انتظار نفع و ضرر
اعتقاد داشتن به اینکه شخص مرده نفع و ضرر مىرساند در حالیکه نفع رساننده و ضرر رساننده فقط ذات قادر متعال است. چنانکه مىفرماید:
﴿وَٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ ءَالِهَةٗ لَّا يَخۡلُقُونَ شَيۡٔٗا وَهُمۡ يُخۡلَقُونَ وَلَا يَمۡلِكُونَ لِأَنفُسِهِمۡ ضَرّٗا وَلَا نَفۡعٗا وَلَا يَمۡلِكُونَ مَوۡتٗا وَلَا حَيَوٰةٗ وَلَا نُشُورٗا٣﴾[الفرقان: ۳].
«(مشرکان) سواى خدا، معبودهائى را برگرفتهاند (و به پرستش اصنام و کواکب و اشخاصى پرداختهاند) که چیزى را نمیآفرینند و خودشان آفریدههائى بیش نیستند، و مالک سود و زیانى براى خود نبوده، و بر مرگ و زندگى و رستاخیز اختیار و توانى ندارند».
و همچنین مىفرماید:
﴿وَٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ لَا يَخۡلُقُونَ شَيۡٔٗا وَهُمۡ يُخۡلَقُونَ٢٠ أَمۡوَٰتٌ غَيۡرُ أَحۡيَآءٖۖ وَمَا يَشۡعُرُونَ أَيَّانَ يُبۡعَثُونَ٢١﴾[النحل: ۲۰-۲۱].
«معبودهایى را که آنها غیر از خدا مىخوانند نه تنها چیزى را خلق نمىکنند، بلکه خودشان مخلوقند. آنها مردگانى هستند که هرگز استعداد حیات ندارند، و این بتها اصلاً نمىدانند در چه زمانى مبعوث خواهند شد».
پس چرا باید عاقل چیزهائى را بپرستد که از فرا رسیدن قیامت بىخبرند و سود و زیانى نمىرسانند!.
و مىفرماید:
﴿قُلِ ٱدۡعُواْ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُم مِّن دُونِهِۦ فَلَا يَمۡلِكُونَ كَشۡفَ ٱلضُّرِّ عَنكُمۡ وَلَا تَحۡوِيلًا٥٦ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ يَبۡتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ ٱلۡوَسِيلَةَ أَيُّهُمۡ أَقۡرَبُ وَيَرۡجُونَ رَحۡمَتَهُۥ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُۥٓۚ إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحۡذُورٗا٥٧﴾[الإسراء: ۵۶-۵۷].
«(ای پیغمبر! به مشرکان) بگو: معبوهایى را که غیر از خدا شایستهى پرستش میپندارید (به هنگام بلا، به کمک) بخوانید، اما (خواهید دید که) نه توانایی دفع زیان و رفع بلا را از شما دارند، و نه میتوانند آن را دگرگون سازند (و ناخوشیها را به خوشىها تبدیل کنند و یا اینکه از اندوه دردها بکاهند). آن کسانى را که به فریاد میخوانند آنان را که از همه مقرّبترند (به درگاه خداوند، همچون عیسى و عُزیر و فرشتگان) براى تقرّب به پروردگارشان به آنها توسّل مىشوند (که طاعات و عبادات است) و به رحمت خدا امیدوار و از عذاب او هراسناکند».
وامیر المؤمنین ÷در بارهى مردگان مىفرماید: «فهم جيرة لا يجيبون داعياً ولا يمنعون ضيماً ولا يبالون مندبة» [۳۴]. «پس ایشان همسایگانی بیزباناند، نه خواننده را پاسخ مىدهند، نه ستمی را باز مىدارند، و نه به نوحه گری توجه مىکنند».
همچنین امیر المؤمنین ÷در وصف مردگان میفرماید: «لا في حسنة يزيدون ولا من سيئة يستعتبون» [۳۵]. «نه بر کارهاى نیک در چیزى افزایند، و نه عذری توانند خواست از کارِ زشت و ناخوشایند».
[۳۴] نهج البلاغة ۱/۲۲۰ خطبة ۱۱۱. [۳۵] نهج البلاغة ۲/۱۵ خطبة ۱۳۲.