١- سنت
الف- بخاری و مسلم در صحاح خویش از ابوهریره س روایت نموده‌اند که رسول خدا ج فرمود:
«أَثْقَلَ صَلَاةٍ عَلَى الْمُنَافِقِينَ صَلَاةُ الْعِشَاءِ، وَصَلَاةُ الْفَجْرِ، وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِيهِمَا لَأَتَوْهُمَا وَلَوْ حَبْوًا، وَلَقَدْ هَمَمْتُ أَنْ آمُرَ بِالصَّلَاةِ، فَتُقَامَ، ثُمَّ آمُرَ رَجُلًا فَيُصَلِّيَ بِالنَّاسِ، ثُمَّ أَنْطَلِقَ مَعِي بِرِجَالٍ مَعَهُمْ حُزَمٌ مِنْ حَطَبٍ إِلَى قَوْمٍ لَا يَشْهَدُونَ الصَّلَاةَ، فَأُحَرِّقَ عَلَيْهِمْ بُيُوتَهُمْ بِالنَّارِ». یعنی: «دشوارترین نماز بر اهل نفاق نماز عشار و نماز فجر است، اگر می‌دانستند که در این دو نماز چه نهفته است، اگر به خزیدن هم بود، در این دو نماز حاضر می‌شدند، دوست می‌داشتم، مردم را به نماز دستور می‌دادم، سپس شخصی را مامور نمازخواندن با مردم می‌نمودم، آنگاه گروهی را حامل بسته‌های هیزم با خود می‌بردم و خانه‌های کسانی راکه در نماز جماعت حضور ندارند، به آتش می‌کشیدم».
در روایتی دیگر از امام احمد آمده است که آن حضرت آرزوی خود را به عدم وجود زنان و کودکان در خانه منوط نمود.
ای برادر گرامی، آیا نمی‌بینی که آن حضرت غایبین از نماز جماعت را به نفاق توصیف می‌کند و آیا اگر نماز جماعت واجبی محتوم نمی‌بود، بر قلب مبارکش این امر خطور می‌کرد که خانه‌هایشان را بر روی آن‌ها بسوزاند.
ب- امام مسلم در صحیح خویش از حضرت ابوهریره س روایت نموده است که گفت: مردی نابینا به حضور رسول خدا ج رسید و عرض کرد: یا رسول الله، من کسی ندارم که تا مسجد مرا رهنمایی کند، از آن حضرت خواست بدو اجازه دهد تا در خانه نماز بگذارد، به او اجازه داد، ولی چون به قصد رفتن روی گرداند، او را فرا خواند و فرمود: «هل تسمع النداء بالصلاة؟» یعنی: آیا صدای اذان را می‌شنوی؟
آن مرد گفت: آری، رسول خدا ج فرمود: «فأجب» یعنی: پس اجابت کن[٥].
در روایت دیگری از امام ابوداود وارد شده است که آن مرد گفت: «من مردی نابینا هستم و خانه‌ام دور است...»[٦].
در روایت دیگری از امام ابوداود و نسایی آمده است که آن مرد نابینا گفت: یا رسول الله، در راه حیوانات درنده و خطرناکی وجود دارد.
برادرم... آیا گمان می‌بری، نماز جماعت بر آن صحابیِ محروم از نعمت بینایی که خانه‌اش در مسافت دوری از مسجد واقع است، از یاور و رهنمای برخوردار نیست تا او را رهنمون شود و از خطرات مسیر در هراس است، واجب است...!.
اما بر شخص بینایی که خانه‌اش در جوار مسجد است و به هنگام هر نمازی شاید از بیست مناره می‌شنود که ندا داده می‌شود، «حَيَّ عَلَى الصَّلَاةِ حَيَّ عَلَى الْفَلَاحِ» واجب نیست...!!!.
[٥]- صحیح مسلم حدیث شمارۀ: ٦٥٣.
[٦]- سنن ابی داود حدیث شماره: ٢٥٢.