چند پیشنهاد که نتیجه گرفتن از رقیه (درمان) را تسریع می‌بخشد
چندی از عوامل هستند که چنانچه بیمار بدان التزام داشته باشد به اذن الهی درمان و علاج بیماری خویش بوسیله‌ی رقیه را تسریع خواهد بخشید. آن‌ها عبارتند از؛
۱- پایبندی بر ادای عبادات در سر وقت و شرکت در نمازهای جماعت بویژه نمازهای صبح که رسول خداجپیرامون آن فرموده است: «من صلّي الصبح فهو في دمّية الله» [۲۳]«هر آنکس که نماز صبح را بخواند در ذمه‌ی الهی خواهد بود (و خداوند خود حفاظت از او را به عهده خواهد گرفت).» همچنین آن حضرتجفرموده است: «من صلّى الصبح في جماعةٍ فكأنَّما صلّى اللّيل كُلَّهُ» [۲۴]«هر کس نماز صبح با جماعت بخواند گویی تمام شب را نماز خوانده است.»
۲- اینکه ابتدا شخص بیمار خود از رقیه (تعویذ) شرعی برای علاج بیماری خویش کارگیرد. بدیهی است تعویذ یک شخص بیش از تعویذی که توسط دیگران برای او کار گرفته می‌شود برای او مفید است و بر او اثر می‌گذارد زیرا رقیه دعا است و دعای یک شخص برای خودش بیش از دعای دیگران برای وی مورد قبول (درگاه الهی) قرار می‌گیرد. بخصوص در عصر حاضر که بسیار کم‌اند افرادی مخلص که به تعویذ و رقیه می‌پردازند.
۳- چنانچه بیمار به علت وخامت احوال خود توانایی رقیه کردن خویش را نداشته باشد یا قبلاً بطور مختصر به رقیه‌ی خویش همت گمارده باشد و اکنون دوست داشته باشد بر آیات و اورادی که برای رقیه‌ی خویش خوانده است بیفزاید ضروری است که رقاتی مخلص که دارای عقایدی راسخ باشند و در میان مردم به صلاح و نیکوکاری شهره باشند را انتخاب کند و شدیداً از دنباله روی ساحرین و شعبده بازان پرهیز کند بی‌تردید خداوندگار (که درد را آفریده) درمان را (نیز) برای بندگان خویش خلق نموده اما بدون شک شفای آن‌ها را در آنچه بر آنان حرام گردانیده قرار نداده است. بنابراین چون سحر و شعبده بازی در شرع مقدس حرام قرار داده شد بی‌تردید درمان و علاجی نیز در آن وجود نخواهد داشت. رسول گرامی اسلامجمی‌فرماید: «إن الله لم يجعل شفاءكُم في حرامٍ» [۲۵]خداوند شفا (و درمان) شما را در چیزهای حرام قرار نداده است.
۴- اینکه رقیه (تعویذ) شرعی توسط افرادی نیکو سیرت و پر استقامت در دین که خویشتن را از حرام تطهیر نموده صادر شود. ضمن اینکه شخص راقی باید یقین داشته باشد که خداوند است که شفا می‌دهد و شفا دادن تنها در صلاحیت ذات اوست. چنانچه قبلاً نیز متذکر شدیم رقیه از جنس دعاست و زمانی که راقی آیات یا ادعیه‌ای را برای درمان خویش یا دیگری بر او بخواند ضروری است که اعتقاد راسخ داشته باشد که درمان و شفای مریض تنها با خواست الهی انجام می‌گیرد و این یعنی آنکه شخص راقی شفا و علاج را فقط نتیجه‌ی تجربیات و تخصص خویش نپندارد. چنانچه راقی (فریفته‌ی تجربه‌ی خویش گردد یا) در نتیجه دادن و کارآمد بودن رقیه تردید کند نتیجه‌ی مطلوبی از تعویذ (رقیه) نخواهد برد.
