آداب تعویذ شرعی (رقیه) و آنچه در هنگام تعویذ باید رعایت شود
آداب و مواردی که هنگام مستفیذ شدن از تعویذ شرعی باید رعایت شود عبارتند از:
۱- وضو گرفتن راقی و مرقی در صورت امکان و دوری هر دو از حدث اکبر و اصغر. [۵۰]
۲- روی آوردن به سوی قبله در صورت امکان.
۳- لزوم خشوع و تدبر در اثنای تلاوت آیات (و ادعیه) و استحضار عظمت الهی و استعانت از او.
۴- دمیدن (بر مریض) در اثنای قراءت (آیات و ادعیه) و پس از آن. البته اگر این کار ترک شود نیز اشکالی نخواهد داشت.
۵- در صورت امکان بهتر است شخص راقی دست خویش را در اثنای قراءت آیات و.... بر پیشانی یا موضع درد مریض قرار دهد. لازم به ذکر است چنانچه شخص مریض زنی نامحرم باشد راقی مجاز نیست با دتس موضع درد یا پیشانی را لمس کند مگر اینکه میان دست او و عضو زن حایلی باشد.
۶- همچنین بهتر است هر از گاهی در اثنای رقیه قراءت آیات با صدایی آرام و معتدل در گوش راست یا چپ مریض انجام پذیرد.
٧- چنانچه در خلال تعویذ (رقیه) مشخص شود مریض مورد نظرِ راقی از برخی آیات بیشتر منتفع میشود اشکالی نخواهد داشت که راقی حسب نیاز مریض و ملاحظهی درجهی استجابت، پنج یا هفت بار آن آیات را تکرار کند.
۸- اینکه شخص راقی نیت کند با رقیه (تعویذ) به برادرش نفعی برساند و آرزو کند خداوند برادر مسلمانش را از آن مصیبت رهایی بخشد و سختیها را بر وی آسان کند. همچنین بر راقی است که هدایت برادر مسلمانش را از خداوند مطالبه کند، به خصوص که وقتی یقین کند با بیماری جن زده مواجه شده که شیاطین جنی او را از راه بیراه کردهاند ضروری است مشتاقانه در پی دعوت و ارشاد جنی به تقوی و استقامت بر دین الهی برآید و این مطلبی بسیار مهم است که نباید شخص راقی از آن غافل بماند. بیتردید رسالت اساسی که بر عهدهی هر مسلمان نهاده شده همانا دعوت به سوی خداوند است. خداوند متعال میفرماید: ﴿قُلۡ هَٰذِهِۦ سَبِيلِيٓ أَدۡعُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِۚ عَلَىٰ بَصِيرَةٍ أَنَا۠ وَمَنِ ٱتَّبَعَنِيۖ﴾[يوسف: ۱۰۸].
«بگو این راه من است که من (مردمان را) با آگاهی و بینش به سوی خدا میخوانم و پیروان من هم (چنین میباشند».
یک مسلمان در وهلهی اول (و قل از هر چیز) یک داعی است و بنابراین شایسته است شخص راقی در حالی رقیهی (تعویذ) خود را آغاز کند در سینه آرزوی هدایت و شفای برادر مسلمانش (مرقی) را دارد. شایسته نیست که راقی به منظور هدایت یا درمان به آزار و اذیت جنی بپردازد مگر اینکه ناچار شود و سایر راههایی که برای هدایت او بکار میبرد کارساز نباشد.
٩- حسب مورد ضروری است شخص راقی افعال و ضمایری را که به کار میبرد صحیح و مطابق قواعد عربی باشد. به عنوان مثال برای مذکر فعل و ضمیر مذکر و برای مونث فعل و ضمیر مونث بکار ببرد و در ضمایر جمع، تثنیه و مفرد نیز دقت کند.
۱۰- گاه ممکن است رقیه یک هفته کمتر یا بیشتر طول بکشد و البته این به حال و موقعیت مریض بستگی دارد و به اقتضای حال وی ادامه خواهد یافت تا به اذن و ارادهی الهی به شفای تام و کامل منجر گردد.
۱۱- راقی میتواند به اقتضای حال مریض آیات (و ادعیهی) م عینی را انتخاب کند و از رقیههای موجز کار گیرد. بدیهی است نوع سوم رقیه (رقیهی مطول) که طولانی و مفصل است و وقت زیادی را نیز مصروف میدارد را نمیتوان در هر جا (به راحتی) به کار برد. انواع رقیه (رقیهی موجز، متوسط و مطول) را انتخاب و یا اگر رقیهای طولانی را برگزیده آن را در چند مرحله انجام دهد و به مریض خود در بین فُرجه و استراحت دهد.
۱۲- راقی مختار است تنها از آیات قرآن برای تعویذ استفاده کند و یا تنها تعویذهای نبوی (که در احادیث بدان اشاره شده) را بکار ببرد اما بهتر است بین این دو جمع کند و از هر دو نوع آنها هماهنگ استفاده ببرد.
۱۳- راقی مجاز است آیات قرآنی را که جهت تعویذ استفاده میکند آهسته و یا بلند تلاوت کند اما اگر بلند (جهر) بخواند بهتر است، زیرا در این صورت شخص مرقی (مریض) نیز به آیات گوش فرا دهد و بدین ترتیب بر تاثیر آیات افزوده شده شخص مرقی بهرهی بیشتری میبرد.
در ادامهی بحث در سه فصل مجزا به تفصیل مصادیق انواع رقیه را متذکر خواهیم شد.
[۵۰] در فقه اسلامی جنابت را (حدث اكبر) و بیوضویی را (حدث اصغر) گویند. (مترجم)