آیا خداوند بعد از رحلت پیامبر نیز از اصحاب راضی بود؟
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَن يَرۡتَدَّ مِنكُمۡ عَن دِينِهِۦ فَسَوۡفَ يَأۡتِي ٱللَّهُ بِقَوۡمٖ يُحِبُّهُمۡ وَيُحِبُّونَهُۥٓ أَذِلَّةٍ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ يُجَٰهِدُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوۡمَةَ لَآئِمٖۚ ذَٰلِكَ فَضۡلُ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٌ٥٤﴾[المائدة: ۵۴].
«ای کسانیکه ایمان آوردهاید! هرکس از شما از آیین خود برگردد، خداوند قومی را خواهد آورد، که خداوند دوستشان دارد و آنها نیز خداوند را دوست میدارد. آنها نسبت به مومنان نرم و فروتن بوده و نسبت به کافران سخت ونیرومندند. در راه خدا جهاد میکنند تلاش مینمایند و ازسرزنش هیچ سرزنش کنندهای هراسی به دل راه نمیدهند. این فضل خداست و خدا به هرکس که بخواهد این فضل خود را عطا میکند. و خداوند دارای فضل فراوان و آگاه (به امور) است».
این آیه پیش گویی درمورد ارتداد گروهی از تازه مسلمان شده هاست که ایمان آنها قلبی نبوده، بلکه آن از سر ترس و ناچاری میباشد. این گروه مترصدندکه بعد از رحلت پیامبر اسلام جو همراه با ضعیف شدن اسلام، ازدین برگردند و رفتار دوران جاهلیت را تکرار کنند.
خداوند با این آیه خطاب به آنها میگوید که خیال برگشتن از دین را پس از رحلت پیامبر جاز سر بیرون کنند، زیرا مسلمین بعد از رحلت پیامبرجضعیف نمیشوند و خداوند قومی را به قدرت میرساندکه نسبت به مؤمنین آسانگیر و نسبت به کفّار ومرتدین، سختگیرند. واین قدرتی که به آنها عطا شده است، فضلی است ازجانب خداوند. به گواه تاریخ بعد از رحلت پیامبر جتعداد زیادی ازتازه ایمان آوردههای بادیه نشین از دین برگشتند و اسلام را انکار نمودند و حتی گروهی از آنها ادعای نبوت کردند تا بدین ترتیب به شهرت و قدرت برسند. اماخداوند در ازاء این سلطه طلبی آنها، وعده خود را عملی ساخت و صحابه را به قدرتی رسانیدکه به رهبری خلیفه اول که خود یکی از بزرگترین اصحاب پیامبر جبود، به سرکوبی مرتدین پرداختند و وعده الهی در مورد ارتداد گروهی از تازه ایمان آوردهها و به قدرت رسیدن دوستداران خود و کسانیکه خدا دوستشان دارد و پیروزی آنها بر مرتدین، تحقق یافت و کسانیکه فضل و رحمت خدا شامل حال آنها گشت و با اراده خداوند به قدرت رسیدند، کسانی نبودند جزء صحابه. و بدین ترتیب خداوند رضایت خود را از قومی که بعد از رحلت پیامبر جبر مرتدین غالب شدند اعلام میکند، که تاریخ این قوم را جزء با صحابه نمیشناسند.