۵- اینکه با تاسی از حضرت محمدجمصرانه و عاجزانه [۲۶]خواسته‌ی خویش را در محضر الهی مطرح کند و یقین داشته باشد که خداوند دعای وی را اجابت خواهد کرد، چرا که خود در کلام جاوید خویش فرموده است: ﴿أَمَّن يُجِيبُ ٱلۡمُضۡطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكۡشِفُ ٱلسُّوٓءَ وَيَجۡعَلُكُمۡ خُلَفَآءَ ٱلۡأَرۡضِۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ ٦٢﴾[النمل:۶۲].
«(آیا بت‌ها بهترند) یا کسی که به فریاد درمانده می‌رسد و بلا و گرفتاری را برطرف می‌کند هرگاه او را به کمک طلبد و شما (انسان‌ها) را جانشین (یکدیگر در) زمین می‌سازد. آیا معبودی با خدا هست؟! واقعاً شما بسیار کم اندرز می‌گیرید.»
همچنین شایسته است دعا و (تعویذ) در اوقاتی خاص که اجابت دعا در آن زودتر و بهتر صورت می‌گیرد انجام گیرد. مناسب‌ترین اوقات برای دعا کردن عبارتند از: ۱- ثلث اخیر شب [۲٧](پس از نیمه شب) ۲- ساعت‌های پایانی روز جمعه [۲۸](کمی قبل از غروب آفتاب) ۳- در هنگام سجود [۲٩]و غیره.
۶- پایبندی بر اینکه کسب (و درآمد) او از راه حلال باشد. رسول کریم جمی‌فرماید: «أطِب مَطعَمَكَ تَكُنْ مستجاب الدَعوَةِ» [۳۰]از راه پاک و حلال ارتزاق کن تا دعایت مستجاب شود (و مستجاب الدعوة گردی). همچنین آن حضرتجفرموده است: «أيُّها الناسُ، إنَّ الله طيِّبٌ لا يقبلُ إلا طَيِّباً... ثم ذكرَ الرَّجلَ يطيل السفرَ، أشعَثَ أغبَرَ يَمُدُّ يديه إلى السماء: يا ربِّ، يا ربِّ ومطعَمُهُ حرامٌ وَملبَسُهُ حرامٌ وغُدِّيَ بالحَرامِ فأنّي يُستَجَابُ لِذلِكَ؟!» [۳۱]. «هان ای مردم! همانا خداوند پاک (و مطهر) است و جز پاکی را نمی‌پذیرد.... سپس آن حضرتجادامه داد؛ چه بسا اتفاق می‌افتد فردی در یک سفر طولانی با موهایی ژولیده و در حالی که غبار سفر بر بدنش هویداست دست‌ها را به سوی آسمان دراز کرد و دعا می‌کند؛ پروردگارا! پروردگارا! (اما هرچه دعا می‌کند خداوند دعایش اجابت نمی‌کند) چنین کسی که از راه حرام ارتزاق نموده و لباس او حرام و غذایی که خورده نیز حرام است چگونه (انتظار دارد) دعایش اجابت شود.»
٧- پایبندی بر تلاوت سوره‌ی مبارکه‌ی بقره. بی‌تردید این سوره تعویذی عظیم است، چرا که رسول خداجمی‌فرماید: «اقرووا سورة البقرة؛ فإن أخذها بركة وتركها حسرة ولا تستطيعها البطلة». [۳۲]«سوره‌ی بقره را تلاوت کنید، همانا (پایبندی به) تلاوت آن برکت و ترک تلاوتش موجب (خسران و) حسرت است. (از جمله ویژگی‌های این سوره آن است که) سُحرُه (جادوگران) در مقابل آن عاجزند (و نمی‌توانند قدرت نمایی کنند).»
