پيشگفتار
سپاس خدا، او را میستاییم و از او یاری و بخشش میطلبیم، و از بدیهای درون و زشتیهای کردارمان به خداوند پناه میبریم، هرکس خدایش هدایت نماید او را گمراه کنندهای نیست، و هرکس خدا گمراهش نماید او را هدایتگری نیست.
و گواهی میدهم که معبودی جز خداوند «بحق» نیست، تنهاست، او را شریکی نیست و توحید کلمهایست که آسمانها و زمین به آن قوام یافته است، و خداوند تمام مخلوقات را بر آن سرشته است، و آئین بر آن پایهگذاری شده است، و قبله بر آن نهاده شده است، و گواهی میدهم که محمد بنده خدا و فرستاده او و برگزیده خلق اوست.
خداوند میفرماید: ﴿تَبَٰرَكَ ٱلَّذِي بِيَدِهِ ٱلۡمُلۡكُ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ ١ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلۡمَوۡتَ وَٱلۡحَيَوٰةَ لِيَبۡلُوَكُمۡ أَيُّكُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡغَفُورُ ٢﴾[الملک: ۱-۲].
«پربرکت و زوال ناپزیر است کسی که حکومت جهان هستی به دست اوست، و او بر هر چیز تواناست * آن کسی که مرگ و حیات را آفرید تا شما را بیازماید که کدامیک از شما بهتر عمل میکنید».
و خداوند میفرماید: ﴿كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۗ وَنَبۡلُوكُم بِٱلشَّرِّ وَٱلۡخَيۡرِ فِتۡنَةٗۖ وَإِلَيۡنَا تُرۡجَعُونَ ٣٥﴾[الانبیاء: ۳۵].
«هر انسانى طعم مرگ را میچشد، و شما را با بدیها و خوبیها آزمایش میکنیم، و سرانجام به سوی ما بازگردانده میشوید».
أما بعد: امروزه نیاز مردم به سهل نمودن علم و آگاهی از احکام شرعی و دستیابی به آن شدّت گرفته است، همچنانکه معلوم است امت اسلامی در عبادات و معاملات و احکام خود همواره مقیّد به کتاب و سنت پیامبرصمیباشد، و بیگمان احکام جنائز از مهمترین احکام عبادات است که انسان نمیتواند بدون شناخت در آن قدم گذارد.
چون بسیاری از مردم به سبب روی گرداندن از تحصیل علم و روی آوردن بر دنیا و مشغولیت به آن در احکام جنائز از روش و سنت پیامبرصدور و فاصله گرفتهاند به جمعآوری بعضی فتاوی در رابطه با احکام جنائز پرداختم، و تلاش نمودم که مسائلی باشد که وقوع آن و سؤال در مورد آن میان مردم فراوان است.
این فتاوی را از منابع گوناگونی جمعآوری نمودهام و در حاشیه (پاورقی) هر فتوی منبعی را که فتوی را از آن نقل نمودهام ذکر کردهام، اما فتواهایی را که به منبع آنها اشاره نکردهام از جوابهای علامه عبدالله بن جبرین میباشد. و این فتاوی را به هفت باب تقسیم نمودهام.
باب اول: فتواهایی در احتضار.
باب دوم: فتاوایی در غسل و کفن نمودن میّت.
باب سوم: فتاوایی در نماز بر مرده.
باب چهارم: فتاوایی در دفن و توابع آن.
باب پنجم: فتاوایی در زیارت و توابع آن.
باب ششم: فتاوایی در تعزیه.
باب هفتم: فتاوایی در مخصوص به زنی که شوهرش مرده باشد.
لازم به ذکر و یادآوری است، بعد از اینکه نوشتن این فتاوی را به پایان رساندم قبل از چاپ آن را بر جناب شیخ علاّمه عبدالله بن جبرین عرضه نمودم اشکالات آن را تصحیح نمود سپس بر آن مقدّمه نوشت.
در اینجا لازم میدانم که سپاس فراوان خود را به کسانی که در چاپ و نشر این کتاب مرا یاری نمودند تقدیم نمایم و خداوند آنان را به بهترین پاداشی پاداش دهد و اَجر و ثواب آنان چندین برابر گرداند.
از خداوند میخواهم این عمل مرا پذیرش نماید، و به خاطر رضایت او باشد، و مرا و والدینم و سایر مسلمان را مورد بخشش قرار دهد.
وصلى الله وسلم على نبينا محمّد وآله وصحبه وسلم
به قلم: عبدالعزیز بن محمد بن عبدالله العریفی
ریاض- تاریخ ۱۵/۲/۱۴۱۸ه
صندوق پستی ۱۵۴۲۶۰ ریاض ۱۱٧۳۶