هديه و مهمان‌نوازی

بشر، یک سری نیازهای عاطفی و خواسته‌های درونی دارد که جامعه، خانواده و خانه، همیشه به آن‌ها نیازمند است. یکی از این امور که دل‌ها را به یکدیگر نزدیک می‌نماید و کینه‌ها را ذوب می‌کند، هدیه است.

عایشهلمی‌گوید: نبی اکرمصهدیه را می‌پذیرفت و به هدیه کننده، در عوض آن، پاداش می‌داد. [روایت بخاری]

باید دانست که هدیه دادن و نیز تشکر کردن از کسی که هدیه می‌دهد، دلیل سخای قلب و پاکی اوست. همچنین قابل یادآوری است که سخاوت، یکی از ویژگی‌های اخلاقی پیامبران به شمار می‌رود و پیامبر ما در این میدان از دیگران، سبقت گرفته است. مگر نه این‌که فرموده است: «هر کس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، مهمانش را گرامی بدارد. جایزه‌اش یک روز است و مهمانیش سه روز؛ و بعد از آن، صدقه محسوب می‌شود و برای مهمان هم جایز نیست که به اندازه‌ای نزد میزبان بماند که او را به تنگ آورد». [روایت بخاری]

سوگند به خدا که کره زمین، حجاز و شبه جزیره عربستان، بلکه تمام دنیا، اخلاق و صفاتی بالاتر از اخلاق نبی اکرمصبه خود ندیده‌اند.

اینک چشمانت را با مشاهده یکی از حرکات نبی اکرمصکه پدر و مادرم فدایش باد ـ سرمه کن؛ سهل بن سعدسمی‌گوید: یک زن، پارچه‌ای خدمت نبی اکرمصآورد و گفت: این را با دستان خود بافته ام تا به تو هدیه دهم. رسول خداصکه به آن نیاز داشت، آن را برداشت؛ سپس در حالی که آن را به عنوان ازار (شلوار) پوشیده بود، نزد ما آمد. شخصی گفت: چقدر زیبا است! آن را به من هدیه بده. فرمود: خوب است! آنگاه نبی اکرمصدر مجلس نشست، اما پس از بازگشت (به خانه) آن را پیچید و برای آن مرد فرستاد. مردم به او گفتند: کار خوبی نکردی! پیامبر اکرمصآن را پوشیده بود و به آن نیاز داشت و با علم به این‌که رسول خداصدرخواست هیچ سائلی را رد نمی‌کند، باز هم آن را درخواست نمودی! آن مرد گفت: به خدا سوگند که آن را برای پوشیدن طلب نکردم. بلکه از آن جهت طلب نمودم که کفنم باشد.

سهلسمی‌گوید: سرانجام آن مرد در همان پارچه، کفن گردید. [روایت بخاری]

آری! از اخلاق کسی که خداوند او را برگزیده، تحت نظارت خویش به تربیت او پرداخته و به عنوان الگو برای مردم معرفی کرده است، تعجب نکنید.

رسول خداصدر زمینه سخاوت، شگفتی می‌آفریند. حکیم بن حزامسمی‌گوید: از رسول خداص(چیزی) طلب کردم؛ به من عنایت فرمود؛ دوباره طلب کردم، باز هم عنایت فرمود؛ برای بار سوم طلب کردم؛ این بار نیز عنایت کرد و فرمود: «ای حکیم! این مال، سرسبز و شیرین (خوشایند) است؛ هر کس با سخاوت نفس آن را بگیرد، برایش در آن برکت عنایت می‌شود و هر کس با زور و طمع بگیرد، برایش در آن، برکت عنایت نمی‌شود و مانند کسی می‌گردد که می‌خورد و سیر نمی‌شود؛ باید بدانید که دستِ دهنده، از دست گیرنده بهتر است». [روایت بخاری و مسلم]

جابرسمی‌گوید: هرگز چیزی از رسول خداصدر خواست نکردند که بگوید: نه. [روایت بخاری]

رسول خداصبا این همه سخاوت و بخشش مالی، از نظر اخلاقی و برخورد خوب با مردم و محبت صادقانه با دیگران، بی‌نظیر بود.

همواره تبسم بر لبانش نشسته بود و با تمام همنشینانش تبسم می‌فرمود. از اینرو هریک از یارانش فکر می‌کرد که او، محبوب‌ترین فرد در قلب پیامبرصاست.

جریر بن عبداللهسمی‌گوید: هیچکس را ندیدم که بیشتر از رسول خداصتبسم نماید. [روایت ترمذی]

انس بن مالک، خادم رسول اللهصصفات بزرگی برای آن‌حضرتصبیان نموده است که نمی‌توان برخی از آن‌ها را در یک فرد و یا همه آن‌ها را در مجموعه‌ای از افراد سراغ داشت. او می‌گوید: رسول خداصاز همه مردم مهربانتر بود؛ هرگاه فردی از ایشان چیزی می‌پرسید، به سخنان آن شخص گوش فرا می‌داد و تا هنگامی که آن شخص، بر نمی‌گشت و نمی‌رفت، آن‌حضرتصبا او می‌ماند. همچنین هر کس، دست مبارکش را می‌گرفت، دستش را در اختیارش می‌گذاشت. وتا زمانی که خود شخص، دستش را بیرون نمی‌کشید، آن‌حضرتصدست مبارکش را از دست او بیرون نمی‌کشید. [روایت ابونعیم در الدلائل]

با این همه مهمان نوازی و مهربانی و سخاوت، در عین حال، هنگام نیاز، شفقت به امت را فراموش نمی‌کرد؛ از اینرو ملاحظه می‌کنیم که هنگام دیدن منکر، نهی از منکر می‌کرد و منکر را نمی‌پذیرفت.

ابن عباسلمی‌گوید: رسول خداصیک انگشتر طلا در دست شخصی دید، آن را از دستش بیرون آورد و انداخت و فرمود: «آیا یکی از شما اخگری از آتش را قصد می‌کند و آن را در دستش می‌گذارد»؟ [روایت مسلم]