مطالعه، چرا و چگونه؟

اهمیت خواندن و مطالعه

اهمیت خواندن و مطالعه

کارشناسان علوم تربیتی بر این باورند و بارها اعلام کرده‌اند که مطالعه باعث افزایش علم و آگاهی فرزندان، گنجینه لغات و توسعه دایره واژگان شده و زمینه ‌ساز تفکر و خلاقیت به شمار می‌رود. مطالعه آموزنده است و راه و رسم بهتر زیستن را به انسان می‌آموزد. ارزش‌ها را بر‌می‌شمارد و از ضد ارزش‌ها برحذر می‌دارد.

هرکه در او جوهر دانایی است
بر همه کارش توانایی است

کودکان و نوجوانان از طریق مطالعه با سرزمین‌ها، زمان‌های مختلف، علوم و هنرهای گوناگون آشنا شده و قوّه تخیل آنان فعال می‌شود. بهره‌گیری از تخیل ضرورت اساسی خلاقیت است. امروزه مطالعه را ابزاری برای آموزش غیرمستقیم راه و رسم زندگی می‌دانند که باعث آشنایی کودکان و نوجوانان با مسائل روز جامعه خواهد شد. عشق به مطالعه دروازه‌ی دنیای یادگیری، فرهنگ و اندیشه را به روی نوجوانان می‌گشاید. بی‌جهت نیست که یکی از دانش‌آموزان کتاب‌خوان می‌گوید: «اجازه، ما از وقتی کتاب می‌خوانیم انشایمان بهتر شده و دیکته‌مان هم بهتر شده است و بهتر حرف می‌زنیم.»

شعار روز جهانی کتاب کودک این بود: «کتاب‌ها یادآورند!»

مطالعه‌کردن، یعنی بهتر و بیش‌تر دانستن، و بهتردانستن یعنی بهتر سخن‌گفتن، بهتر اندیشیدن و بهتر عمل‌کردن، و چه کسی یافت می‌شود که از این خصوصیات بی‌نیاز باشد!

مطالعه بحران‌ها را مدیریت و حل می‌کند و از فاجعه‌ها پیشگیری می‌کند. از شاخص‌های مهم توسعه‌یافتگی هر جامعه سرانه مطالعه، میزان تولید و مصرف اطلاعات و کالاهای فرهنگی در آن جامعه است. آری، مطالعه سبب تغذیه فکری، روحی، روانی، دینی، فرهنگی و اجتماعی یک جامعه خواهد شد. در اهمیت نقش کتاب در تکامل جوامع انسانی، همین بس که تمام ادیان آسمانی و بزرگان تاریخ بشری از طریق کتاب جاودانه مانده‌اند.

مطالعه انسان را از اسارت و بردگی باورهای غلط رهایی می‌بخشد، به انسان‌ها آزادی فکر و شعور و اندیشه می‌دهد و رمز و راز زندگی شرافتمندانه را می‌آموزد. مطالعه صور حیات است و شور بیداری می‌آفریند. انسان اهل مطالعه به جایگاه و منزلت انسانی خود پی برده و حصار تاریک جهل و نادانی را می‌شکند.

باید بدانی کسانی که اهل مطالعه هستند کمتر افسرده می‌شوند، کمتر احساس روزمرگی، سردرگمی و بی‌هدفی می‌کنند، آرامش روانی بیشتری دارند، زندگی شادتر و هدفمندتری دارند، به چنان رشد عقلانی‌ای می‌رسند که راه‌های زندگی مادی و معنوی را بهتر احساس می‌کنند. دنیای درون را رام و آرام کرده و در مواجهه با دنیای بیرون از خود، منطقی‌تر و عقلانی ترند.

کسی که اوقات آزاد و استراحتش را به مطالعه بپردازد در حقیقت فرصت هر گونه گناه، بیهوده گویی، غیبت، سخن چینی و بطالت را از خود می‌گیرد و از عذاب روحی ناشی از گناهان نجات پیدا می‌کند و در نتیجه از سلامت و بهداشت روان بیشتری برخوردار می‌شود.

بیاد داشته باش اگر نفس خود را به امور درست و سعادت آور و کسب علم مشغول نکنی، نفست تو را به امور باطل و بیهوده و عذاب آور و جهل و معصیت مشغول خواهد کرد. شخص کتابخوانی می‌گفت: من در موقع مطالعه از فکر گناه نجات می‌یابم به همین خاطر این حداقل فایده را از دست نمی‌دهم.

هرکه با دونان نشیند، همچو دونان دون شود
با خردمندان باش تا که عقلت افزون شود

آری! انسان در سایه مطالعه و تفکر از شرّ و آفت مجالس لغو و بیهوده و مسخره و هم‌نشینی با آدم‌های خلافکار و بدکار و بیکاره که خوی بدشان سرایت می‌کند، دور می‌ماند.

پزشکان می‌گویند: «افراد اهل مطالعه کمتر دچار فراموشی و آلزایمر و حواس‌پرتی می‌شوند».