ب – حکم توسل به مخلوق برای نزدیک شدن به الله [۶۶]
توسل: نزدیک شدن به چیزی و رسیدن به آن است و وسیله: قربت و نزدیکی است. خداوند می‌‌فرماید:
﴿وَٱبۡتَغُوٓاْ إِلَيۡهِ ٱلۡوَسِيلَةَ﴾[المائدة: ۳۵].
«و برای رسیدن به او [خدا] وسیله بجویید».
یعنی: نزدیکی به خدای سبحان با طاعت و پیروی از آنچه مورد رضایت او است، باشد.
توسل دو نوع است:
نوع اول: توسل مشروع، و آن چند نوع است:
۱- توسل به خدا با اسماء و صفاتش. خداوند به آن دستور داده و می‌‌فرماید:
﴿وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ وَذَرُواْ ٱلَّذِينَ يُلۡحِدُونَ فِيٓ أَسۡمَٰٓئِهِۦۚ سَيُجۡزَوۡنَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ ١٨٠﴾[الأعراف: ۱۸۰].
«و برای خداوند اسماء زیبائی هست، پس با این اسماء او را بخوانید و کسانی را که درباره‌ی اسماء او، از حق دور می‌‌شوند، به حال خود رها کنید. آنان بر آنچه انجام داده‌‌اند جزا داده می‌‌شوند».
۲-توسل به خدا با ایمان و اعمال صالحی که توسل‌کننده انجام داده است. خداوند درباره‌ی اهل ایمان می‌‌فرماید:
﴿رَّبَّنَآ إِنَّنَا سَمِعۡنَا مُنَادِيٗا يُنَادِي لِلۡإِيمَٰنِ أَنۡ ءَامِنُواْ بِرَبِّكُمۡ فَ‍َٔامَنَّاۚ رَبَّنَا فَٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرۡ عَنَّا سَئَِّاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ ٱلۡأَبۡرَارِ ١٩٣﴾[آل‌عمران: ۱۹۳].
«پروردگارا! ما ندای ندا دهنده‌ای را شنیدیم که به ایمان دعوت می‌کرد [می گفت:] به پروردگارتان ایمان بیاورید پس ما ایمان آوردیم. پروردگارا! گناهان ما را ببخش و کارهای بد ما را بپوشان و ما را با نیکان بمیران».
و حدیث سه نفری که در غار بودند، و کوه ریزش کرد و درب غار را بست، و توانایی خارج شدن نداشتند پس با اعمال صالح خود به خدا متوسل شدند و خداوند درب غار را باز کرد تا از غار خارج شدند [۶۷].
۳- توسل به خدای بلند مرتبه با اقرار به وحدانیت او مانند توسل یونس÷:
﴿فَنَادَىٰ فِي ٱلظُّلُمَٰتِ أَن لَّآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنتَ سُبۡحَٰنَكَ إِنِّي كُنتُ مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ﴾[الأنبیاء: ۸۷].
«یونس÷در تاریکی‌‌های [شکم نهنگ] فریاد بر آورد که هیچ معبود بر حقی غیر از تو نیست و تو پاک و منزهی».
۴- توسل به خدا با اظهار ضعف، نیاز و فقر به او، مانند [توسل] ایوب÷:
﴿وَأَيُّوبَ إِذۡ نَادَىٰ رَبَّهُۥٓ أَنِّي مَسَّنِيَ ٱلضُّرُّ وَأَنتَ أَرۡحَمُ ٱلرَّٰحِمِينَ ٨٣﴾[الأنبیاء: ۸۳].
«و ایوب را [یاد کن]، هنگامى که پروردگارش را ندا داد که بیماری و ناراحتی به من روی آورده و تو مهربانترین مهربانانی».
۵- توسل به خدا با دعای صالحینی که زنده‌‌اند، همانطور که اصحاب پیامبر جوقتی دچار خشکسالی شدند، از پیامبر جخواستند که برای آنان دعا کند و پس از پیامبر جاز عموی او عباسسخواستند که برایشان دعا کند [۶۸].
۶- توسل به خدا با اعتراف به گناهان.
﴿رَبِّ إِنِّي ظَلَمۡتُ نَفۡسِي فَٱغۡفِرۡ لِي﴾[القصص: ۱۶].
«پروردگارا! من به خود ظلم کردم، پس مرا ببخش».
[۶۶] برای کسب معلومات بیشتر در مورد توسل مشروع و نامشروع به کتب ذیل در سایت کتابخانه عقیده (www.aqeedeh.com) رجوع کنید: ۱- واسطه بین حق و خلق، نوشته‌ی شیخ الاسلام ابن تیمیه. ۲- واسطه بین حق و خلق، نوشته‌ی فائز ابراهیم محمد. ۳- توسل جایز و غیر جایز، نوشته‌ی عبدالعزیز بن عبدالله الجهنی. شبهات موجود درباره توسل نیز در سایت اسلام تکس (www.islamtxt.net) شرح داده شده است. [مُصحح] [۶۷] مضمون حدیث متفق علیه است. [۶۸] بخاری.