از دیگر برکات و فواید این سوره‌ی مبارکه آن است که رسول گرامی اسلام جفرموده است: «إن الشيطان ينفر من البيت الذي تقر فيه سورة البقرة». [۳۳]«همانا شیطان از خانه‌ای که سوره‌ی بقره در آن تلاوت شود متواری است.» (استفاده بردن از سوره‌ی بقره به عنوان یک تعویذ شرعی بسیار آسان است). شخص مریض خود می‌تواند این سوره را بخواند یا (تقاضا کند) شخصی دیگر این سوره را بر او تلاوت کند. همچنین اگر تلاوت این سوره‌ی مبارکه بوسیله‌ی ضبط صوت انجام گیرد و در طول هر شب یا روز تلاوت تمام این سوره در خانه طنین انداز شود (بی‌تردید) به اذن الهی عاملی عظیم برای سلامتی و معافات اهل خانواده خواهد بود و (به برکت این سوره) آن خانواده از گزند شیاطین در امان خواهند ماند. [۳۴]
۸- ذکر خداوندأرا ورد خویش ساختن، پایبندی به تلاوت قرآن و ملازمت در طلب استغفار ضروری است (شخص مسلمان) اذکار مشروع (و ماثور) را ورد خویش سازد (و از بکاربردن اذکاری که جنبه‌ی شرعی ندارد خودداری کند). در بخش‌های آتی مجموعه‌ای از اذکار مشروع (ماثور) را متذکر خواهیم شد.
٩- نوشیدن و غسل کردن با آبی پاک که تعویذ شرعی بر آن خوانده شده باشد، بخصوص آب زمزم که به تنهایی خود شفای دردهاست. [۳۵]البته چنانچه بر آب زمزم تعویذ (رقیه‌ی) شرعی خوانده شود بهتر خواهد بود و نتیجه‌ی بهتری نیز در درمان بیماری خواهد داشت. [۳۶]همچنین اگر برگ سِدر (درخت کنار) به آب زمزم یا هر آب پاکی که بر آن تعویذ شرعی خوانده شده افزوده گردد یا برگ‌هایی را که آیاتی از قرآن با جوهری پاک (و قابل خوردن) مثل زعفران و غیره بر آن نوشته شده در آب مذکور مخلوط گردد همه و همه با اذن و اراده‌ی الهی نقش بسزایی در درمان و شفای امراض خواهد داشت. [۳٧]
۱۰- خوردن روغن زیتون و آغشته کردن بدن با آن. رسول خداجمی‌فرماید: «كلوا الزيت وأدهنوا به، فإنه من شجرة مباركة». [۳۸]«روغن زیتون بخورید و (هر از گاهی) پوست بدن‌های خویش را بدان آغشته سازید، همانا این روغن از درختی مبارک حاصل شده است. در مورد (سیاه دانه) نیز توصیه‌های فوق ارائه شده است.» رسول خدا جپیرامون این گیاه نیز می‌فرماید: «في الحبة السوداء شفاء من كل داء إلا السام» [۳٩]«سیاه دانه هر مرضی را جز مرگ دواست». چنانچه بر روغن زیتون و سیاه دانه آیاتی از قرآن نیز خوانده شود بر شفابخشی آن دو خواهد افزود.
۱۱- خوردن عسل. بنا به فرموده‌ی خداوند عسل برای (بیماری‌های) مردم شفاعت و چنانچه آیاتی چند از کلام الهی بر آن خوانده شود بر خاصیت شفابخشی آن خواهد افزود، زیرا در این صورت آیات قرآن و عسل که خداوند تداوی و استشفاء با آن را مشروع قرار داده مجموعه‌ای را تشکیل خواهند داد و مسلماً تاثیر بیشتری در درمان بیماری‌ها خواهند داشت. [۴۰]
۱۲- حجامت کردن در صورت نیاز. در این مورد رسول اکرمجمی‌فرماید: «الشفاء في ثلاثة في شرطه محجم اأو شربه عسل أو كيه بنار وأنا إنهي أمتي عن الكي». [۴۱](خداوند) شفا را در سه چیز قرا ر داده است و آن‌ها عبارتند از؛ ۱- شکاف محل حجامت (حجامت کردن) ۲- خوردن عسل ۳- داغ کردن. (اما بدانید) من امتیانم را از (تداوی با) داغ کردن نهی می‌کنم.
۱۳- خوردن هفت خرمای عُجوه (درون چسبیده) به هنگام صبح. رسول خداجمی‌فرماید: «من تصبح -كل يوم- سبع تمرات عجوه لم يضره في ذلك اليوم سم ولا سحر». [۴۲]«هر کس صبحگاهان در هر روز هفت خرمای عجوه [۴۳]بخورد در آن روز هیچ جادو و سُمی نخواهد توانست به وی آسیبی برساند.»
