تاریخ آل و اصحاب را چگونه بخوانیم؟

فهرست کتاب

٩- تاریخ ابن خلدون

٩- تاریخ ابن خلدون

۱۰- المنتظم فی التاریخ ابن جوزی

۱۱- العواصم من القواصم ابوبکر بن العربی

که شیخ محب الدین خطیب /این کتاب را تحقیق نموده و بر آن تعلیقاتی دارد، و این کتاب ده‌ها بار به چاپ رسیده و مورد قبول عام و خاص واقع شده است، چون مؤلف کتاب جایگاه خاصی دارد؛ زیرا وی یکی از ائمه‌ی اسلام است، و از طرفی در کتاب دلایل روشن و پاسخ‌هایی خوبی به پرسش‌های زیادی داده شده است، پس کتاب در نوع خود بی‌نظیر است، هر شبهه‌ای را مطرح می‌کند و سپس به آن پاسخ می‌گوید.

این‌ها مهم‌ترین کتاب‌هایی بود که به بیان تاریخ و رویدادهای اسلامی پرداخته اند، و علاوه از این‌ها کتاب‌های زیادی است که در گذشته و حال در این موضوع به تحریر درآورده شده اند.

ناگفته نماند که کتاب‌هایی هست که به موضوع تاریخ اختصاص ندارند، اما بعضی از وقایع مهم در آن ذکر شده اند به خصوص برهه‌‌ی نخستین تاریخ اسلامی که کتاب‌هایی مانند کتاب‌های حدیث و مسانید و معاجم به آن پرداخته‌اند که مهم‌ترین این کتاب‌ها عبارتند از:

۱- صحیح بخاری.

۲- صحیح مسلم.

۳- سنن اربعه (ابوداود و نسائی و ترمذی و ابن ماجه).

۴- مسند امام احمد بن حنبل.

۵- المصنف ابن ابی شیبه.

۶- المستدرک حاکم نیشابوری. اما باید احادیث ضعیف را مورد ملاحظه قرار داد.

همچنین کتاب‌هایی به بیان شرح حال صحابه و اهل بیت پرداخته اند که مهم‌ترین و فراگیرترین آن عبارتند از:

۱- «الاستیعاب فی معرفة الأصحاب» ابن عبدالبر.

۲- «اسد الغابة» ابن اثیر.

۳- «الإصابه فی تمییز الصحابه» ابن حجر عسقلانی.

این کتاب‌ها بسیاری از اخبار و روایات را در خود دارند، باید دانست که این اخبار و روایت‌ها خواه در کتاب‌های تاریخ آمده باشد خواه در کتاب‌های حدیث باید زیر ذره‌بین تحقیق و بررسی قرار گیرند و اسانید آن از لحاظ جرح و تعدیل بررسی شود، تا صحیح و ضعیف آن مشخص شود، مگر آن که در صحیحین (بخاری و مسلم) آمده باشند.

و کتاب‌های معاصر: بعضی از پژوهشگران روایت را نقد و پالایش کرده اند و صحیح و ضعیف آن را بیان نموده اند، در اینجا به بعضی از مهم‌ترین کتاب‌های نگاشته شده در این موضوع اشاره می‌کنیم: