نشانه های قیامت در پرتو روایات صحیح

دود

یکی از نشانه‌های بزرگ قیامت اینست که دود همه جا را فرا می‌گیرد، قرآن کریم و سنت رسول خداص بر این نشانی دلالت دارد:

خداوند می‌فرماید: ﴿فَٱرۡتَقِبۡ يَوۡمَ تَأۡتِي ٱلسَّمَآءُ بِدُخَانٖ مُّبِينٖ١٠ يَغۡشَى ٱلنَّاسَۖ هَٰذَا عَذَابٌ أَلِيمٞ١١﴾[الدخان: ۱۰-۱۱]. «پس (ای پیامبر) منتظر روزی باش که آسمان دودی آشکار (پدید) آورد. که (تمام) مردم را فرا می‌گیرد، این عذابی دردناک است». درباره این دود که در این آیه ذکر شده علماء دو نظریه دارند:

۱- این دود همان حالت سختی و گرسنگی بود که برای قریش رخ داد، که از شدت گرسنگی در آسمان چیزی مانند دود مشاهده می‌کردند، صحابی جلیل عبدلله بن مسعودس و گروهی از علماء به این رأی قائل هستند [۱۵۵].

۲- این دود از نشانه‌های است که هنوز نیامده، و قبل از وقوع قیامت خواهد آمد، صحابی بزرگوار عبدالله بن عباسب و جمعی از تابعان و ائمه به این قول قائل هستند، و در احادیث صحیح ظاهر شدن دود یکی از علامات بزرگ قیامت بشمار آمده است [۱۵۶].

امام ابن کثیر می‌گوید:

قول راجح اینست که از علامات بزرگ قیامت است، و هنوز آشکار نشده است [۱۵٧]و امام نووی نیز به همین رأی قائل است [۱۵۸].

در حدیثی که حذیفه درباره نشانه‌های بزرگ قیامت راویت کرده آمده: « ... و دود» [۱۵٩].

ابوهریرهس از رسول خداص روایت می‌کند که فرمود:

«سه نشانی است که اگر آشکار شد، کسی که ایمان نیاورده، ایمان آوردنش بعد از آنها، به او سودی نمی‌بخشد، طلوع خورشید از مغرب، و (ظاهرشدن) دود و (خروج) جنبنده زمین» [۱۶۰].

[۱۵۵] به تفسیر طبری (۲۵/۱۱۴) و فتح الباری (۸/۵۱۱) رجوع کنید. [۱۵۶] فتح الباری (۸/۵۱۱،۳/۲۱۸) و تفسیر ابن کثیر (٧/۲۳۵) و شرح صحیح مسلم (٩/۲۵۶). [۱۵٧] علامات یوم القیامة (النهایة) (ص۲۱٧). [۱۵۸] شرح صحیح مسلم (٩/۲۵۶). [۱۵٩] صحیح مسلم (۱۵۸/۲۴٩) و مسند احمد (۲/۵۸۸). [۱۶۰] صحیح مسلم (۱۵۸).