[۲۳] مسلم (۶۵٧)، كتاب المساجد، باب فضل صلاة العشاء الصبح فی الجماعة. این حدیث را جندب بن عبدالله القسری روایت كرده است. [۲۴] همان (۶۵۶). این حدیث را عثمان بن عفانسروایت كرده است. [۲۵] این حدیث را ابن حبان ذیل شماره‌ی (۱۳٩۱) نقل كرده است. راوی این حدیث ام سلمه است. [۲۶] نك؛ بخاری (۶۳٩۱)، كتاب الدعوات و مسلم (۲۱۸٩)، كتاب السلام، باب السحر. [۲٧] روایت شده كه رسول كریمجفرموده است: «خداوند متعال هر شب به آسمان دنیا می‌آید و وقتی ثلث اخیر شب فرا می‌رسد ندا می‌كند؛ آیا كسی هست كه دعایی كند و من دعایش اجابت نمایم؟ آیا كسی هست كه از من مطالبه‌ی چیزی كند و من (مطلوب وی را) به او عطا كنم؟ آیا كسی هست كه طلب مغفرت كند تا من گناهان وی را بیامرزم؟» نك؛ بخاری (۱۱۴۵)، كتاب التهجد باب الدعاء و الصلاة من آخر اللیل و مسلم (٧۵۸)، كتاب صلاة المسافرین و قصرها، باب الترغیب فی الدعاء ... این حدیث متفق علیه است. [۲۸] نقل شده كه رسول خداجفرموده است: «در روز جمعه ساعتی وجود دارد كه چنانچه بنده‌ی مسلمان در این ساعت (توفیق پیدا كند) در حال نماز باشد و در همان حال از خداوند چیزی را مطالبه كند هر آینه خداوند خواسته‌ی وی اجابت خواهد كرد». بخاری (٩۳۵)، كتاب االجمعة، باب الساعة التی فی یوم الجمعة و مسلم (۸۵۲)، كتاب الجمعة، باب فی الساعة التی فی یوم الجمعة. اینكه در متن اشاره شد كه آخرین ساعت روز جمعه كه بعد از عصر و كمی قبل از غروب آفتاب می‌باشد از ساعات اختصاص داده شده برای اجابت دعا می‌باشد در واقع راجح‌ترین قولی است كه از بسیاری از سلف صالح نقل شده است. اكثر احادیث نیز حاكی از همین قول است. نك؛ زادالمعاد، ابن قیم، (۱/۱۳۱). [۲٩] خداوند متعال می‌فرماید: ﴿كَلَّا لَا تُطِعۡهُ وَٱسۡجُدۡۤ وَٱقۡتَرِب۩ ١٩﴾[العلق، ۱٩] «هرگز! هرگز! از او اطاعت مكن و سجده ببر (و بدین وسیله به خدا) نزدیك شو». همچنین نقل شده كه رسول خداجفرموده است: «انسان مومنوقتی در سجده است در واقع بیش از هر وقت به خداوندگار خویش نزدیك است. لذا در این موقعیت بر دعاهای خویش بیفزائید (و تا می‌توانید در این حالت دعا كنید». مسلم (۴۸۲)، كتاب الصلاة، باب ما یقال فی الركوع و السجود. راوی این حدیث ابوهریره (رض) می‌باشد. [۳۰] الاوسط، طبرانی (٧/۲۵۵)، حدیث شماره‌ی (۶۴٩۱). مسلم نیز حدیثی مشابه با آن روایت كرده است. [۳۱] مسلم (۱۰۱۵)، كتاب الزكاة، باب قبول الصدقة من كسب الطیب وتربیتها. راوی حدیث ابوهریرهسمی‌باشد. [۳۲] مسلم (۸۰۴) كتاب صلاة المسافرین وقصرها، باب: فضل قراءة القرآن وسورة البقرة. این حدیث را ابوامامه‌ی باهلی روایت كرده است. البته در متن تنها جزئی از حدیث ذكر شده است. [۳۳] همان (٧۸۰)، كتاب صلاة المسافرین و قصرها، باب استحباب صلاة النافله. راوی حدیث ابوهریرهسمی‌باشد. [۳۴] نگارنده طی سوالی خدمت علامه ابن جبرین مطرح كردم؛ خانواده‌ای را سراغ دارم كه دچار جن زدگی شده و شیاطین آن‌ها را اذیت می‌كنند. شنیده‌ام یكی از بزرگان به این خانواده توصیه كرده است بر تلاوت سوره‌ی بقره مداومت ورزند و همچنین نوارهایی صوتی از تلاوت این سوره را تهیه كرده و بطور مداوم و در طول شبانه روز توسط ضبط صوت تلاوت این سوره‌ی مباركه را در خانه‌ی خویش طنین انداز كنند. جناب عالی پیرامون این مساله چه فتوا می‌دهید؟ در پاسخ این سوال جناب علامه ابن جبرین حفظه الله فرمودند: بدون شك این گونه آزار و اذیتها از جانب شیاطین جنی عاید انسان می‌شود و سردرد و جنون در واقع عقوبت و امتحانی است كه از جانب خداوند بر انسان طاری می‌گردد. اینجانب معتقدم باید چنین خانواده ای به بارگاه الهی توبه كند و از خداوند طلب آمرزش نمایند. ضروری است در چنین موقعیتی این خانواده ذكر الهی را ورد خود سازند و با ادای نمازها و روزه های نافله و صدقه دادن و عاری كردن منزل خویش از اسباب و آلات لهو (و لعب) و ماهواره ها و دستگاه‌های صوتی و تصویری كه مقدمات فتنه و ابتذال را در خانه فراهم كرده و در نهایت منجر به حرام می‌گردد موجبات رهایی خویش را فراهم سازند. همچنین بر آنهاست كه بر تلاوت سوره‌ی بقره مداومت ورزند زیرا ساحران (شیطان صفت) یارای مقاومت در برابر این سوره را ندارد و بعلاوه شیاطین نیز از خانه ای كه در آن سوره‌ی بقره خوانده شود متواری‌اند. بهتر است یكی از اهالی خانه (زن یا مرد) به تلاوت این سوره همت گمارد و در اولین شب تلاوت آن به گونه ای پی در پی انجام پذیرد . اگر از ضبط صوت نیز بصورت پی در پی تلاوت این سوره پخش شود و در روز یا شب تلاوت آن ترك نگردد امید آن است كه خانواده‌ی مذكور از آنچه بدان مبتلایند رهایی یابند. (و الله اعلم) [۳۵] نقل شده كه رسول خداجفرموده است: «إنها مباركة؛ إنها طعام طعم (وشفاء سقم)»«آب زمزم مبارك است. همانا آن طعامی است كه سیری می‌آورد (ودوایی است كه) شفابخش است». مسلم (۲۴٧۳) كتاب فضائل الصحابة. [۳۶] هم قرآن شفاست و هم آب زمزم و وقتی شخص راقی بر آب زمزم قرآن بخواند مسلماً بین دو دارو جمع كرده و نتیجه‌ی بهتری از آن خواهد گرفت. [۳٧] نك؛ المنتقی من فتاوی الفوزان (۲/۱۴۵). [۳۸] ترمذی (۱۸۵۱) كتاب الاطعمة، باب ما جاء فی اكل الزیت راوی این حدیث عمرساست. مثل همین حدیث را ترمذی ذیل شماره‌ی (۱۸۵۲) از ابی اسید ساعدی نقل كرده است. [۳٩] بخاری (۵۶۸۸)، كتاب الطب، باب الحبة السوداء و مسلم (۲۲۱۵)، كتاب السلام، باب التداوی با الحبة السوداء. [۴۰] در بخش‌های آتی بطور مجزا و به تفصیل به این بحث پرداخته‌ایم. [۴۱] بخاری (۵۶۸۱)، كتاب الطب. راوی حدیث ابن عباسبمی‌باشد. [۴۲] همان (۵۴۴۵) كتاب الأطعمة، باب العجوة و مسلم (۲۰۴٧)، كتاب الأشربة، باب فضل تمر المدينة. راوی این حدیث در مسلم سعدبن ابی وقاص می‌باشد. [۴۳] خرمای عجوه نوعی خرمای مرغوب است كه درون آن به هم چسبیده و متراكم است. این نوع خرما در مدینه بسیار است.