۱- آيت الله علامه شيخ محمدخالصی(ره)ازعلمای مجاهد مقيم عراق
استاد از همان جوانی شیفتۀ آثارآیت الله علاّمه شیخ محمد خالصی گردید و به ترجمۀ آثار وی، که قدری متفاوت ازمشی رسمی تفکرشیعی با نگاه اصلاحی نوشته شده بود، همت گماشت.کارهای دینی وی ازاین زمان به بعد بیشتر ترجمۀ آثارخالصی بود.وی کتابهایی مانند:المعارف المحمدیة، احیاءالشریعة، الاسلام سبیل السعادة والسلام والجمعة شیخ محمدخالصی را به فارسی ترجمه کرد. نشریۀ هفتگی وظیفه، که گفته می شود روزگاری همراهی وحمایت علامۀ خالصی را پشت سر داشت، مقالاتی ازاستاد قلمداران درترجمۀ کتاب«الجمعه« خالصی چاپ می کرد که این مقالات، که حاوی برخی ازمباحث مربوط به حکومت دینی هم بود، بعدها تحت عنوان (ارمغان الهی)به صورت کتاب درآمد.البته آقای خالصی مدتی بعد تحت تأثیر افکار روشنگرانۀ مرحوم قلمداران قرار گرفت وعلائم این تغییرات فکری او درآثار بعدی اش مشهود است. همچنین از تقریظ بلند وجامعی که علامه برکتاب ارمغان آسمان استاد نوشت، این تأثّر مشهود است؛ایشان دربخشی ازتقریظ خود می نویسد:
«جوانی مانند استاد حیدرعلی قلمداران درعصرغفلت و تجاهل مسلمین و فراموشی تعالیم اسلامی، بلکه درعصرجاهلیت، پی به حقایق اسلامی می برد ومابین جاهلان مُعاند، این حقایق را بدون ترس وهراس، باکمال شجاعت و دلیری منتشر می‌نماید. چگونه ادای حق این نعمت را می‌توان نمود؟».
استاد قلمداران درسفرهایی که به شهرهای عراق، به ویژه کربلا نمود، علاوه برعلامه خالصی با علامه کاشف الغطاء و علامه سیـد هبـة الدین شهرستانی، مؤلف کتـاب«الهیئة والإسلام»، نیزملاقـات نمود وآشنایی یافت.وی علاوه بر نامه نگاری های فراوانی که باعلامه خالصی داشت، باعلامه شهرستانی هم دربارۀ برخی مسائل کلامی ازطریق نامه، مباحثه ومناظره می کرد.