رمضان فرصتی برای تغییر

برنامه‌ی تکرار حفظ شده‌های قرآن

اگر تعداد صفحات حفظ شده‌ات از ۷ صفحه بیشتر شد برای دور کردن، روش زیر را به کار ببر. مثلاً روز پنج‌شنبه در ماه رمضان که مثلا ۷ رمضان است تو در این هفت روز ۷ صفحه را حفظ کرده‌ای. برای دور کردن دیگر لازم نیست بعد از حفظ هر صفحه کل صفحات قبل را حفظ کرد، چون اینکار کمی وقت‌گیر است. بلکه دیگر هر روز ۵ صفحه از اول را حفظ می‌کنیم و همینطور ۵ صفحه ۵ صفحه جلو می‌رویم تا اینکه به آخرین صفحه‌ای که حفظ کرده‌ایم می‌رسیم، دوباره بازمی‌گردیم به اول و درعین حال هر روز یک صفحه جدید را حفظ می‌کنیم.

مثلاً احمد ۳۰ صفحه از بقره را حفظ کرده است، چگونه آن‌را مرور کند که از یادش نرود؟

به جدول زیر دقت کنید:

به همین ترتیب تا اینکه کمی تعداد سوره‌ها زیادتر می‌شود.

مثلاً بعد از گذشت ۵ ماه که شخصی ۵ جزء را حفظ کرده است، دیگر دور هر روز ۵ صفحه کفایت نمی‌کند، بلکه لازم است تعداد صفحات دورش را بیشتر کند. هرکسی به اندازه توانایی، استعداد و وقتش. بعد سعی کند هر روز یک جزء از این ۵ جزء را مطالعه سریع یا تندخوانی داشته باشد که معمولاً چشمی ‌انجام می‌شود و خیلی وقت نمی‌خواهد.

بعد از مدتی که میزان حفظ‌تان زیادتر شد، مثلاً ۱۰ جزء یا ۱۵ جزء، دیگر لازم است علاوه بر این حفظ بر تعداد جزء تلاوت روزانه‌تان که غیر از این حفظ است اضافه کنید. یعنی حداقل ۲ جزء را تلاوت روخوانی داشته باشید. چند صفحه را مرور حفظ داشته باشید. کمترینش ۵ صفحه است، تا هرچند صفحه که شخص توانایی دارد.

راه‌های دیگر برای دور حفظیات، خواندن آن در نمازها است. همچنین از هرفرصتی که پیش آمد، آن صفحات را دور کرد.

و یکی از مؤثرترین راه‌های ماندگاری حفظیات، تدریس قرآن به دیگران است. چون کسی که علمی را به دیگران آموزش می‌دهد همیشه با آن سروکار دارد و به همین علت همیشه در ذهنش باقی می‌ماند.

و یکی دیگر از روش‌های یادآوری و تکرار که از ابتکارات جدید است، خلاصه نویسی آیات قرآنی است.

یعنی اولین کلمات از تمام آیات قرآن را به ترتیب سوره و صفحه و آیه نوشته و فرد وقتی به اول آیات نگاه می‌کند تصویر صفحه جلویش می‌آید و این در تکرار و یادآوری روش مناسب و جالبی است. مثلاً:

صفحه ۳ سوره بقره را به شکل زیر خلاصه می‌کنند:

﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ﴾[البقرة: ۶]

﴿خَتَمَ ٱللَّهُ﴾[البقرة: ۷]

﴿وَمِنَ ٱلنَّاسِ﴾[البقرة: ۸]

﴿يُخَٰدِعُونَ﴾[البقرة: ۹]

﴿فِي قُلُوبِهِم﴾[البقرة: ۱۰]

﴿وَإِذَا قِيلَ﴾[البقرة: ۱۱]

﴿أَلَآ إِنَّهُمۡ﴾[البقرة: ۱۲]

﴿وَإِذَا قِيلَ﴾[البقرة: ۱۳]

﴿وَإِذَا لَقُواْ﴾[البقرة: ۱۴]

