قواعدی در رعایت انتخاب اسم برای فرزندان

الحمدلله،

"اصل در نامگذاری فرزندان بر مباح بودن تمامی اسم‌ها است مگر آن دسته از اسم‌هایی که شرع از نامگذاشتن آن‌ها نهی کرده باشد. و از جمله موارد ممنوع می‌توان گفت:

۱- بکار بردن اسماء الهی همانند (مجید، حمید، کریم، رحیم و ...). البته اگر کلمه‌ی "عبد" را به ابتدای آن افزود یعنی بصورت (عبدالمجید، عبدالحمید، عبدالکریم و عبدالرحیم...) جایز است.

امام مسلم در صحیح خود از حدیث ابن عمربروایت می‌کند که گفت: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ:( إِنَّ أَحَبَّ أَسْمَائِکمْ إِلَى اللَّهِ عَبْدُ اللَّهِ وَعَبْدُ الرَّحْمَنِ )». مسلم (۲۱۳۲)

یعنی: براستی که محبوترین اسم‌های شما نزد الله تعالی، عبدالله و عبدالرحمن است.

پس بکاربردن اسماء الهی بدون کلمه‌ی "عبد" در ابتدای آن جایز نیست.

همچنین گذاشتن اسم "الهه" (یا "اله") بر روی دختران حرام است. زیرا اله به معنای معبود است، یعنی کسی که پرستش می‌شود.

۲- گذاشتن اسم‌هایی با عناوین: (عبدالعلی، عبدالرسول، عبدالحسین و امثال آن‌ها) جایز نیست. البته "عبدالرضا" جایز است زیرا "الرضا" یکی از اسماء الهی است.

البته برخی گفته‌اند که گذاشتن اسم با نام "عبدالمطلب" جایز است و برای ادعای خود به حدیث زیر استناد کرده‌اند: پیامبر جفرمود: «أنا النبي لا کذب، أنا ابن عبد المطلب»یعنی: من پیامبر هستم و دروغ نمی‌گویم، من فرزند عبدالمطلب هستم.

حال می‌گویند چون پیامبر جلفظ "عبدالمطلب" را بکار برده است، این دلیلی بر جواز آن خواهد بود وگرنه پیامبر جاز بکار بردن آن لفظ امتناع می‌کردند.

اما مخالفین این رای گویند که: استعمال این لفظ توسط ایشان از باب خبر دهی بوده است تا مخاطبین از گفته‌ی او متوجه منظورش شوند. لذا بطور مطلق هرگونه نامگذاری با ترکیب (عبد + اسم انسان) را حرام می‌دانند حتی عبدالمطلب، و رای ارجح نیز همین رای است.

۳- نام گذاشتن بوسیله‌ی اسم کفاری که مشهور هستند یا در حال حرب با اسلامند: مانند (پطرس، جورج، و ..)

۴- نام گذاشتن بوسیله‌ی اسم بت‌ها و طواغیت؛مانند (بودا، شیطان و میترا و آناهیتا و امثال آن‌ها)".‏

اما یکسری از نام‌ها هستند که حرام نیستند ولی مکروهند. مانند:

۱- اسم‌هایی که معمولا بشر از معنای آن ناراحت می‌شود. مانند: (هیام) که در حقیقت اسم یکی از امراض شتر است.

۲- گذاشتن اسم‌هایی که معانی شهوت و رخوت می‌دهند. اللخصوص برای دختران، مانند (ساقی، آیناز، فتانه و امثال آن‌ها)

۳- گذاشتن اسم فاسقین و کسانی که به انجام منکرات مشهورند. مانند اسم خوانندگان و هنرپیشگان

۴- گذاشتن اسم‌هایی که حاکی از گناهی هستند. مانند (سارق، ظالم)

۵- گذاشتن نام حیوانات مشهور به صفات زشت یا پست. مانند (حمار، کلب)

۶- هر اسمی که به "اسلام" و "دین" اضافه شده باشد. مانند (نورالدین، نورالاسلام، شمس الدین و ..)

۷- هر اسمی که به "الله" اضافه شود بجز عبدالله. مانند:(رحمت الله، حسیب الله و ..)

۸- گذاشتن نام ملائکه بر روی فرزندان. مانند (جبرئیل، میکائیل و ...) البته تسمیه دختران با نام ملائکه حرام است. زیرا این امر تشبه به مشرکین است که ملائکه را مونث و دختران الله می‌دانستند.

۹- گذاشتن اسم سوره‌های قرآن بر روی فرزندان. مانند: (طه، یاسین، و ...) و اسم‌های قرآن مانند: فرقان، بیان – برخی اسم "بیان" را از اسماء قرآن نمی‌دانند و لذا آن‌را جایز دانسته‌اند.

۱۰- اسم‌هایی که نشانگر تزکیه باشند بر فرزندان . مانند: (عابد، متقی، زاهد، ایمان و هر اسم دیگری که چنین مفهومی داشته باشند)

۱۱- گذاشتن اسم انسان‌های ظالم و جبار بر فرزندان نیز مکروه است. مانند حجاج

اما بهترین اسم‌ها را می‌توان بصورت زیر ترتیب گذاری کرد:

مرتبه‌ی اول: عبدالله و عبدالرحمن.

مرتبه‌ی دوم: اضافه کردن "عبد" به "اسماء الله"، مانند (عبدالعزیز، عبدالمجید و ...)

مرتبه‌ی سوم: اسم انبیاء و رسولان الهی. و بدون شک بهترین آن‌ها اسم پیامبرمان جیعنی "محمد" است. بعد از آن سایر پیامبران اولولعزم مانند (ابراهیم، عیسی، موسی، نوح) علیهم الصلاة والسلام می‌باشند. و بعد از آن‌ها نیز بقیه انبیاء الهی همچون: یوسف، اسماعیل، یعقوب و دیگرن علیهم الصلاة والسلام.

مرتبه‌ی چهارم: اسم بندگان صالح خداوند. همچون اصحاب پیامبر رضی الله عنهم اجمعین.

مرتبه‌ی پنجم: هر اسم زیبایی که معنای زیبایی داشته باشد. والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد وعلى آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلى یوم الدین

سایت اسلام سوال جواب (IslamQA.Com)