چگونه سنگینی و رنج مصیبت را بر خویشتن هموار کنیم
(بدون شک در این دنیا هر کس با مصیبتی دست و پنجه نرم میکند اما) چه کار کنیم تا سنگینی و رنج مصیبت ما را از پای در نیاورد. بدیهی است تنها در صورتی خواهیم توانست در مقابل مصیبتهای ناگوار و طاقت فرسا مقاومت کرده آنها را سبک و قابل تحمل تصور کنیم که:
۱- به قضا و قدر الهی ایمان داشته باشیم و معقتد باشیم هر آنچه از خیر و شر که عایدمان میشود از جانب خداوند است. رسول کریمجمیفرماید: «لا يؤمنُ عَبدٌ حتَّى يؤمِنَ بالقَدَرِ خَيرهٍ و شرِّهِ حتى يَعلَمَ أنَّ ما أصابَةُ لَمْ يكُن ليُخطِئَةُ وأَنَّ ما أخطَاهُ لم يكن ليصيبة». [۴٧]«ایمان یک شخص کامل نمیشود مگر اینکه به قضا و قدر الهی چه خیر آن و چه شر آن ایمان بیاورد (و این ایمان او به مرحلهای برسد) که یقین کند هر آنچه (از نعمت و نقمت و غیره که) عاید او میشود طبق تقدیر و ارادهی الهی است و اگر چیزی نصب او شده آن را خدا به وی داده و آنچه نصیب او نشده را خداوند برای وی مقدر نکرده است.»
۲- یقین کنیم هر آنچه از رنج و مصیبت که عاید انسان مومن میشود در واقع کفارهی گناهان اوست که از جانب خداوند حوالهی او شده است. همچنین در چنین مواقعی شخص مسلمان باید دعا کند که آنچه از مصیبت بر او طاری شده از دوستی و محبت خداوند نسبت به او نشات گرفته باشد (و نه از غضب او). بدیهی است بلا و مصیبت موجب زایل شدن گناهان شخص مبتلا میشود (و چنانچه خداوند ارادهی زایل شدن گناهان کسی را بکند و به این خاطر او را مبتلا کند در حقیقت خداوند بر او منت گذاشته و به او محبت کرده است). رسول خداجمیفرماید: «إنَّ عِظَمَ الجزاءِ مَعَ عِظَم البَلاء وإنَّ الله ذإ أحَبَّ قوماً ابتلاهُم فَمَنْ رضِيَ فله الرِّضا ومَنْ سخَط فَلَهُ السَّخَط». [۴۸]«همانا برای (کسی که) بلاها و مصیبتهای بزرگ (را تحمل میکند) پاداشهای بزرگ در نظر گرفته شده و چنانچه خداوند قوم یا طائفهای را دوست بدارد آنها را به بلا (و مصیبت) دچار میسازد (تا آزمایششان کند و ماجورشان سازد). آنکه در مقابل این مصیبتها صبر پیشه سازد خداوند از وی راضی شده ماجورش میکند و آنچه بیصبری کرده (و به جزع و فزع بپردازد) خداوند نیز از او ناخرسند شده (وی را عذاب خواهد کرد.»
۳- صبر پیشه کرده با خداوند رابطه (و تعلق) برقرار سازیم و ضمن انتظار فرُج از جانب خداوند سبحان به خاطر صبر در مقابل مصیبت از او اجر و پاداش انتظار داشته باشیم. بدون شک این کار از بهترین عبادتهاست. همچنین ضمن اینکه در برابر مصیبت و بیماری صبر میکنیم باید دعا کنیم تا خداوند ما را رهایی بخشد و عافیت را نصیب ما گرداند. رسول خداجمیفرماید: «سلوا الله العافية في الدنيا والأخرة». [۴٩]«در دنیا و آخرت عافیت را از خداوند مطالبه کنید».
[۴٧] ترمذی (۲۱۴۴)، كتا ب القدر، باب ما جاء ان الایمان بالقدر خیره و شره. راوی این حدیث جابر بن عبداللهسمیباشد. [۴۸] ترمذی (۲۳٩۶)، كتاب الزهد، باب ما جاء فی الصبر علی البلاء. راوی حدیث انس بن مالك است. [۴٩] نك؛ ترمذی (۳۵٩۴)، كتاب الدعوات، باب فی العفو والعافية. این حدیث را ترمذی حسن دانسته است. راوی این حدیث انس بن مالك سمیباشد.