معروف معتزله به نام ابو علی جبایی بود و کلام را بر مبنای اعتزال آموخت.
متوجه بطلان مذهب معتزله شده و در پی ردّ آن برآمد. لذا مذهب جدیدی که تلفیقی از روشِ استدلال معتزله، و اعتقاد اهل سنت بود را، پدید آورد. از روش و خط‌مشی اهل سنت خارج گشته و در برخی از باورها و اعتقادات با اهل سنت مخالفت ورزید. اما وی در ردّ بر معتزله و افشاگریِ بطلان مذهب آنان نقش مهمی داشته است.
در اواخر عمر درست بودن منهج و اعتقاد مذهبِ سلف را دریافت، و به آن گردن نهاد. آخرین کتاب وی به نام (الأبانه) شاهد این مدعا است.
مشهورترین تألیفات او عبارت‌اند از:
۱- الإبانة عن أصول الدیانة.
۲- اللمع في الرد علی أهل الزیغ و البدع.
۳- استحسان الخوض في علم الکلام.
۴- مقالات اسلامیین و اختلاف المصلین.
وی در سال ۳۲۴ هجری دار فانی را وداع گفت.