معنا ومفهوم اخلاق از دیدگاه اسلام
اخلاق، مجموعهای از اصول و ارزشهایی است که رفتار انسان را تنظیم مینماید و تعالیم وحی، آنها را تعیین فرموده و جهت تحقق هدف وجود انسان در کرهی خاکی، اصول و ضوابطی را برای آنها قرار داده است.» [۲]
امام محمد غزالی در بحث زیبایی راجح به اخلاق میفرماید: «اخلاق، وضعیت و حالت پایدار و استواری در نهان انسان است، که رفتار و کردار آدمی به آسانی – و بدون نیاز به اندیشه و تأمل– از آن فرمان میگیرد. اگر این حالت و وضعیت به گونهای باشد که کردار و رفتاری که از دیدگاه عقل و شرع شایسته است، از آن سر زند، در این صورت، این حالت و وضعیت به نیک رفتاری قلمداد خواهد شد؛ و اگر کردار صادره از آن، زشت باشد، در این صورت، آن حالت به «بد رفتاری» نام گذاری خواهدشد.» [۳]
همچنین امام غزالی میفرماید: «الخُلُق و الخَلق» با هم به کار میروند، گفته میشود: «فُلانً حَسَنُ الخُلُقِ وَ الخَلقِ» یعنی باطن و ظاهر وی نیک وخوب است؛ منظور از « خَلق» همان صورت ظاهری و مراد از «خُلُق» صورت باطنی است.» [۴]
[۲] عبدالحلیم محمود، ۱۹۹۰م، ص: ۸۵. [۳] الشرباصی مصری احمد، ۱۳۷۹، ص: ۱۰. [۴] الشرباصی مصری احمد، ۱۳۷۹، ص: ۱۰.