عقیده ائمه چهارگانه اهل سنت

أ- عقیده امام احمد در مورد توحید

۱- در طبقات حنابله [۱۲۷]آمده که: (از امام احمد در مورد توکل سؤال شد، گفت: از هر گونه درخشش و تابناکی نسبت به خلق نا امید شدن و فقط به درگاه خداوند امیدوار بودن).

۲- در کتاب المحنة [۱۲۸]تألیف حنبل آمده که امام احمد فرموده‏اند: (پیوسته خداوند عزوجل سخن گفته و می‏گوید، و قرآن کلام خداست و مخلوق نیست، و خداوند به چیزی بیشتر از آنچه که خودش را به آن وصف کرده است، توصیف نمی‏شود).

۳- ابن ابی یعلی از ابوبکر مروزی روایت کرده که: (از احمد بن حنبل در مورد احادیثی که در باب صفات خداوند و دیدن خداوند در قیامت و اسراء و معراج و عرش، آمده و جهمیه آنها را رد می‏کنند سؤال شد، امام احمد آن را صحیح دانست و فرمود: امت اسلامی‏آنها را قبول کرده‏اند و روایات همچنانکه آمده نقل شده است). [۱۲۹]

۴- عبدالله بن احمد در کتاب (السنة) می‏گوید: (امام احمد گفت: کسی که گمان کند خداوند سخن نمی‏گوید، کافر است ،و ما این احادیث را همچنانکه آمده‏اند ، روایت می‏کنیم). [۱۳۰]

۵- لالکائی از حنبل روایت کرده که از امام احمد در مورد دیدن خداوند در روز قیامت سؤال کرد، و امام احمد در جواب گفت: (احادیثی که در این باره آمده‏اند صحیحند و به آنها ایمان و آنها را قبول داریم و هر چیزی که با سند جید از پیامبر صروایت شده باشد به آن ایمان داریم و آن را قبول می‏کنیم). [۱۳۱]

۶- ابن جوزی در مناقب، نامه احمد بن حنبل به مسرد را آورده که به او نصیحت کرده: (خداوند را به آنچه که خودش را به آن وصف کرده، توصیف کنید، و آنچه را که خداوند از خودش نفی کرده‏اند از او نفی کنید). [۱۳۲]

۷- در کتاب (الرد علی الجهمیة) تألیف امام احمد این جمله او موجود است که: (و جهم بن صفوان گمان کرده که هر کس، خداوند را به آنچه که خودش را در قرآن به آن وصف کرده، توصیف کند، کافر است و از جمله تشبیه کنندگان است). [۱۳۳]

۸- و ابن تیمیه / در کتاب (الدرء) این فرموده امام احمد را آورده: (ما ایمان داریم به اینکه خداوند بر عرش قرار دارد، آن گونه خواسته و می‏خواهد و هیچ حد و صفتی ندارد تا وصف کننده ای آن را درک کند یا شخصی آن را محدود کند، صفات خدا از خدایند و برای خدایند، و او همچنانکه خودش را به آن وصف کرده، چشمها او را درک نمی‏کنند). [۱۳۴]

۹- ابن ابی یعلی از امام احمد روایت کرده که فرموده: (هر کس گمان کند که خداوند در آخرت دیده نمی‏شود او کافر و تکذیب کننده قرآن است). [۱۳۵]

۱۰- ابن ابی یعلی از عبدالله بن احمد روایت کرده که: (از پدرم در مورد قومی‏که می‏گویند: زمانی که خداوند با موسی سخن گفت: با صدا و صوت با او سخن نگفته، سؤال کردم، پدرم – احمد – گفت: خداوند با صدا و صوت با موسی سخن گفت، و این احادیث را همچنانکه آمده‏اند روایت می‏کنیم). [۱۳۶]

لالکائی از عبدوس بن مالک عطار روایت کرده که: (شنیدم که اباعبدالله، احمد بن حنبل می‏گفت: «... و قرآن کلام خداست و مخلوق نیست و اگر بگویی قرآن مخلوق نیست از شأن آن نکاسته‌ای چون کلام خدا جزو اوست، هیچ چیز مخلوقی جزو او نیست»). [۱۳۷]

[۱۲۷] (۱/۴۱۶). [۱۲۸] ص۶۸. [۱۲۹] طبقات الحنابلة (۱/۵۶). [۱۳۰] السنة ص۷۱. [۱۳۱] شرح أصول اعتقاد اهل السنة و الجماعة (۲/۵۰۷). [۱۳۲] مناقب امام احمد ص۲۲۱. [۱۳۳] الرد علی الجهمیه ص۱۰۴. [۱۳۴] درء تعارض العقل و النقل (۲/۳۰). [۱۳۵] طبقات الحنابلة (۱/۵۹-۱۴۵). [۱۳۶] طبقات الحنابلة (۱/۱۸۵). [۱۳۷] شرح أصول اعتقاد اهل السنة و الجماعة (۱/۱۵۷).