دیدگاه منصفان درباره معاویه بن ابی سفیان

خلاصه آنچه که بايد اعتقاد داشت در مورد آنچه که ميان اصحاب از فتنه‌ها روی داده است

خلاصه آنچه که بايد اعتقاد داشت در مورد آنچه که ميان اصحاب از فتنه‌ها روی داده است

و الحاصل آن فتنه‌های که میان اصحابشروی داده است واجب است آنچه که نسیب انسان عاقل در این رابطه باید باشد این است، که نسبت به اصحاب بزرگوار حسن ظن داشته باشد و در صحبت کردن در این موضوع خودداری کند و در هر چیز سکوت کند مگر به خیر و از همۀ آن‌ها اظهار رضایت کند و دوستی و محبت آن‌ها را داشته اشد و باید قطعی دانست که همۀ اصحاب در اجتهادشان در این دو فقره خارج نیستند: در صورت درست بودن صاحب دو اجر و در صورت خطا و اشتباه صاحب یک اجر می‌باشند.

در حقیقت شارح عقیده الطحاویه در این رابطه با اشاره به آنچه که میان علی و معاویهبروی داده است، خیلی خوب می‌گوید: ما در مورد صحابه این جملۀ خوب را می‌توانیم بگوییم: ﴿رَبَّنَا ٱغۡفِرۡ لَنَا وَلِإِخۡوَٰنِنَا ٱلَّذِينَ سَبَقُونَا بِٱلۡإِيمَٰنِ وَلَا تَجۡعَلۡ فِي قُلُوبِنَا غِلّٗا لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ رَبَّنَآ إِنَّكَ رَءُوفٞ رَّحِيمٌ١٠[الحشر: ۱۰].

«پروردگارا! ما و برادرنمان را که در ایمان بر ما پیشی گرفتند بیامرز، و در دل‌هایمان حس و کینه‌ای نسبت به مؤمنان قرار مده، پروردگارا! تو مهربان و رحیمی».

بعد از این می‌گوید آن فتنه‌های که در ایام امیرالمؤمنین علی روی داده است، در حالیکه خداوند دستان ما را از آلوده شدن به خون یکی از اصحاب سالم نگاه داشته است از خدا بخواهیم همچنان زبانمان را در حرف زدن به یکی از اصحاب سالم نگاه دارد بوسیله فضل و بخشش وکرمش.

وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وصحبه وسلم تسليماً كثيراً