گزیده ای از کتاب دین اسلام ماهیت شرایع

٤-١. شهادتان

أ‌. مراد از دو شهادت؛ یعنی گواهی به اینکه الله متعال تنها معبود بر حق و محمّد  ج بنده و فرستادۀ الله تعالی هستند. این دو گواهی، نخستین رکن از ارکان اسلام به شمار می‌روند.

ب‌. مفهوم «لا إله إلّا الله»: یعنی اینکه فقط الله  ﻷ معبود بر حق است. بنابراین «إله» بر وزن فِعال به معنای مفعول؛ یعنی مألوه و همان معبود است.

ت‌. این کلمه دو رکن دارد: نفی در عبارت: «لا إله» و اثبات در: «إلّا الله».

«لا إله» الوهیّت و خدایی را از غیرالله نفی و رد می‌نماید.

و عبارت «إلّا الله» الوهیّت را برای معبود یگانه و بی‌همتا اثبات می‌کند.

ث‌. «لا إله إلّا الله»، ٧ شرط دارد: ١. علمی که مخالف با جهل باشد؛ ٢. یقین مخالف با تردید؛ ٣. اخلاص متضاد با شرک؛ ٤. صدقی که منافات با کذب داشته باشد؛ ٥. محبّت مخالف با ضدّ خود؛ ٦. تسلیم و اطاعتی که متضاد با خودداری و سرپیچی باشد؛ ٧. پذیرشی که مخالف با ردّ و انکار باشد.[١٤]

ج‌. فقط تلفّظ این کلمۀ بزرگ کافی نیست، بلکه باید نسبت به آن آگاه بود و به مقتضایش عمل کرد.

ح‌. «محمّد  ج رسول الله»؛ یعنی اطاعت از پیامبر  ج در آنچه فرمان داده و تصدیق ایشان در آنچه خبر داده‌ و دوری از آنچه نهی و منع نموده‌اند. همچنین یعنی اینکه عبادت الله متعال فقط با آنچه پیامبر  ج مشروع ساخته‌اند، انجام گردد و امر و نهی ایشان گرامی داشته شود و سخن هیچ فردی از مخلوقات، مقدّم بر سخن رسول الله  ج نشود.[١٥]

خ‌. حکمت و فلسفۀ اتّصال شهادت «محمّد  ج رسول الله» به شهادت «لا إله إلّا الله» و هر دو را یک رکن قراردادن با وجود اینکه مشهودبه [مورد شهادت] متعدّد است، این بوده که دو گواهی مذکور، پایه و اصل صحّت اعمال به شمار می‌روند و اسلام و هر عملی، تنها با اخلاص برای الله متعال و پیروی از پیامبر  ج مورد قبول واقع می‌شود.

به عبارتی دیگر، لازم است که فقط الله یگانه پرستش شود؛ آن هم با آنچه بر زبان رسولش؛ محمّد  ج مشروع ساخته است.

به سبب اخلاص، گواهی «لا إله إلّا الله» و بر اثر پیروی از پیامبر  ج، شهادت «محمّد  ج رسول الله» محقّق می‌گردد و از این رو، هر دو با هم کامل می‌شوند و باید که همواره با هم باشند.

بر این اساس، گواهی به یگانگی الله و گواهی به رسالت پیامبر  ج ثابت می‌گردد.[١٦]

[١٤]- نک: مختصر الأسئلة والأجوبة الأصولیّة علی العقیدة الواسطیّة، عبدالعزیز سلمان، ص٩.

[١٥]- الأسئلة والأجوبة الأصولیّة علی العقیدة الواسطیّة، ص ١٠.

[١٦]- نک: الشّبهات اللّطیفة علی ما احتوت علیه العقیدة الواسطیّة من المباحث المنفیّة، عبدالرّحمان سعدی، ص ١١٣؛ رسائل في العقیدة، محمّد بن عثیمین، ص ٩.