۹- گرانی و دغدغه معاش
در کشورهای توسعه نیافته، مشغولیت‌های ذهنی و زندگی‌های بسیار سخت باعث شده تا مردم این کشورها مدام در تلاش برای رسیدن به یک زندگی با متوسط امکانات باشند. اما واقعیت این است که با وجود تمام مشکلات اقتصادی، اگر برنامه‌ریزی درست داشته باشیم به راحتی می‌توانیم هم کتاب تهیه کنیم و هم وقت مطالعه آن را ایجاد کنیم. یک کتاب معمولی تقریباً هم قیمت است با دو عدد ساندویچ یا یک عدد پیتزا، یا یک جوراب مردانه مرغوب، یا یک روسری متوسط و... خلاصه چندان گران نیست که مردم را از میدان به در کند، مگر اینکه بگوییم که مردم چنان درگیر هزینه‌های ضروری زندگی‌شان هستند که چیزی برای مصارف دیگری غیر از خوراک و پوشاک و موارد مهم از این قبیل باقی نمی‌ماند. بیشتر افراد جامعه در بودجه‌های ماهیانه و سالیانه خود، تقریباً جایی برای فرهنگ، بودجه و مصارف فرهنگی و خرید کالاهای فرهنگی در نظر نمی‌گیرند؛ مثلاً در اروپا علی‌رغم اینکه بلیت‌های تئاترهای بزرگ، یا جشنواره‌ها، گران هستند، مردم عادت کرده‌اند و تمایل دارند که از کالاهای فرهنگی استفاده کنند، حتی اگر به نسبت درآمد ماهیانه‌شان مبلغ زیادی باشد؛ زیرا به پیامدهای سازنده استفاده از اینگونه کالاها به خوبی واقفند. اما در جامعه ما صرفه‌جویی در مرحله اول، از بخش فرهنگی و خرید و استفاده از محصولات فرهنگی آغاز می‌شود.