س۴۶ - آیا تقدیر و سرنوشت خیر و شر همه از طرف خداست یا خیر؟
ج ـ بلی، چنان‌که علی بن ابی طالبسروایت می‌کند که: «كنّا في جنـازة في بقيع الغرقد، فأتانا النبي ج، فقعد وقعدنا حوله ومعه مخصرة فنكس، فجعل ينكت بمخصرته، ثم قال: ما منكم من أحد، ما من نفس منفوسة، إلاَّ كتب الله مكانها من الجنة والنار وإلاَّ قد كتبت شقية أو سعيدة، فقال رجل: يا رسول الله! أفلا نتكل على كتابنا وندع العمل؟ فمن كان منا من أهل السعادة فسيصير إلى عمل أهل السعادة وأما من كان منا من أهل الشقاوة، فسيصير إلى عمل أهل الشقاوة؟ قال: أما أهل السعادة فييسرون لعمل السعادة وأما أهل الشقاوة فييسرون لعمل الشقاوة، ثم قرأ: ﴿فَأَمَّا مَنۡ أَعۡطَىٰ وَٱتَّقَىٰ ٥ وَصَدَّقَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ ٦ فَسَنُيَسِّرُهُۥ لِلۡيُسۡرَىٰ ٧ وَأَمَّا مَنۢ بَخِلَ وَٱسۡتَغۡنَىٰ ٨ وَكَذَّبَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ ٩ فَسَنُيَسِّرُهُۥ لِلۡعُسۡرَىٰ ١٠﴾[اللیل: ۵ ـ ۱۰]».[متفق علیه]. واللفظ للبخاری.
از علی بن ابی طالبسروایت است که گفت: ما در قبرستان بقیع الغرقد در تشییـع جنازه‌ای بودیم، پیامبر جآمد و نشست، ما هم اطراف او نشستیم، با خود چوبی (عصایی) داشت و اندوهگین بود، با آن عصا خط هایی بر زمین می‌کشید، سپس فرمود: هیچ کس و هیچ جانی که روح در آن است، نیست مگر اینکه جایش در بهشت و یا دوزخ مشخص شده است و نوشته شده است که او بدبخت و یا خوشبخت است، یکی از حاضران گفت:ای رسول خدا! آیا بر آن نوشته توکل و اعتماد نکنیم و کار و عمل را بگذاریم؟ هریک از ما از اهل سعادت باشد، خود به خود به سوی عمل اهل سعادت سوق داده می‌شود و هرکس که از اهل شقاوت و بدبختی باشد، خود به خود به طرف عمل اهل شقاوت و بدبختان خواهد رفت، آن حضرت جفرمود: اهل سعادت به سوی عمل اهل سعادت توجیه می‌شوند و اهل شقاوت به سوی اهل شقاوت توجیه می‌شوند سپس این آیه کریمه را تلاوت فرمودند:
[اما هرکس عطا و احسان کرد و خداترس و پرهیزکار شد و به نیکویی تصدیق کرد، ما هم کار او را آسان می‌گردانیم، اما هرکس بخل ورزد و از جهل و غرور خود را از لطف خدا بی نیاز دانست و نیکویی را تکذیب نمود، پس به زودی کار او را دشوار می‌کنیم].