آلودگی آب
اسلام آب را یکی از مصادر اصلی زندگی میداند:
﴿... وَجَعَلۡنَا مِنَ ٱلۡمَآءِ كُلَّ شَيۡءٍ حَيٍّۚ ...﴾[الأنبیاء: ۳۰] «... و هرچیز زنده‌ای را (اعم از انسان و حیوان و گیاه) از آب آفریده‌ایم...».
﴿وَٱللَّهُ خَلَقَ كُلَّ دَآبَّةٖ مِّن مَّآءٖۖ ...﴾[النور: ۴۵] «خداوند هر جنبنده‌ای را از آب آفریده است...».
انسان بنا به دلایل متعدد به وسیله: فاضلاب و تفاله کارخانجات، استفاده از سمها و حشرهکشها، شستشوی ظرف و لباس، و انداختن آشغالها و کثافتهای حیوانی در آبها رودخانهها در مسیر روستاها و شهرها و غیره...
اسلام همه این تصرفات ناشایست را گناه تلقی کرده، با فراهم کردن بستر فرهنگی مناسب پیروان خود خود را هرگونه تصرف اشتباه در این زمینه بر حذر میدارد:
پیامبر اکرمج: «اتَّقُوا الْمَلَاعِنَ الثَّلَاثَةَ: الْبَرَازَ فِي الْمَوَارِدِ، وَقَارِعَةِ الطَّرِيقِ. وَالظِّلِّ» (روایت ابوداود) «از سه موردی که باعث جلب لعن و نفرین برای فرد میشوند دوری کنید: ادرار در آب، و یا سر راهای عمومی، و در سایه».
و میفرمایند: «لا یبولن أحدکم في الماء الدائم»(متفق علیه) «هیچ فردی حق ندارد در آب ایستاده ادرار کند».
و در حدیث ابن ماجه آمده است که: «نهى رسول الله صلى الله عليه وسلم أن یبال في الماء الجاري». «پیامبر اکرمجاز ادرار در آب روان منع فرمودهاند».
هر گونه آلودگی آب و یا معابر عمومی و راهها و پیاده روها و خیابانها و یا پارکها و گردشگاهها از نظر اسلام گناه شمرده شده است.
و در فرامین رسول اکرمجبه حفاظت از آب نوشیدنی از دخول حشرات و میکروبها و گرد و خاک نظافت آن بسیار تأکید شده است:
پیامبر اکرمجفرمودند: «أوکئوا قربکم واذکروا اسم الله»(بخاری) «با نام خدا سر ظرفهایتان را ببندید».
و میفرمایند: «غطوا الإناء وأوکئوا السقاء فإن في السنة لیلة ینزل فیها وباء ولا یمر بإناء لیس علیه غطاء أو سقاء لیس علیه وکاء إلا نزل فیه من ذلک الوباء»(رواه مسلم). «سر ظرفهای غذا را ببندید، دهان ظرفهای آب را بپوشانید، چرا که در هر سال شبی است که بیماری و با در جهان منتشر میشود، و در هر ظرفی غذا یا آبی که سر آن پوشیده نباشد این وباء میافتد».
و در بهداشت ظرفهای غذا و آب تأکید میورزیدند:
در حدیث امام بخاری/آمده که پیامبر اکرمج: «نهى عن اختناث الأسقیة» «از نوشیدن آب از ظرفی که دهانهاش شکسته است ممانعت میفرمودند».
و همچنین آمد که «نهی أن یشرب من فم السقاء لأن ذلك ینتنه». «از نوشیدن از دهانه کوزه آب منع فرمودند چرا که آن باعث فاسد شد تمام آب میشود».
و از آب آلوده کردن آب بشدت ممانعت میفرمودند:
از فرمایشات رسول اکرمجاست که: «إذا استيقظ أحدكم من نومه فلا يغمس يده في الإناء حتى يغسلها ثلاثا، فإنه لايدري أين باتت يده»(روایت امام مسلم). «هر گاه کسی از خواب برخواست قبل از اینکه سه بار دستهایش را نشوید دستش را در ظرف آب فرو نبرد، چرا که او نمیداند در هنگام خواب دستش کجا بوده».
امام المنذری در کتابشان «الترغیب و الترهیب» روایتی از پیامبر اکرمجآوردهاند که ایشان فرمودند:
«من غسل سخيمته على طريق من طرق المسلمين فعليه لعنة الله والملائكة والناس أجمعين». «هر کس کثافتهایش را سر راهی از مسیرهای رفت و آمد مسلمانان بشورید، لعنت و نفرین خداوند و فرشتگان و تمامی مردم بر او بادا..»
در کنار فرهنگ سازی جهت حفاظت از آب و بهداشت آن اسلام شدیدا با اسراف در آب برخورد کرده است.
در روایتی از پیامبر اکرمجآمده که ایشان یکی از شاگردانشان را که در مصرف آب در هنگام وضوء و زیادهروی میکردند سرزنش کرده، فرمودند که حق ندارند اسراف کنند حتی اگر بر لب رودخانه باشند!
و خداوند میفرماید: ﴿إِنَّ ٱلۡمُبَذِّرِينَ كَانُوٓاْ إِخۡوَٰنَ ٱلشَّيَٰطِينِۖ وَكَانَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لِرَبِّهِۦ كَفُورٗا ٢٧﴾[الإسراء: ۲٧] «که مبذّران و مسرفان برادران شیطانهایند، و شیطان است که سخت کفران (نعمت) پروردگار خود کرد».
میفرماید: ﴿... وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ ٣١﴾[الأعراف: ۳۱] «و بخورید و بیاشامید و اسراف مکنید، که خدا مسرفان را دوست نمی‌دارد».