﴿ٱللَّهُ يَسۡتَهۡزِئُ﴾[البقرة: ۱۵]

﴿أُوْلَٰٓئِكَ﴾[البقرة: ۱۶]

در این روش فقط کلمات ابتدایی آیات نوشته می‌شود و فرد با مشاهد اول آیه، بقیه آیه فوراً به یادش می‌آید. این روش برای یادآوری روش مهمی است. در این زمینه کتابی آماده وجود دارد که کل قرآن را به این روش درآورده است و چاپ جیبی دارد و به راحتی درجیب جا می‌شود و می‌توان آن را به مسافرت و هرجایی که بخواهیم ببریم و یا خودتان می‌توانید هر روز که یک صفحه را حفظ می‌کنید خلاصه آن صفحه را در دفترچه‌ای مخصوص این کار بنویسید.

همچنین سعی کنید جدولی مثل جدول بالا تهیه کنید و روزانه کارهای حفظ‌تان را در آن یادداشت کرده و جمعه‌ها را به بررسی میزان فعالیت و پیشرفتتان اختصاص دهید.

در انجام حفظ قرآن صبر و توکل بر خدا و دعا و استعانت از خدا خیلی مهم و ضروری است همیشه در دعای روزانه تان این دعاها را بخوانید:

- اللهم فقهنی في الدین

- اللهم إني أسألك علماً نافعا وأعوذ بك من علم لا ینفع

- اللهم قوی ذاکرتي ومخی

- اللهم أعني علی حفظ القرآن

- اللهم إني أعوذ بك من نسیان القرآن

- اللهم ثبت حفظ کلامك في صدري

و بعد استمرار و بر روی برنامه حرکت کردن.

اگر در طول هفته به علت مشکلاتی ۱ یا ۲ روز نتوانستید قرآن را حفظ کنید، ناامید و مأیوس نشوید، واجب نیست حتماً دقیقاً در دو سال کل قرآن را حفظ کنید، اگر ۱ یا ۲ ماه هم این طرف آن طرف شود مشکلی نیست

حتی اگر برایتان مشکل مهمی پیش آمد که یک هفته و یا حتی یک ماه نتواستید قرآن را حفظ کنید مشکلی نیست، چون اینگونه مسائل عادی است. مهم این است که شما وقتی مشکلتان برطرف شد فوراً ادامه دهید و مشغول شوید.

این نکته را ذکر کنم که که نباید به دلایل الکی حفظ قرآن را به تأخیر بیاندازید یا آن را لغو کنید؛ مثلاً به خاطر مهمانی رفتن، مسافرت، و رزش، تفریح یا دلایل دیگر که شیطان برای انسان آن را تزئیین می‌کند. همیشه از شیطان برحذر باشید، چون دیگر شما فردی عادی نیستید، شما حافظ کلام خداوند متعال هستید. پس از هر طریقی که شده تلاش می‌کند که شما را از این عبادت بزرگ محروم سازد ولی باید جهاد کرد و پوزه‌ی شیاطین انس و جن را به خاک مالید. به خدا توکل کنید و از او یاری بخواهید.

فقط در اینجا دوست دارم که این نکته را متذکر شوم که وقتی شما طالب علم هستید و حافظ قرآنید مسئولیت سنگینی را بر عهده دارید و باید حق این قرآن را ادا کنید پس به نکات زیر دقت کنید:

۱- عمل به قرآن و دستورات آن

۲- متخلق شدن به اخلاق اهل قرآن و ایمان

۳- عبادت روزانه و ثابت خداوند متعال

۴- دوری از منکرات و معاصی مخصوصا آن‌هایی که ظاهراً انجام می‌شود: مثل غیبت و دروغ و دشنام و تمسخر و کبر و غرور و ... که إن شاء الله در مباحث بعدی از آنان سخن خواهیم گفت.

۵- رفتار صحیح و اسلامی با دیگران؛ مثل پدر و مادر، دوستان، استادان و معلمان، عامه‌ی مردم و آداب و سنت‌های دیگری که در این کتاب مجال ذکر آن‌ها نیست.